Sırbistan ve Kosova liderleri, aylardır süren siyasi krizi sona erdirmek ve ilişkilerini uzun vadede normale döndürmek için Batı destekli bir anlaşmayı dün onayladılar.
“Bu önemli ve kayda değer bir gelişme” diyen Avrupa Birliği dış politika sorumlusu Josep Borrell, önemli olan bunu uygulamak için daha fazla görüşme yapılması gerektiğine dikkat çekti.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve Komisyon Başkan Yardımcısı Josep Borrell, aylarca süren diplomasinin ardından müzakerelerin sona ermesinin ardından yaptığı açıklamada, "Bugün (dün) ilerleme kaydedildi ve her iki tarafı da taahhütlerinden dolayı tebrik ediyorum. Bugün kararlaştırılanların uygulanmasını sağlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Anlaşmak önemlidir. Anlaşmada varılan kararları uygulamak daha da önemli" diye vurguladı.
Borrel, “Bugün tartıştığımız bu teklife ‘Avrupa Birliği teklifi' diyoruz çünkü son Avrupa Konseyi'nde 27 Üye Devlet tarafından mümkün olan en yüksek düzeyde onaylandı” dedi.
Borrell, “Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Kosova Başbakanı Albin Kurti'nin bugün Avrupa Birliği önerisi üzerinde daha fazla tartışmaya gerek olmadığı konusunda anlaştıklarını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum. Bu teklif şu başlığı taşıyor: Kosova ile Sırbistan arasında normalleşmeye giden yol” dedi.
Borrell konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Her iki lider de daha fazla tartışmaya gerek olmadığı konusunda anlaştıkları için, Anlaşma metni kısa bir süre sonra Avrupa Dış Eylem Servisi web sitesinde yayınlanacak. Bu Anlaşma her şeyden önce Kosova ve Sırbistan vatandaşları içindir. Avrupa Birliği için değil: Kosova ve Sırbistan vatandaşları için.
İnsanların Kosova ve Sırbistan arasında karşılıklı olarak tanınan kendi pasaportlarını, kimliklerini ve araç plakalarını kullanarak serbestçe hareket edebileceklerini ortaya koymaktadır. Bu, insanların diplomalarının ve diplomaları nereden aldıklarının sorun olup olmayacağını düşünmeden okuyup çalışabilmelerini gerektirir.
Anlaşma, artan mali yardım, ticari işbirliği Kosova ve Sırbistan'daki yeni yatırımlar yoluyla yeni ekonomik fırsatlar getirebilir.
Gereksiz bürokrasi olmaksızın Kosova ve Sırbistan'daki herkes için daha iyi istihdam olanakları sağlar. Aynı zamanda daha fazla ticaret anlamına da geliyor çünkü ithalat ve ihracat için gerekli sertifikalar artık sorun olmayacak.
Kosova'daki Sırplar için, Sırp Ortodoks Kilisesi ve Sırp kültürel ve dini miras alanları da dahil olmak üzere Kosova'daki korumaları ve hakları söz konusu olduğunda daha fazla güvenlik, kesinlik ve öngörülebilirlik anlamına geliyor.
Umarım Anlaşma, çok ihtiyaç duyulan güveni inşa etmek ve geçmişin mirasının üstesinden gelmek için de temel olabilir. Çok ihtiyaç duyulan güven.
Taraflar, Anlaşmanın uygulanmasına devam etmeye hazır olduklarını ifade ettiler. Henüz uygulanmamış oldukça uzun bir anlaşma geçmişimiz var. Taraflar, bu Anlaşma ile onun uygulanmasına hızlı bir şekilde devam edeceklerine hazır olduklarını ifade etmişlerdir.
Tekrar ediyorum: Anlaşmanın uygulanmasına devam etmeye hazır olduklarını ifade ettiler, ancak Anlaşma hükümlerinin özel uygulama usullerini belirlemek için daha fazla müzakere yapılması gerekiyor.
Bu, mekik diplomasisinin devam edeceği anlamına geliyor ve Anlaşmanın uygulama aşamasına rehberlik edecek olan uygulama eki konusundaki tartışmaları sonuçlandırmak amacıyla Mart ayı içerisinde iki lider arasında bir toplantı daha yapacağım.
Bu uygulama eki, Sözleşme'nin ayrılmaz bir parçasıdır ve henüz sonuçlanmamıştır.
Avrupa Birliği'nin taraflara, geçerli ve bağlayıcı olmaya devam eden geçmiş tüm Diyalog anlaşmalarını uygulama yükümlülüklerini hatırlattığını söylemek istiyorum.
Ayrıca, her iki tarafın da sahada yeniden gerilime yol açabilecek ve bu müzakereleri raydan çıkarabilecek herhangi bir koordinasyonsuz eylemden kaçınma konusunda mutabık kaldığını söylemek çok olumlu. Umarım bu şekilde olur ve yürütülen çalışmaların devamını tehlikeye atabilecek koordinasyonsuz bir hareket olmaz.
