Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) Başkanı Abdullah Buğrahan Karaveli, Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ana yürütücülüğünde düzenlenen, Anadolu Ajansının global iletişim ortağı olduğu ve Adana Havalimanı'nda gerçekleştirilen TEKNOFEST Adana'da, TENMAK'ın çalışmaları hakkında AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının muhatap olduğu eko-sistemin çok kapsamlı ve gerçek hayatın içinde bir alan olduğunu belirten Karaveli, enerji arz güvenliğinin sağlanması, enerjinin fiyatının rekabetçi olması, dışa bağımlılığın azalması ve bunları sağlarken de net sıfır emisyonu hedefini takip etmenin sorumluluklarını taşıdıklarını kaydetti.
Bakanlığın, Türkiye'nin enerji talebini sağlarken bu enerji ihtiyacının sürekli arttığına işaret eden Karaveli, şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye, enerji talebi sürekli artan bir ülke. Neden? Nüfusu artıyor, sanayisi büyüyor, kalkınıyor, gelişiyor, şehirleşmesi artıyor. Bu enerji talebinin artışıyla beraber elektrik talebi de artan bir ülke. O zaman sizin aslında birinci işlem olarak enerji talebinizi optimize etmeniz lazım. Bunu neyle sağlarsınız? Enerji verimliliğiyle sağlarsınız. O yüzden ülke politikası olarak birinci odaklandığımız alan enerji verimliliği. Sonrasında temiz kaynaklara, yerli kaynaklara dönmemiz için bizim yenilenebilir enerjiyi maksimuma çıkartmamız lazım."
Türkiye'de hidroelektrik santralleriyle başlayan yenilenebilir enerji serüveninin son dönemde rüzgar ve güneşle devam ettiğine değinen Karaveli, ayrıca enerjinin yeni alanlarından hidrojen ve depolama gibi konulara odaklanılması gerektiğini vurguladı.
Karaveli, yenilenebilir enerji kaynaklarının doğası gereği kesintili olduğunu, enerji arzının düşük emisyonlu ve süreklilik içinde sağlanması ihtiyacının nükleer enerjiyle yapılabileceğini dile getirerek, bunu başarmak için de insan, teknoloji ve finansman konusuna odaklanıldığını aktardı.
TENMAK'ın sahip olduğu altyapıyla Türkiye'nin makro kalkınmasının ve refahının tam merkezinde bulunduğuna dikkati çeken Karaveli, şöyle konuştu:
"O yüzden, ya bu yapı üzerinden ülkenin kalkmasına büyük kat sunarsınız ya da bu yapının durmasıyla ülkenin kalkınmasına ket vurursunuz. Biz de bu kritik rolü bildiğimiz için TEKNOFEST bölgesinde de gençliğin bu teknolojik mesajları çok rahat algıladığı ve büyük rüzgarın yakalandığı yerde de kurduğumuz stant alanında yaptığımız çalışmalarla, desteklerimizle tam bunu anlatıyoruz. Diyoruz ki, dünya dönüşüyor, bir teknoloji ekonomisine gidiyor. Teknoloji ekonomisinde artık siz alttan politikaları yönlendirebilirsiniz.' Nasıl yönlendirirsiniz? Buradaki bir genç, bir çocuk etkilendiği bir ürünle yepyeni bir teknoloji geliştirip ülkenin politikası bir anda oraya dönebilir. Nasıl? Örneğin çok uzun yıllar nükleer teknoloji çalışıldı. Nükleer altın çağını yaşadı. Sonra durağan dönemini yaşadı. Ama şu an tekrar bir altın çağı yaşıyor."
BM Taraflar Konferansı'nda geçen yıl nükleer kurulu gücün 2020'ye göre, 2050'de 3 katına çıkarılması hedefinin koyulduğunu anımsatan Karaveli, ancak ülkelerin geleneksel nükleer santrallerden ziyade yeni reaktör teknolojilerine odaklandığını söyledi.
Karaveli, "O zaman bir anda karşınıza küçük modüler reaktör gibi yeni bir teknoloji ya da toryum eklenmiş yeni bir yakıt ya da ölçeği küçültülmüş yepyeni bir teknoloji çıkıyor. Şimdi yepyeni bir dünya, yepyeni bir hayat hikayesi. Burada bu teknolojiye yeniden girebilirsiniz." ifadelerini kullandı.
"BURADAN ÇIKACAK HİKAYELER ÇOK FARKLI YERLERE GİDEBİLİR"
TENMAK'ın bu kapsamda kendi bünyesindeki yapıların yanı sıra çeşitli şirket ve kurumlarla birlikte Türkiye'nin yeni nükleer enerji teknolojilerinin geliştirilmesine ön ayak olması amacıyla Nükleer Enerji Teknolojileri Tasarım Yarışması çağrısına çıktığını, sunulan projeleri desteklediğini belirten Karaveli, şöyle devam etti:
"Bununla beraber burada büyük bir yarışma yapıldı. Biz yönettik. Teknik şartnameleri hazırladık. Kapsamları belirledik. T3 Vakfı ve TEKNOFEST organizasyonu ile beraber de başarıyla bitirdik. Biz daha düşük sayıda başvuru beklerken 100'ün üzerinde başvuru geldi. Uzmanlarımız günlerce hem kağıt üzerinde hem de sunumlar alarak değerlendirmeler yaptı. TEKNOFEST geleceği tanımlayan, geleceğe gençliği hazırlayan, öncelikli alanları tanımlayan yer. Bir yandan nükleeri de merkezine almış oldu. Biz de burada yarışmayla çok güzel başlangıç yaptık. Ben orada yarışmacı arkadaşlara da söyledim. Biz bu ülkeyi geleceğe götürürken kiminle çalışacağımızı gördük."
TEKNOFEST ile nükleer enerjinin merkeze konulmasının önemli olduğunun altını çizen Karaveli, "Bakanlık bütün politikalarında nükleeri merkeze koyarak aslında bunun nereye gittiğini gösterdi. Siyasal konjonktür de aynı yönde evriliyor. O yüzden buradan çıkacak hikayeler de çok farklı yerlere gidebilir. Belki bugün dinlediğimiz bir teknoloji tasarımı çok yakın gelecekte dünyada da böyle çok karşılık bulan, büyük pazarlarda satan noktaya gelebilir. Bunun temellerini atıyoruz ve gereken görevi üstleniyoruz." diye konuştu.