Çin'in, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) kökenini araştıran Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) heyetinden salgının nasıl ve ne zaman yayılmaya başladığının belirlenmesine yardımcı olabilecek "ilk vakalara ait ham bilgileri vermediği" iddialarına bazı heyet üyelerinden itiraz geldi.
Heyet üyelerinden İngiliz Zoolog Peter Daszak ve Danimarkalı Epidemolog Thea Fischer, ABD basınında New York Times ve Wall Street Journal gazetelerinde yer alan iddialara kişisel Twitter hesaplarından yanıt verdi.
Zoolog Daszak, Twitter'da NY Times gazetesinin, "Çin, DSÖ ziyaretinde önemli bilgileri vermeyi reddetti" başlıklı haberine yanıt olarak paylaştığı mesajında, "DSÖ görevinde benim deneyimim böyle olmadı. Hayvan ve çevre çalışma grubunun lideri olarak Çinli meslektaşlarımdan güven ve açıklık gördüm. Araştırmamız boyunca kritik yeni bilgilere ulaşabildik. Virüsün olası yayılma yollarıyla ilgili anlayışımızı geliştirme imkanı bulduk." ifadelerini kullandı.
Konuya ilişkin Twitter'da yaptığı paylaşımda, gazetecilerin sözlerinin anlamını çarpıtarak kullandığını savunan Fischer ise Daszak'ın mesajına yanıt olarak, "Benim de epidemiyoloji tarafındaki deneyimim böyle olmadı. Çinli epidemiyoloji ekibiyle iyi ilişki kurduk. Bu önemli çalışmaya gölge düşürmek için söylediklerimiz bilinçli olarak çarpıtıldı." açıklamasında bulundu. Fischer, "Güven inşa etmek için olgulara bağlı kalmak gerekir. 'Ham verilere erişilemedi' tezi üzerinden araştırmaya gölge düşürülmemeli." dedi.
DSÖ heyetinden 2 bilim adamı ham verilerin paylaşılmadığını açıkladı
DSÖ heyetinin Avustralyalı üyesi mikrobiyolog Dominic Dwyer ve Danimarkalı Fischer, Çinli yetkililerin salgının başındaki ilk vakalarla ilgili kendi hazırladıkları özetleri ve veri analizlerini kendilerine verdiğini ancak ham bilgileri paylaşmayı reddettiğini açıklamıştı.
Dwyer "Bize birkaç örnek gösterdiler ancak bu hepsini yapmakla aynı şey değil. Bu verilerin yorumlanması bizim bakış açımıza göre daha sınırlı hale geliyor." değerlendirmesinde bulunmuştu. Fischer ise ham verileri görmeden tutarlı bir bilimsel analiz yapılamayacağını dile getirmişti.
Kovid-19, ilk kez Vuhan'daki gıda pazarında görülmüştü
Dünya, Kovid-19 salgınından ilk kez Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde 31 Aralık 2019'da "kaynağı bilinmeyen gizemli solunum yolu hastalığının" ortaya çıktığını DSÖ'ye bildirmesiyle haberdar olmuştu.
Hastalık, ilk kez Vuhan'da deniz ürünleri gıda pazarını ziyaret eden kişilerde görülmüş, sebebi anlaşılamayan "solunum rahatsızlığı" şikayetiyle 17 Kasım'da ilk hasta hastaneye başvurmuştu.
Akciğer iltihaplanmasına yol açan hastalığa yarasalarda bulunan bir beta koronavirüsün mutasyona uğramış hali olduğu tahmin edilen, daha önce bilinmeyen türdeki bir koronavirüsün sebep olduğu anlaşılmıştı.
Çin, soruşturma çağrılarını geri çevirmişti
Çin, daha önce ABD yönetiminin virüsün kökenine ilişkin soruşturma başlatılmasına dair talebini reddetmiş, Avustralya hükümetinin Nisan 2020'de DSÖ'ye uluslararası soruşturma çağrısı yapması üzerine bu ülkeye de ihracat kısıtlamaları getirmişti.
Uluslararası baskıların artmasının ardından ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam'dan uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyet, ilk olarak ocak başında Çin'e gitmiş ancak Pekin yönetiminin geçerli vizelerin alınmadığı uyarısını yapmasının ardından geri dönmek zorunda kalmıştı.
İzinlerin alınmasının ardından 14 Ocak'ta özel uçakla kente gelen heyet 14 gün karantinada tutulmuş, bu sürede Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılarla bilgi alışverişinde bulunmuştu.
Heyet, 29 Ocak'ta başladığı saha çalışmalarında, ilk vakaların görüldüğü Vuhan'daki deniz ürünleri gıda pazarının yanı sıra Hubey Çin ve Batı Tıbbı Bütünleşik Bölge Hastanesi, Vuhan Jinyintan Hastanesi, Hubey Eyaleti Hastalık Kontrol Merkezi, Hayvan Hastalıkları Merkezinde ve Vuhan Viroloji Enstitüsü laboratuvarlarında incelemeler yapmıştı.
