Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Türkiye'de büyük yıkım ve ölümlere yol açan depremin meydana geldiği ilk gününün akşam saatlerinde Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan ve Suriyeli mevkidaşı Beşşar Esed ile iki telefon görüşmesi yaptı.
Bundan önce de, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Kahramanmaraş merkezli yıkıcı depremin kurbanlarına taziyede bulunarak, iki ülkedeki mevkidaşlarıyla temas kurmuştu.
Bu temaslar, Mısır'ın iki kardeş halkla dayanışmasını ifade etmeye ve bu felaketin etkilerinin üstesinden gelmek için insani yardım sağlamaya odaklanmış olsa da, gözlemciler bunu Mısır'ın ‘Suriye ve Türkiye ile temaslarındaki çıkmazı kırmak için daha sonra üzerine inşa edilebilecek bir adım' olarak değerlendirdi.
Sisi'nin Esed ile teması, on yıldan fazla bir süredir iki lider arasında türünün ilk örneği oldu.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Ahmed Fehmi'nin açıklamasına göre Sisi, Esed ile görüşmesi sırasında yıkıcı depremin kurbanları için başsağlığı dilediği ve yaralılara acil şifa dileklerini iletti.
Ayrıca Suriye'ye yardım sağlamayı teklif etti, ardından yardım taşıyan birkaç uçak depremden etkilenen Suriye bölgelerine yöneldi.
Esed ise, Sisi'nin cömert jesti için minnettar olduklarını söyleyerek, Suriye'nin iki kardeş ülke ve iki halkı birbirine bağlayan tarihi ilişkilerden duyduğu gururu ifade etti.
Sisi'nin Erdoğan ile teması, 2013'te eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin devrilmesinden sonra iki ülke arasında yıllarca süren gerilimin ardından, ilk olarak Kasım ayında Katar'daki FIFA Dünya Kupası'nın açılış töreninde tokalaşmalarıyla gerçekleşti.
Türkiye tarafından yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sisi'ye teşekkür ederek, kardeş Mısır ve Türk halklarını birleştiren tarihi bağların derinliğini vurguladı.
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, depremin ardından Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Türk ve Suriyeli mevkidaşlarıyla temas halinde kalacağını ve Mısır'ın iki ülkeye acil yardım göndereceğini bildirdi.
Mısır Parlamentosu eski üyesi ve El-Ahram Siyasi Araştırmalar Merkezi danışmanı Dr. Emad Gad, bu temasların ‘daha sonra üzerine inşa edilebilecek bir adım' olabileceğini söyledi.
Şarku'l Avsat'a özel açıklamalar yapan Dr. Gad şu ifadeleri kullandı;
“Sisi ve Erdoğan, Katar'da iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfanın açılmasına katkı sağladı. Mısır'ın depremin ardından takındığı bu insani pozisyonunun ise, daha sonra işleri Türkiye ile ilişkileri ilerletmede bir etkisi olacak.”
Dr. Gad, Suriye konusunda ise şu yorumu yaptı;
“Mısır'ın temasları ‘on yıldan fazla süredir devam eden bir çıkmazı kırmış' olsa da, Suriye yolu daha zor görünüyor. Bu, özellikle Suriyeliler ipi eline alırsa ve açma yeteneğine sahipse, bu adımı atma olasılığını zorlayan şeydir. Suriye şu anda çok zor durumda ve başta Mısır ve Körfez ülkeleri olmak üzere Arap ülkelerinin sağlayabileceği siyasi ve ekonomik desteğe ihtiyacı var.”
Son zamanlarda Irak'ın Arap ülkeleriyle ilişkileri güçlendirmesine de dikkati çeken Dr. Gad açıklamalarına şu ifadelerle devam etti;
“Arap ilişkilerini yeniden kurmak istiyorlarsa, bu Suriyeliler için ilham verici bir modeli temsil edebilir. Ancak sorun şu ki, Suriye rejiminin yaklaşımıyla ilgili deneyim, her zaman sert çizgiyi benimsemesi ve fazla esnekliğe sahip olmamasıdır. Suriye rejiminin vizyon ve yaklaşımında bir değişiklik olacak mı, yoksa meseleleri her zaman izlediği sert çizgiyle mi ele alacak? Bunların netleşmesinde önümüzdeki dönem belirleyici olacaktır. Eğer çok fazla açıklık gösterirse, birden fazla yolda yeni bir sayfa açabilir.”
Türkiye meselelerinde uzmanlaşmış bir araştırmacı olan Kerem Said ise, “Mısır'ın özellikle Türk tarafıyla yaptığı son temaslar insani diplomasi çerçevesine girse de, Kahire ile Ankara arasındaki ilişkilerde dikkate değer bir gelişmeyi ifade ediyor” yorumunda bulundu.
Şarku'l Avsat'a konuşan Said, “2020 yılında yaşanan İzmir depreminde, Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yaptığı açıklamayla Türk halkını teselli etmekle yetinildi. O dönemde ilişkilerin durgunluğunu yansıtan sembolik bir adımdı, ama son aylarda iki ülke arasındaki buzların kırılmasına tanık olundu. Bu, ilişkilerin seyrinin değişmesine yol açtı. Mısır'ın temasları ve gönderilen yardımlar Türkiye'nin büyük takdirini kazandı” dedi.
Said, Mısır'ın temaslarının, başta Kahire için ulusal güvenliğiyle bağlantılı olan Libya konusu olmak üzere, özellikle Türkiye ile ilişkilerde önde gelen sorunların yönetimindeki bir gelişmeyi yansıttığını vurguladı.
Said, “Son zamanlarda, Mısır'ın Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile hayati çıkarlarının bulunduğu Doğu Akdeniz bölgesindeki göreli sakinliğin yanı sıra, Libya'da seçimler düzenleme ve dış güçlerin ülkeden çıkışları açısından önemli atılımlar yaşandı. İki konudaki gelişme, Mısır-Türkiye ilişkilerini daha da sıcak hale getirmeye yardımcı oluyor” diye konuştu.
Kaynak: Şarku'l Avsat
