Associated Press (AP) haber ajansı son günlerde iyice tırmanan ABD-İran gerilimiyle ilgili geçtiği bir analizde, iki ülke arasında olası bir savaşın patlak vermesi durumunda İran'ın “yalnız kalmayacağına” dikkat çekiyor. Ajans, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın bu yılki bir mesajını hatırlatıyor.
Bu mesaj son olarak Lübnan'da faaliyet gösteren Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah tarafından Şubat ayında İran İslam Devrimi'nin 40'ıncı yılı için yaptığı konuşmada verilmişti.
Nasrallah, “Amerika İran'a savaş açarsa İran çatışmada yalnız kalmayacaktır. Çünkü bölgemizin kaderi İslam Cumhuriyeti'ne bağlıdır” demişti.
İran son 10 yılda Lübnan'dan Suriye'ye, Irak'tan Yemen'e ve Gazze Şeridi'ne kadar uzanan geniş bir alanda piyon gruplar, örgütler ve savaşçılar aracılığıyla etki varlığını genişletti. Bunun en önemli örneklerinden birini de İran'a sadık on binlerce Şii Müslüman savaşçıyla Hizbullah oluşturuyor.
AP'nin analizinde, İran'ın bu tür grupları bölgedeki hasımlarına karşı geçmişte kullandığı hatırlatılıyor ve ABD'yle gerilimin de silahlı çatışmaya dönmesi halinde bu grupları yine harekete geçirebileceği yorumu yapılıyor.
Peki Tahran'ın Ortadoğu'daki müttefikleri kimler?
HİZBULLAH
Lübnan iç savaşı sırasında 1980'lerde ortaya çıkan Hizbullah, bugün bölgedeki en etkili silahlı grupların başında geliyor ve İran'ın etkisini İsrail'in kapısına kadar taşıyor.
Lübnan'ın İsrail tarafından işgal edilmesinin ardından 18 yıl İsrail'e karşı gerilla savaşı yürüten Hizbullah İsrail'in Lübnan'dan 2000 yılında çekilmesini sağlamıştı.
Bugün grubun İsrail'in içlerine ulaşma kapasitesine sahip on binlerce roket ve füzeden oluşan bir cephaneliği, binlerce disiplinli ve deneyimli savaşçısı var.
Bugün Hizbullah sadece askeri arenada değil parlamentoda da hiç olmadığı kadar güce sahip.
Ancak Hizbullah Suriye'de yüz binlerce savaşçısını kaybetti.
HUSİLER
İran destekli bir diğer grup olan Yemen'deki Husiler olarak bilinen Şii isyancılar, kuzeyden gelerek başkent Sana'nın kontrolunu 2014'te ele geçirdi. Bir yıl sonra Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon güçleri Yemen hükümeti adına Husiler'le savaşmaya başladı.
Suudi Arabistan Husiler'i İran'ın bölgesel piyonlarından biri olarak görüyor. BM uzmanları ve Batılı uzmanlar Tahran'ı isyancılara silah sağlamakla suçluyor. Bu silahlar arasında Husiler'in Suudi Arabistan'a attıkları uzun menzilli füzeler de var. İran Husiler'i destekliyor ancak onlara silah sağladığını reddediyor.
Koalisyonun savaşa girmesinden bu yana Husiler çok az geri adım attı ve Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ı birçok kez uzun menzilli füzelerle hedef aldı.
IRAKLI MİLİSLER
İran, Irak'ta 2003'teki işgalin ardından ABD askerlerine karşı savaşan Şii milisleri eğitti, mali destek verdi, onlara silah sağladı ve IŞİD'e karşı savaşmaları için bu grubu mobilize etti.
Iraklı Şii milisler Irak Halk Seferberlik Güçleri şemsiyesi altına girdi. Bu grup 2016'da Irak silahlı kuvvetlerinin bir kolu olarak kabul edildi. Hepsi bir araya geldiklerinde toplamda 140 bin savaşçı ediyor ve her ne kadar resmi olarak Irak Başbakanı'na bağlı olsalar da siyasi olarak İran'dan yana taraf alıyorlar.
Irak parlamentosunun ABD askerlerini 2014'te ülkeye davet etmesinin ardından bu kez ABD askerleri ve Halk Seferberlik Güçleri IŞİD militanlarına karşı omuz omuza çarpıştı. Ancak IŞİD'e karşı verilen savaş büyük ölçüde sona erdiği için artık Şii milis liderleri ABD askerlerine ülkeyi terk etmeleri, aksi halde güç kullanabilecekleri tehditlerinde bulunuyor.
ABD bu hafta Irak'taki diplomatik personelini geri çekme kararı almıştı.
HAMAS
İran uzun süre aralarında Gazze'yi kontrol eden Hamas'ın da bulunduğu Filistinli militanları destekledi.
Hamas 2011'deki Arap Baharı ayaklanmaları sırasında İran'la ayrı düştü ve her ay aldığı milyonlarca dolarlık mali desteği kaybetti. Grup bugün ciddi bir mali krizle karşı karşıya. Gazze'deki çalışanları ve devlet memurları yıllardır maaşlarını tam olarak alamıyor.
Tahran'ın Hamas'ın silahlı kanadına hala destek verdiği belirtiliyor. Ancak grup yardımının esas kısmını Katar'dan alıyor. Bu da grubun bölgesel bir çatışma esnasında İran'dan yana tavır alma ihtimalini azaltıyor.
https://www.amerikaninsesi.com