ABD, Afgan ordusunu eğitmek ve donatmak için 20 yılda yüz milyarlarca dolar harcadı. Ancak bu , düşman olarak addedilenlerden çalınan müthiş bir cephaneliği toplayan Taliban saldırısının önünde dağılmasını engellemedi.
ABD Başkanı Joe Biden Temmuz ayında yaptığı açıklamada, "Afgan ortaklarımıza tüm araçları sağladık" derken ABD birliklerini ülkeden çekme ve Afganların gelecekleri için savaşmalarına izin verme kararını savundu.
Silahları önlerinde buldular
Ancak Afgan güvenlik güçleri mensupları savaşmak için fazla istek göstermedi. Binlercesi, bazen en ufak bir direniş göstermeden silahlarını bıraktı. Taliban bu "araçları" ele geçirmek için acele etti. Taliban yanlısı web siteleri, çoğunlukla Batılı güçler tarafından sağlanan bir silah sevkiyatını ele geçiren Taliban savaşçılarının videolarıyla dolu. Kuzeydoğudaki Kunduz kasabasında Taliban'a teslim olan askerlerin görüntüleri, isyancıların elinde roketatarlı zırhlı araçları gösteriyor.
Le Matin'de yer alan habere göre; Batıdaki Farah kasabasında, savaşçılar, Afgan istihbarat servisinin resmi rozeti olan yılan üzerinde bir kartal ile süslenmiş bir araçta sokaklarda devriye geziyor. Amerikan askerleri sözde "sofistike" teçhizatı geri çekerek yanlarında götürmüş olsalar bile, Taliban "araçları, humvee'leri, hafif silahları ve mühimmatı" geri aldığına dikkat çekiliyor.
Büyük bir ganimet gibi
Uzmanlar için bu beklenmedik ganimet, kendi silah tedarik kaynaklarına da güvenebilen Taliban'a büyük ölçüde yardımcı oldu. Özellikle Pakistan, her zaman inkar ettiği Taliban'ı finanse etmek ve silahlandırmakla suçlanıyor. Singapur S. Rajaratnam Uluslararası Araştırmalar Okulu'nda uzman olan Raffaello Pantucci, bu silahların yalnızca Taliban'ın Kabil'e düşmesine yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda ele geçirdikleri şehirlerde "otoritelerini pekiştirmesine" yardımcı olacağının altını çiziyor.
Sergilemekten geri kalmıyorlar
Hemen hemen tüm Amerikan birliklerinin gitmesiyle, Taliban, elde etmek için bir kuruş harcamak zorunda kalmadan kendilerini Amerikan teçhizatıyla dolu buldu. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 11 Eylül 2001 saldırılarının 20. yıldönümünden birkaç hafta önce, bu cephanelik, BM'ye göre, bu saldırılardan sorumlu grup olan El Kaide ile yakın bağlarını sürdürmeye devam eden Taliban tarafından gururla sergileniyor.
AFP'ye konuşan Amerikan özel kuvvetlerinin eski bir üyesi olan Jason Amerine, Amerikalıların Taliban tarafından ele geçirilecek bazı silahlara hazır olduklarını, ancak şehirlerin hızla düşmesinin onlar için en kötümser senaryo olduğunu söyledi. "ABD, silah ve teçhizatın Taliban'ın eline geçebileceği varsayımıyla ANA'yı (Afgan Ulusal Ordusu) donattı" denirken "Mevcut kriz, personel kararları alındığında en kötü durum senaryosuydu." değerlendirmeleri de yer aldı.
Biden bölgeyi tam olarak bırakır mı?
Eski bir CIA terörle mücadele analisti Aki Peritz, Taliban üyelerinin ele geçirdikleri kara ve hava araçları ile bir nevi şov yaptıklarına atıf yaparken; Bu engebeli arazide hareketi kolaylaştıracak araçlar gibi küçük silahlar çok daha kullanışlı olacağını hatırlattı.Afgan ordusunun düşen moraliyle Taliban'ın oluşturduğu tehdidi güçlenirken Biden yönetimi, çöküşün eşiğinde olan Afgan ordusunu donatmaya da devam edeceğine dair açıklamalar yer alıyor.
Tarih tekerrür ediyor
ABD için tarih tekerrür ediyor. IŞİD, Irak'tan çekildikten sonra 2014 yılının ortalarında Musul kentinin kontrolünü ele geçirdi ve Amerikan silahlarına ve humveelerine el koydu. IŞİD daha sonra bunu Irak ve Suriye'de halifeliğini ilan etmek için kullandı. Musul'daki İD savaşçıları gibi, Taliban askerleri de Afganistan'ın yeni fethedilen şehirlerinde düşmandan alınan mühimmatla gülümseyerek fotoğraf çektiriyor. Peritz, "Bu geri çekilme bir çöküşe dönüşüyor" değerlendirmesini yapıyor...