AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ve İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, İran nükleer anlaşması ve ABD'nin yaptırım kararlarına ilişkin ortak açıklama yaptı.
ABD'nin, İran ile sivil nükleer çalışmalar kapsamında iş birliği yapan ülkelere tanıdığı yaptırım muafiyetini tam olarak uzatmadığı anımsatılan açıklamada, ABD'nın İran'ın sivil nükleer faaliyetlerini hedef alan yaptırımlarından 'endişe' duyulduğu belirtildi.
Nükleer alandaki yaptırımların kaldırılmasının İran anlaşmasının önemli bir unsuru olduğuna işaret edilerek, "ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekilmesinden ve uygulamaya başladığı yaptırımlardan derin üzüntü duyuyoruz" ifadesi kullanıldı. Açıklamada, "ABD'nin İran ile petrol ticaretinde muafiyetleri uzatmama kararını üzüntü ve endişeyle not ettik" ifadesine yer verildi.
İran nükleer anlaşmasının amacına uygun biçimde devam ettiği, anlaşmanın Orta Doğu'da istikrar ve güvenliği artırdığı vurgulandı.
Nükleer anlaşmaya taraf ülkelerin İran ile finansal ilişkileri ve ticareti sürdürmeye bağlı oldukları belirtilen açıklamada, Avrupalı ortakların, İran ile meşru biçimde ticaretin devamını sağlamak için özel amaçlı mekanizma INSTEX'i faaliyete geçirmekte kararlı oldukları kaydedildi.
Almanya, Fransa ve İngiltere, ABD'nin yaptırımlarını bertaraf ederek İran ile ticaret yapmak amacıyla "Ticaret Borsalarını Destekleme Aracı-Instrument in Support of Trade Exchanges (INSTEX)" adlı bir ödeme mekanizması kurmuştu.
NE OLMUŞTU?
ABD yönetimi, nükleer anlaşmadan Mayıs 2018'de tek taraflı çekilerek İran'a yönelik yaptırımları geri getirmişti. ABD Dışişleri Bakanlığından dün yapılan yazılı açıklamada, doğal uranyum karşılığında zenginleştirilmiş uranyumun İran dışına çıkarılmasına yönelik faaliyetlerin de bundan sonra ABD yaptırımlarının kapsamına girebileceği ifade edilmişti. Açıklamada ayrıca, İran'ın mevcut sınırların ötesinde ürettiği "ağır su stokları"na da izin verilmeyeceği ve İran'a ağır su temin edilmemesi gerektiği belirtilmişti. ABD, geçen günlerde de İran petrol yaptırımlarından muaf tutulan 8 ülkeye yeni muafiyet hakkı verilmeyeceğini açıklamıştı.