Video konferans aracılığıyla yapılan Güneydoğu Asya Uluslar Birliğinin (ASEAN) 53. Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda konuşan Bakan Yi, ABD'nin Güney Çin Denizi'ndeki ihtilaflardaki tavrını ve bölgedeki askeri faaliyetlerini eleştirdi.
Washington yönetiminin kıyısı olmayan ihtilaflı sulardaki egemenlik sorunlarına taraf olarak bölgedeki nüfuzunu arttırmaya çalıştığını ifade eden Bakan Yi, bunun ASEAN ülkelerinin sorunları kendi aralarında müzakere yoluyla çözme çabasını baltaladığını ileri sürdü.
Yi, ABD'nin Güney Çin Denizi'ndeki askeri varlığını giderek arttırdığını ve bu tutumuyla bölgedeki çok taraflı askeri konuşlanmanın tetikleyicisi haline geldiğini savundu.
Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarın sürdürülmesinin Çin'in stratejik çıkarı olduğunu vurgulayan Yi, "Çin, ABD dahil bölge dışı ülkelerin çıkar beklentisiyle gerilim yaratmak yerine bölge ülkelerinin dilek ve beklentilerine saygı göstermesini umuyor." ifadesini kullandı.
POMPEO'DAN GÜNEY ÇİN DENİZİ MESAJI
ASEAN toplantısına, Çin Dışişleri Bakanı Yi gibi "diyalog ortağı" sıfatıyla katılan ABD Dışişleri Mike Pompeo, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki faaliyetlerine karşı harekete geçme ve tavır koyma çağrısı yapmıştı.
Çin'in ihtilaflı sulardaki askeri konuşlanmasına yalnızca sözle değil eylemle karşılık verilmesi gerektiğini belirten Bakan Pompeo, bölge ülkelerine "Amerika yanınızda olacak." mesajı vermişti.
ABD yönetiminin Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki resiflerde askeri hava alanları, radar ve füze sistemleri kurmasına yardım eden şirket ve kişileri yaptırım listesine aldığını hatırlatan Pompeo, "Yalnızca konuşmak yetmez eyleme geçmek gerek. Çin Komünist Partisinin bizi ve halkımızı çiğneyip geçmesine izin vermeyelim. Kendine güveniniz tam olsun, Amerika size yardım edecek bir dost olarak yanınızda olacaktır." ifadelerini kullanmıştı.
Güney Çin Denizi'ne kıyısı bulunmayan ABD, bölgede seyrüsefer ve uçuş güvenliğini sağlama gerekçesiyle savaş gemileri ve uçaklarla devriye görevleri ve tatbikatlar yapıyor.
"GÜNEY ÇİN DENİZİ" SORUNU
Çin, 1947'de yayımladığı "Dokuz Çizgi Hattı" adı verilen haritayla Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Su altı kaynakları açısından zengin bölgedeki hak iddiaları başta Filipinler olmak üzere Vietnam, Brunei ve Malezya gibi kıyı komşusu ülkelerle egemenlik ihtilafına yol açıyor.
Pekin'in tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı iddiaları, ABD ve bölge ülkeleriyle arasında gerginliğe sebep oluyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusuyla verdiği kararda, Çin'in, Güney Çin Denizi'nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına karar vermişti.
