Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1. Küresel Mülteci Forumu'na katılmak üzere bulunduğu Cenevre'de, gazetecilerin sorularını yanıtladı, gündeme ilişkin değerlendirmeler yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) Küresel Mülteci Forumu'na katılmak üzere bulunduğu Cenevre'de hem ikili görüşmeler yaptıklarını hem de mülteci krizi konusundaki görüşlerini BM nezdinde dile getirdiklerini belirten Erdoğan, "İlk olarak Somali Başbakanını kabul ettim, ikili ilişkilerimizi ve Doğu Afrika bölgesindeki gelişmeleri ele aldık." diye konuştu.
Bir ramazan günü Somali'ye ilk gittiğinde, büyük bir insani krizle karşılaştıklarını anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Somali'de durumun her geçen gün iyiye gittiğini vurgulayarak, "Hamdolsun artık böyle bir Somali ile karşı karşıyayız. Ekonomiden güvenlik ve sağlığa kadar her alanda Somali'de güçlü bir mevcudiyete sahibiz. Somali, mağdur ve mazluma sahip çıkma politikamızın en güzel örneklerinden biridir." ifadesini kullandı.
Avrupa'da bulunan vatandaşlarla da toplantı yaptığını aktaran Erdoğan, yurt dışında yaşayan ve sayıları 6 milyona yaklaşan Türk vatandaşlarının her zaman yanında olduklarını ve olmaya devam edeceklerini bildirdi.
Erdoğan, "Onların hem Türkiye ile bağlarını güçlü tutmalarını hem de bulundukları ülkelerde başarılı olmalarını önemsiyoruz. Bu iki hedef arasında bir çelişki de görmüyoruz. Son dönemde, bazı ülkelerde yükselen Türkiye ve İslam karşıtlığına karşı mücadele etmeye de devam edeceğiz." diye konuştu.
"Dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülkeyiz"
Birleşmiş Milletler Küresel Mülteci Forumu'na eş başkanlık yaptığını ve foruma hitap ettiğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün dünya genelinde 260 milyona yakın göçmen, 71 milyonun üzerinde yerlerinden edilmiş kişi ve 25 milyonu aşkın mülteci olduğunu bildirdi.
"Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülkeyiz." diyen Erdoğan, Türkiye'nin insani yardımlarda da milli hasılaya göre dünyanın birinci sırasında geldiğini açıkladı.
Türkiye'nin "açık kapı politikası"nı insani ve ahlaki bir sorumluluk olarak uyguladığına işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
"Dünyanın da bu sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini ifade ediyoruz. Kalkınmış ve zengin batılı ülkeler mülteci krizinde sınıfta kaldı. Zengin bazı Arap ülkeleri de aynı durumda. Oysa küresel sorunlar ancak küresel iş birliği ve dayanışma ile aşılabilir. Dünyanın mülteci sorunundan kaçması sorunu ortadan kaldırmıyor. Bu noktada, geçen yıl kabul edilen Küresel Mülteci Mutabakatı'nın uygulanmasına büyük önem veriyoruz. Suriye kaynaklı mülteci krizinin çözümü, Suriye iç savaşının sona erdirilmesine bağlıdır. Bu yüzden biz, mültecilere ev sahipliği yaparken siyasi çözüm için de yoğun çaba içerisindeyiz. Astana ve Cenevre süreçlerini etkin kılmaya ve netice odaklı hareket etmeye çalışıyoruz. Suriye'nin toprak bütünlüğünü koruyarak terörün sonlandırılması ve mültecilerin evlerine gönüllü, güvenli, onurlu şekilde dönmeleri öncelikli hedefimizdir. Bunun için güvenli bölgenin kurulması da büyük önem arz ediyor."
Cenevre'de, Pakistan Başbakanı İmran Han ile de bir görüşme yaptığını ve ikili ilişkileri etraflıca ele alma fırsatı bulduklarını bildiren Erdoğan, "Bunun yanında, bölgesel konuları değerlendirdik. Şubat ayında Pakistan'da yapacağımız Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantımızla da ilgili ön görüşme fırsatımız da oldu." ifadesini kullandı.
