Uzmanların 'yeryüzünün en büyük dönüşümü' olarak adlandırdığı Sovyetler Birliği'nin plansız sulama projesi yüzünden Aral Gölü Çöle dönüştü. Rus kozmonot Anton Şkaplerov, gölün uydudan çekilen görüntülerini yayınladı.
Rus kozmonot Anton Şkaplerov'un Aral Gölü'nün uydu fotoğraflarını paylaşması üzerine acı gerçek ortaya çıktı.
Pamuk rekoltesini artırmak isteyen Sovyet Birliği çözümü plansız sulama projelerinde buldu.
Bu proje, dünyanın en büyük dördüncü gölü olan Aral Gölü'nün yüzde 90'ının kurumasına sebep oldu.
BBC Özbekçe Servisi'nden RÜstem Kobilov, Aral Gölünü kurtarma çalışmalarının tahmini sonuçlarını anlattı.
"Aral Gölü'nün kuruyup çöle dönmesi sadece 40 yıl aldı. Bir zamanlar teknelerin yüzdüğü yerde şimdi çorak toprağın ortasında paslanmış gemi kalıntıları var." dedi.
Aral bu hale gelmeden önce 60 bin kilometrelik bir alanı kaplıyordu. Yer yer 40 metre derinliği vardı.
Şimdi ise geriye sadece yüzde 10'u kaldı.
Rus kozmonot Anton Şkaplerov, gölün son halinin uydu görüntülerini paylaştı. Instagram hesabından yaptığı açıklamada, 1960'lı yıllarda dünyanın dördüncü en büyük gölü olan Aral'ın su seviyesinin felaket derecede düştüğünü ve duyduğu üzüntüyü dile getirdi.
Instagram kullanıcıları da yorumlarında gölün kurumasından dolayı üzüntülü olduklarını belirtseler de uzay fotoğrafının güzelliğine hayranlığını gizlemediler.
Kazakistan ve Özbekistan'da yaklaşık 2 milyonluk nüfusun yaşadığı Aral Gölü havzasındaki bu çevre felaketiyle çeşitli hastalıklar yaygınlaştı.
Orta Asya'nın iki büyük nehri Amu Derya ve Siri Derya, Aral'ı besleyen kaynaklardı. Sovyetler Birliği döneminde bu iki nehir pamuk tarlalarının sulaması için kullanılmaya başlandı.
Aral Gölünün geleceği giderek belirsizleşirken Sovyetler Birliği Orta Asya'yı dünyanın en büyük pamuk üreticisi haline getirmek istedi.
Bu politikayla Özbekistan 1980'lerde dünyanın en büyük pamuk üreticisi oldu.
Aral'ın yüz ölçümü giderek daraldı. Balık nüfusu azaldı, daha çok böcek ve haşere çekmeye başladı.
1960 yılında 34 balık türünün bulunduğu gölde o dönem, yılda ortala 60 bin ton balık avlanıyordu.
Moynak'taki balık konserve fabrikası terk edildi ve harabeye döndü. Suyun çekildiği alanlarda oluşan Aralkum Çölü'nde artık develer geziyor.
Sovyetlerin pamuk üretim planı, dev bir gölün ve bölgedeki balıkçılığın yok olmasına sebep oldu.
Aral'ın kuruması bölgedeki iklimi değiştirdi. Yağışlar azaldı, yeşil alanlar kuraklaştı. Aral'a yakın tatlı su göletleri de Aral'la birlikte yakınlarındaki tatlı su göletleri de Aral'la birlikte kurudu. Aral'ın beslediği bitki örtüsü içinde yaşayan antilop sürüleri yok oldu.
