TIMETURK | HABER MERKEZİ
Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü'nden İsmail Numan Telci, The New Turkey için "Doğu Akdeniz Türkiye için neden stratejik önemde?" başlıklı bir makale kaleme aldı. Mayıs ayında yayınlanan makalede Doğu Akdeniz'in Türkiye için dört ana nedenden dolayı stratejik önem içerdiği belirtildi.
1- ENERJİ İTHALATINI AZALTMAK İÇİN ÖNEMLİ
Bu nedenlerden birincisi Türkiye'nin dev bir enerji ihracatçısı olması. Ankara'nın Rusya ve İran'a enerji açısından bağımlı olduğu belirtilirken, hidrokarbon ihtiyacının 2018 yılında 45 milyar dolara ulaştığı kaydedildi.
"Türkiye'nin dış pazarlara bağımlılığını azaltması için kendi doğal kaynaklarını bulması çok önemli. Diğer ülkelerin rezervleri düşünüldüğünde Doğu Akdeniz, Türkiye'nin petrol ve doğal gaz kaynaklarını araştırması için hayati önemde. Kaynakların Türkiye tarafından keşfedilmesi, Ankara'nın gelecekteki kalkınma planlarını da etkileyecek."
2- AVRUPA İÇİN ENERJİNİN GEÇİŞ YOLU OLMAK
Makalede değinilen ikinci sebep Türkiye'nin doğudan batıya enerji aktarımı için merkez olmak istemesi. Bu gerçekleştiğinde Türkiye; Ortadoğu ve Asya'daki hidrokarbon kaynakları için Avrupa'ya geçiş konusunda kilit önemde olacak. Fakat makalede tam da bu noktada Mısır, İsrail ve Yunanistan'a değiniliyor ve söz konusu jeopolitik rakiplerin, Türkiye'nin bu sektördeki rolünü baltalamaya çalıştığı belirtiliyor. Öte yandan Ankara'nın hedefine ulaşması halinde jeo-stratejik önemi artsa da, durumun Türkiye ekonomisinin büyümesine katkı sağlayacağı düşünülüyor.
"Pek çok analist, Doğu Akdeniz'den Avrupa'ya petrol ve doğal gaz kaynaklarını taşımak için Türkiye'nin en iyi seçenek olduğunu düşünüyor."
3- BÖLGESEL AKTÖRLERE KARŞI ÖNEMLİ BİR ÜSTÜNLÜK OLACAK
Makalede İsrail ve Mısır işaret edilerek, her iki ülkenin de Türkiye ile rekabet halinde olduğu ifade ediliyor. Doğu Akdeniz de üç ülkenin çıkarlarının karşı karşıya geldiği noktalardan biri. Mısır ve İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum kesimiyle birlikte Türkiye'yi Doğu Akdeniz'den uzak tutmaya çalışıyor. Bu noktada makalede Türkiye'nin tavrı "meydan okumak" olarak tanımlanıyor.
4 - ULUSAL GÜVENLİK
Doğu Akdeniz'in yukarıda söz edilen "bölgesel rakipler" için askeri faaliyetlerin gerçekleştirildiği bir saha olduğu belirtilirken geçtiğimiz yıllarda yapılan tatbikatlar örnek gösterildi. Bölgesel güçlerin yanı sıra ABD, Fransa, Rusya ve Çin gibi küresel güçlerin de varlığını artırdığı Doğu Akdeniz, Türkiye için "ulusal güvenlik" meselesi halini almış durumda.
"Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki askeri faaliyetleri, Ankara'nın bölgeyi güneyden gelebilecek tehditler karşısında bir savunma hattı olarak görmesinin bir başka kanıtı. Türkiye, Doğu Akdeniz'e stratejik önem veriyor ve bölgeyi dış politikasında kırmızı bir çizgi olarak değerlendiriyor. Bu nedenle, Ankara Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin tehditleri ve çağrıları nedeniyle faaliyetlerinden vazgeçmeyecektir. Bölgesel ve uluslararası aktörler, Doğu Akdeniz'in yüzyıllardır bir Türk iç denizi olduğu gerçeğini ve bu tarihsel gerçeğin Ankara'nın bölgeye yönelik gelecekteki stratejilerinin merkezinde olacağını hatırlamalıdır."
DOĞU AKDENİZ GERİLİMİNDE SON GELİŞMELER
Türkiye, Mayıs ayı başında Fatih sondaj gemisini Kıbrıs adasının batısına göndermiş ve burada çalışmalara başlamıştı. Türkiye'nin ikinci sondaj gemisi Yavuz da Haziran ayı sonunda Doğu Akdeniz'e gitmek üzere demir aldı.
Dün (15 Temmuz) ise Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki doğalgaz sondaj çalışmaları nedeniyle Ankara'ya yaptırım kararı aldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, AB'nin kararına tepki gösterdi, "Çok da ciddiye almaya gerek yok. Eğer Türkiye'ye yönelik böyle karalar alırsanız, faaliyetlerimizi artıracağız, 4. gemiyi de en kısa zamanda göndereceğiz. Rum Kesimi AB'yi arkasına almasın, paylaşım için Rum kesiminin muhatabı KKTC'dir. Bir an önce akıllarını başlarına alsınlar. Kıbrıs türk halkının hakkını kimseye yedirmeyiz, ne AB'ye ne de başka ülkeye" dedi.
Türkiye Doğu Akdeniz'deki sondaj çalışmalarına İsrail ve Yunanistan'ın sondaj çalışmalarının ardından başlamıştı. Uzun süre söz konusu ülkeleri uyaran Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin de hakkı olan doğal kaynaklar konusunda uzlaşı çağrısı yaptı.
Çavuşoğlu, 14 Temmuz günü Rum kesimine çağrıda bulundu ve KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın paylaşım için önerdiği "doğalgaz komitesi" kabul edilmemesi halinde Türkiye'nin ada çevresindeki çalışmalarını kararlılıkla sürdüreceğini söyledi. Kıbrıs Postası gazetesi için bir makale kaleme alan Çavuşoğlu, Akıncı'nın teklifinin ‘isabetli ve zamanında yapılmış bir öneri' olduğunu ifade etti.
“Bölgede Türkiye'yi dışlamaya yönelik ortaklık ve işbirliği arayışları başarısız olmaya mahkumdur” diyen Bakan Çavuşoğlu, önerinin gelir paylaşımı dahil iki tarafın işbirliğini ve kaynaklardan eş zamanlı yararlanılmasını öngördüğünü kaydetti.