BM'de, mülteci meselesi hakkında bir konuşma yaptığı hatırlatılarak, "Türkiye, 4 milyona yakın mülteciye ev sahipliği yapıyor. Köklü çözüm için de bir planı var. Küresel Mülteci Forumu'nda güvenli bölge planına destek nasıldı?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Güvenli Bölge konusundaki çağrımıza henüz dünyanın en güçlü, ekonomik olarak en saygın olduğunu zannettiğimiz ülkelerinden bile 'biz de varız' diyen çıkmadı. Biz hala ses bekliyoruz, ama bir şey yok." yanıtını verdi.
Erdoğan, soruyla ilgili açıklamalarını şöyle sürdürdü:
"Bizim, şu ana kadar 40 milyar doları aşkın bir yatırımımız var. Daha önce de söylediğim gibi, Tel Abyad-Rasulayn arasındaki 120 kilometre uzunluk ve 32 kilometre derinlikteki alan üzerinde inşallah böyle bir adımı atabiliriz. Tabi ki bu bölgede güvenliği de biz sağlayacağız. Yani böyle bir adımı attıktan sonra bunu biriyle paylaşmamızın da anlamı yok zaten. Bu konuda gerek Amerikalılarla gerekse salı günü sayın Putin ile de görüştük. Hepsi 'dayanışma içerisinde çalışmalarımızı sürdürelim' diyorlar. Bunu başarırsak, tarihe bir örnek olarak geçecek. 'Böyle bir mülteciler şehrini veya şehirlerini Türkiye kurdu' diyecekler. Bu da bizim için çok önemli. Projemiz gayet güzel. Belki bu adımı attıktan sonra 'biz de burada olalım' diyenler çıkabilir. Biz yine de onlara çağrımızı devam ettireceğiz."
Libya'daki gelişmeler
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi yaptığı hatırlatılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Türkiye'nin Libya'ya asker gönderme planı da gündeme geldi mi? Görüşmenizin içeriğine ilişkin bilgi verebilir misiniz?" sorusuna şu yanıtı verdi:
"Biz, bir görevlendirme yaptık. Bu görevlendirme kapsamında, dışişleri bakan yardımcısı, savunma bakan yardımcısı ile istihbarattan ve ulusal güvenlikten oluşan bir heyetle kısa bir zaman içerisinde arkadaşlarımız, Moskova ziyareti yapacaklar. Muhatapları ile bölgesel konuları etraflıca ele alacaklar. Bizler yapıcı ve kısa sürede netice alıcı bir görüşme olmasını Sayın Putin'den istedik ve kendileri de aynı şekilde talimatları vereceklerini söylediler. Hem Libya hem de Suriye konularını görüşmeleri konusunda mutabık kaldık."
"Eastmed boru hattı projesine ilişkin İsrailli yetkililerden, 'Müzakereye açığız' mesajı geliyor. İlerleyen süreçte İsrail, Lübnan, Mısır gibi kıyıdaş ülkelerle Doğu Akdeniz'de bir iş birliği başlar mı?" sorusu üzerine ise Erdoğan, "İsrail konusu şu ana kadar hiç gündemimize gelmedi. Gündemimize gelmediği için bu konuyu gündeme getirmemiz anlamsız olur." dedi.
Bahçeli ve Kılıçdaroğlu'nun açıklamaları
Doğu Akdeniz'de en kritik hamlenin Libya ile varılan mutabakat olduğu belirtilerek, "MHP Genel Başkanı Sayın Bahçeli, 'Bu bir beka meselesidir, gündeme gelirse Libya'ya asker gönderilmesini destekleriz' dedi ama CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu ise 'Neden asker gönderiyoruz, ne işimiz var Libya'da?' dedi. İki farklı bakış açısını nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Sayın Bahçeli'nin ifadesi, bizim Cumhur İttifakımızın bir sesi. Onun için kendisine çok teşekkür ediyorum." karşılığını verdi.
