Daimi tarafsızlık statüsüne sahip ülkeler, Rusya-Ukrayna savaşında Rusya'ya karşı sert açıklamaları ve Ukrayna'ya silah yardımlarıyla sessizliklerini bozdu.
Afganistan, Suriye, Irak gibi savaşlara sahne olan ülkelerde yaşananlara karşı sessiz ve tarafsız kalmayı tercih eden İsveç, Finlandiya, Avusturya, İsviçre ve İrlanda Ukrayna konusunda Rusya karşıtı tavır sergiledi.
Daimi tarafsızlık statüsüne sahip bu ülkeler, Rusya-Ukrayna savaşında Ukrayna'nın yanında olduklarını açıkça beyan etti, hatta bir adım daha ileri giderek Rusya'ya hava sahalarını kapattı ve yaptırım kararı aldı.
Bu ülkelerden ardı ardına gelen kararlar, Avrupa'nın 2. Dünya Savaşı'nın acı hatıralarıyla endişeye kapıldığı ve birlik içinde hareket ettiği yorumlarına neden oldu.
Tarafsız ülkelerden İsveç Rusya-Ukrayna savaşında Ukrayna'ya askeri yardım yapma kararı verdi.
İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, Ukrayna'ya hafif silahların yanı sıra tanksavar göndereceklerini açıkladı. Andersson, sorun tüm Avrupa'nın güvenliğini ilgilendirdiği için böyle bir karar aldıklarını belirtti. İsveç de Avrupa Birliği'nin (AB) diğer üyeleri gibi Rusya'ya hava sahasını kapattı.
Bir diğer daimi tarafsızlık statüsüne sahip Avrupa ülkesi Finlandiya da "Rusya'nın, eylemleriyle Ukrayna'yı hedef aldığını ancak aynı zamanda tüm Avrupa'nın güvenliğine saldırdığını" açıkladı.
Finlandiya ayrıca Ukrayna'ya 2 bin kurşun geçirmez yelek, 2 bin miğfer, 100 sedye ve iki acil tıbbi bakım istasyonu için ekipman göndereceğini duyurdu. Rusya ile 1300 kilometrelik sınırı bulunan Finlandiya da Rusya'ya hava sahasını kapatan ülkeler arasında yer aldı.
Avusturya da daimi tarafsızlık statüsüne rağmen, Rusya-Ukrayna savaşında açıkça Ukrayna'dan yana tavır koydu. Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine yönelik saldırının cevapsız kalmayacağını söyledi. AB üyesi Avusturya, 27 Şubat'ta hava sahasının tüm Rus uçaklarına kapattı. İsviçre, Rusya'ya karşı AB ile aynı yaptırımları uygulama kararı aldı
Uluslararası arenada tarafsızlığı ve barış görüşmelerine ev sahipliği yapmasıyla tanınan İsviçre de Rusya'ya karşı yaptırım kararı alan ülkeler arasına katıldı. İsviçre Konfederasyonu Başkanı Ignazio Cassis, "Federal Konsey, Başkan Vladimir Putin ve birkaç bakanın mal varlıklarını dondurmaya karar verdi." açıklamasını yaptı. İsviçre böylece Rusya'ya karşı AB ile aynı yaptırımları uygulama kararı almış oldu ve hava sahasını Rusya'ya kapattı.
Daimi tarafsızlar arasında yer alan İrlanda da Rusya'nın Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle ağır bedeli ödeyeceğini ve Ukrayna'nın yanında olduğunu açıkladı. İrlanda Başbakanı Micheal Martin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i yaşananlardan sorumlu tutmak için AB ve Birleşmiş Milletler (BM) ile birlikte çalışacağını söyledi. "Avrupa tarihinin bu önemli anında müttefiklerin yanındayız"
Daimi tarafsızlık statüsüne sahip olmayan ancak dünyada çatışmalar karşısında genellikle sessiz kalan Norveç, Ukrayna-Rusya meselesinde ise Ukrayna'nın yanında yer aldı. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, Norveç Varlık Fonu'nun Rusya'daki yatırımları durdurması için emir verdi, Ukrayna'ya askeri yardım olarak miğfer ve çelik yelek yardımı yapılacağını söyledi.
Store, Norveç'in, Avrupa tarihinin bu önemli anında müttefiklerinin ve Avrupalıların yanında olduğunu vurguladı. Norveç merkezli enerji şirketi Equinor da Rusya'daki ortak girişimlerden çıkmaya başlayacağını ve ülkedeki yeni yatırımlarını durdurduğunu açıkladı. İsviçre'nin tutum değişikliğinin başlıca nedeni AB ile ilişkileri rayına koymak
Cenevre Webster Üniversitesi Öğretim Üyesi Doçent Lionel Fatton İsviçre'nin tutum değişikliğini AA muhabirine değerlendirdi.
Fatton, Afganistan, Irak, Suriye gibi çatışma bölgelerinde sessiz kalıp, Ukrayna-Rusya meselesinde tepki göstermesinin 3 ana nedenden kaynaklandığını belirterek ilkini, İsviçre ile AB arasındaki ilişkilerin son birkaç yıldır kötüleşmesi olarak gösterdi.
2021'de, AB ile ikili ilişkileri kapsamlı bir şekilde düzenleyecek olan anlaşmanın, Federal Konsey tarafından reddedildiğini, bunun ilişkileri nispeten gerilettiğini aktaran Fatton,"Rusya'ya yönelik yaptırımlar konusunda AB'nin yanında durulması, Bern'in Avrupa uluslarına bağlılığını ifade etmesine olanak sağlayarak, ilişkilerin ilerlemesinin önünü açması ümit ediliyor." ifadesini kullandı.
İkinci faktörün, ABD'nin yaptırım rejimine ayak uydurmaları için "benzer düşüncelere sahip ülkelere yaptığı baskı" olduğunu vurgulayan Fatton, İsviçre'nin siyasi ve ekonomik nedenlerle bu baskıya duyarsız kalmadığını belirtti.
Fatton son olarak İsviçre kamuoyunun, hükümete Rusya'ya karşı yaptırım uygulaması yönünde baskı yaptığını, bu baskının demokratik yöntemlerle seçilmiş hükümet tarafından göz ardı edilemeyeceğini kaydetti.
Lionel Fatton öte yandan bunun bir tutum değişikliğinden ziyade İsviçre'nin kendini yeniden konumlandırması anlamına geldiğini vurguladı.
Fatton, İsviçre'nin Ukrayna-Rusya savaşına coğrafi yakınlığı dolayısıyla da böyle bir tepki gösterdiğini vurgulayarak İsviçre'nin uluslararası alandaki tarafsızlık imajının zarar görme ihtimali sebebiyle bugün "ince bir çizgide yürüdüğü" kanaatinde olduğunu sözlerine ekledi.
Öte yandan İran dini lideri Ayetullah Hamaney, Ukrayna'nın 'ABD'nin yarattığı krizlerin kurbanı' olduğunu dile getirdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin ise, "Taraflar arasında barış görüşmelerinin başlamasını memnuniyetle karşılıyoruz" açıklamasını yaptı.
Hamaney, Tahran'ın savaşın sona erdirilmesini desteklediğini, ancak çatışmanın kaynağının kim olduğunun fark edilmesi gerektiğini söyledi. Hamaney, Ukrayna'daki krizin 'ABD'ye güvenilemeyeceğini gösterdiğini' belirtti.
AA