Anlaşma, Kosova ile Sırbistan arasındaki ilişkiyi yeni ve sürdürülebilir bir temele oturtacak ve Avrupa Birliği tarafından kolaylaştırılan Diyalog, kapsamlı normalleşmeye doğru ileriye dönük bir yörüngeye oturtulacak. Bu olmadan taraflardan hiçbiri Avrupa'daki geleceğini gerçekleştiremez.
Evet, normalleşme konusunda anlaşmaya varmak sadece Kosova ve Sırbistan için önemli bir şey değil. Tüm bölgenin güvenliği, istikrarı ve refahı için de önemli. Ve hepimize ilerlemenin mümkün olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak, bugün ilerleme kaydedildi ve tarafları bağlılıklarından dolayı takdir ediyorum.
Aynı zamanda, bugün taraflarca kabul edilenlerin uygulanmasını sağlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Anlaşmak önemlidir, ancak üzerinde anlaşmaya varılan şeyi uygulamak daha da önemlidir. Ve bu hala sonuçlandırılması gereken bir şey.”
Taraflar ise, Anlaşmanın uygulanmasına devam etmeye hazır olduklarını ifade ettiler. Ancak hükümlerin belirli uygulama şekillerini belirlemek için daha fazla müzakereye ihtiyaç var.
Her iki ülke de önce farklılıklarını çözmeleri gerektiğini söyleyen AB'ye katılmak istiyor. Sırbistan ve Kosova'nın anlaşmaya vardığı AB barış planı
11 maddelik barış planı, diğerinin statüsünün tanınmasına halel getirmeksizin, taraflardan hiçbirinin bir anlaşmazlığı çözmek için şiddete başvurmayacağını veya diğerinin AB'ye veya diğer uluslararası kuruluşlara katılmasını engellemeye çalışmayacağını özellikle belirtir ki bu temel bir şeydir.
"Taraflar, eşit haklar temelinde kendi aralarında normal iyi komşuluk ilişkileri geliştireceklerdir. Madde 1'e göre, her iki taraf da pasaportlar, diplomalar, araç plakaları ve gümrük damgaları dahil olmak üzere ilgili belgelerini ve ulusal sembollerini karşılıklı olarak tanıyacaktır.
4. Madde, "Sırbistan, Kosova'nın herhangi bir uluslararası örgüte katılımına karşı çıkmayacaktır" diyor.
Plan, her iki tarafa da " Kosova'daki Sırp toplumu için uygun düzeyde bir özyönetim ve Sırbistan'dan mali destek olasılığı da dahil olmak üzere belirli alanlarda hizmet sunabilme becerisi sağlama" çağrısında bulunuyor .
Priştine, egemenliğine zarar verecek bir ayrılıkçı hareketin oluşturulmasından korktuğu için, Kosova'nın çoğunluktaki Sırp belediyelerinin Belgrad destekli bir birliğe katılmalarına izin verme konusunda isteksiz davranıyor.
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Sorumlusu Josep Borrell, anlaşmayı sonuçlandırmak için önümüzdeki ay başka bir liderler toplantısı düzenleyeceğini söyledi. Borel, bir sonraki müzakerelerin Mart ortasında veya sonunda gerçekleşeceğini belirterek, anlaşmanın başarılı olacağını söyledi. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ise, 18 Mart'ta Kuzey Makedonya'da buluşmalarını önerdi. Vucic ve Kurti ne dedi?
Anlaşmanın hızlı uygulama umutları konusunda temkinli davrandığını belirten Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, Avrupa ve ABD'den gelen güçlü baskılara rağmen taviz vermediğini vurguladı.
Vucic, "Konuştuğumuz iyi oldu ve yerdeki insanların güvenliğini tehlikeye atacak tek taraflı hareketlerin üstesinden geleceğimize inanıyorum." dedi.
Görüşmeleri "özel bir şey yok" diyerek reddetti ve müzakerelere devam etmeyi kabul ederken ısrar etti: "Bir yol haritamız yok. Oturup yol haritası üzerinde çalışmalıyız." dedi.
Anlaşmaya olumlu yaklaşan Kosova Başbakanı Albin Kurti ise, Vuciç de kabul ederse anlaşmayı imzalamaya hazır olacağını söyledi.
Kosova Başbakanı Kurti, "Anlaşma, taraflar arasında eşitliği, simetriyi ve iyi komşuluğu tam olarak tesis ediyor. Sırbistan ile ilişkilerin normalleşmesi için doğru yolda olduğumuza ve iyi bir Avrupa komşuluğu için tek yönlü bir yolda olduğumuza inanıyorum" dedi.
Sırp lideri Vuciç, Kosova'daki Sırp belediyelerini birbirine bağlama gereği konusunda ısrar ettiğini ve bu gerçekleşene kadar Kosova'nın belgelerini tanıma konusunda taviz vermeyeceğini söyledi.