Erdoğan, şöyle devam etti:
"Tabii ana muhalefetin zaten huyu, sınırlarımızın dışına çıkmaya bizi mecbur eden herhangi bir olay olduğu zaman, 'orada ne işimiz var?' demek. Suriye meselesinde de oradan füzeler, havan topları atılsın, biz şehitler verelim, ne olursa olsun, 'bizim orada ne işimiz var?' diyorlardı. Bunlar zaten içeride teröristler cirit attığı zaman da aynı şeyi söylüyorlardı. Sonra onların arkasında oldukları yapı ile beraber Ankara-İstanbul seyahati yaptılar, omuz omuza dirsek temasında yürüdüler. Zaten burada birbirinden hoşnut olan bir yapı, bir anlayış var. Ama bizim olayımız beka meselesi, ondan da öte bir tarih meselesi. Biz şu anda öyle adımlar attık ki bu adımlar Sevr'in ters köşe edilmesidir. Bu kadar önemli. Yunanistan Başbakanı olsun, Dışişleri Bakanı olsun, onlar Libya Mutabakatı'nın hukuka aykırı olduğunu söylüyorlar. Biz de tam aksine, 'Bu uluslararası deniz hukukuna uygundur' diyoruz. Attığımız adımın bütün hesabını, çalışmasını yaptık. Bu süreç de yeni başlamadı. Bu olayın aslında tarihi geçmişi var ve o geçmişinde, işin haritası çok daha farklıydı. Ne zaman? Kaddafi döneminde (2009'da). O süreçte bu adım atıldı ama tabii (Kaddafi'nin) ömrü vefa etmedi. Dolayısıyla çalışmalarımız şu anda bizim arşivlerimizde."
Bu dönemde atılan adımların uluslararası hukuka uygun olduğunu tekrarlayan Erdoğan, burada bazı çalışmalar bulunduğunu, bu çalışmalarını da zaman içerisinde uluslararası camiayla da paylaşacaklarını bildirdi.
Erdoğan, "Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayez Al Sarraj yakın zamanda geldi ve tekrar bir görüşme yaptık. Yeni ne gibi adım atılabilir, bunları konuştuk. Türkiye-Libya arasındaki süreci daha da hızlandıracağız. İhtiyaçları olursa onlara her an yardıma hazır olduğumuzu söyledik. Askeri ve güvenlik iş birliğinden tutun da denizlerdeki hukukumuz noktasında atılan, atılacak adımlara varıncaya kadar hazırız." dedi.
"Sevr'in ters köşe edilmesi derken neyi kastediyorsunuz? Biraz daha açabilir misiniz?" şeklindeki soru üzerine de Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Anlaşmayı şöyle bir gözden geçirirseniz, onu bir ters köşe yapınca, ne demek istediğimizi görürsünüz." yanıtını verdi.
"Sorsam kaç tanesinin ismini kaçınız hatırlar"
Yeni siyasi oluşumlar konusuna değinen Erdoğan, "Bundan önce de yaşadık. Üstelik grup kuracak şekilde ayrıldılar. Sorsam kaç tanesinin ismini kaçınız hatırlar?" şeklinde konuştu.
"İhtiyaca göre her şey her an değişebilir"
KKTC'ye gönderilen İHA'ların gerekirse sayılarını daha da artırma durumunun söz konusunun olduğunu belirten Erdoğan, "İhtiyaca göre her şey her an değişebilir." dedi.
Ziraat Bankası'nın Simit Sarayı'na ortak olacağı iddialarına ilişkin Erdoğan, şunları kaydetti:
"Bunu duyduğum anda genel müdürümüzü aradım. Genel müdürümüz, 'Bir ara gündeme geldi ama böyle bir şeyi şu anda düşünmüyoruz' dedi. Zaten Ziraat Bankası değil, Ziraat Bankası'nın girişim sermayesi şirketi. O tablo şu anda bu seyirde."
