Ukrayna ve Suriye krizleri dahil olmak üzere dış politikada yaşanan gerilimler ve yaptırımların da etkisiyle ekonomik açıdan zor bir dönem geçiren Devlet Başkanı Putin yönetimindeki Rusya'da ekonomik göstergeler alarm veriyor. Büyüme oranı düşerken, ihracat gelirleri de hızla azalıyor. Tüketici güvenin dibe vurduğu Rusya'da, halkın birikiminin de sıfır olduğu bildirilirken, Moskova'ya en büyük darbe ise yabancı yatırımcılardan geldi.
YABANCI YATIRIMCILAR GEÇTİĞİMİZ HAFTA BORSADAN
300 MİLYON DOLAR ÇEKTİ
Gelişmekte Olan Portföy Fonu Araştırmaları basın servisi, geçtiğimiz hafta, yabancı yatırımcıların, Rusya borsalarından yaklaşık 300 milyon dolar çektiğini belirtti. Uzmanlar, yabancı yatırımcıların rekor kırdığını belirtti.
Yabancı yatırımcıların rekor para çekmesini ve sermaye çıkışını değerlendiren uzmanlar, gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımcı ilgisindeki düşüşe işaret ettiler.
Gelişmekte Olan Portföy Fonu Araştırmasında belirtilen Rusya ekonomisi, son derece düşük bir büyüme göstermekte.
İHRACAT GELİRLERİ
HIZLA DÜŞÜYOR
Rus ekonomisinde yaşanan durgunluk, ihracat gelirlerinde de kendini gösterdi. Ülke ekonomisi, birçok ekonomik göstergede bugün 2013 yılının çok gerisinde kaldı.
2013'ün önemi, Kırım'ın ilhak edilmesinden önceki, Rusya'nın "sorunsuz ve zirvede" geçirdiği yıl olmasıydı.
Analiz şirketi Finekspertiza'nın verilerine göre, Rusya'nın ihracat gelirleri 2013-2018 yılları arasında ruble cinsinden yüzde 68,1 (11,45 trilyon ruble) arttı, ancak bu büyük ölçüde rublenin sert devalüasyonundan kaynaklandı. Dolar bazında ise ihracat gelirleri 2013'ün gerisinde kaldı.
Lenta.ru'nun aktardığı rapora göre, Rusya 2018 yılında 450 milyar dolar ihracat geliri elde ederken, bu rakam 2013'te 527,3 milyar dolardı. Ülkenin ihracat gelirleri 2016'da 300 milyar dolar, 2017'de 350 milyar dolar seviyesinde kaydedildi.
Dış politikada gerilimin tırmandığı yıllarda Rusya'nın dünya ihracatındaki payı da geriledi. 2013 yılında dünya ihracatında Rusya yüzde 2,76 pay sahibiyken, 2016'da bu oran yüzde 1,76'ya geriledi, geçen sene ise yüzde 2,44'e yükseldi.
Rusya Devlet İstatistik Servisi Rosstat'ın verilerine göre Rusya'nın GSYH'si 2013 yılında 2,29 trilyon dolarken, 2018'de 1,65 trilyon dolara indi.
BÜYÜME BEKLENTİLERİ
TAHMİNLERİN ALTINDA KALDI
Rusya'da yılın ilk çeyreğinde ekonomik büyüme ise resmi beklentilerin ve uzman tahminlerinin altında kaldı. KDV artışı sonrası Ocak-Mart döneminde ülke GSYH'si yıllık bazda yüzde sadece 0,5 yükseldi. 2018'in son çeyreğinde ise bu oran yüzde 2,7 idi. Kimi uzmanlar bu düşüşü “ekonominin resesyonun eşiğinde olduğu” şeklinde yorumladı.
Vedomosti gazetesinin haberine göre, Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın ilk çeyrek için ekonomik büyüme beklentisi yüzde 0,8, Merkez Bankası'nın yüzde 1-1,5, Bloomberg'in anketine katılan uzmanların yüzde 1,2 (ortalama tahmin) seviyesindeydi.
İlk çeyrekte ekonomik büyüme, en karamsar uzman tahmininin (yüzde 0,8) bile altında kalarak yüzde 0,5 olarak kaydedildi.
Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, KDV artışıyla birlikte iç talepteki azalmayı ekonomik büyümedeki gerilemenin başlıca nedeni olarak gösterdi.
Maliye Bakan Yardımcısı Vladimir Kolıçev, ilk çeyrekte toptan ticarette yaşanan yüzde 7,4'lük daralmanın ekonomiyi frenleyen nedenlerin başında geldiğine işaret etti.
Rusya Merkez Bankası verilerine göre, Ocak-Mart döneminde halkın reel gelirleri 2018'in aynı dönemine göre yüzde 2,3 geriledi.
Tüketici talebindeki azalmanın yanı sıra, kış dönemindeki hava şartları nedeniyle ülke içinde yakıt ihtiyacının azalması, doğalgaz ihracatındaki düşüş ve savunma sanayi satışlarının azalamsı da ekonomiyi frenleyen etkenler arasında gösteriliyor.
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ, İLK
ÇEYREKTE DİBE VURDU
Tüketici güven endeksi de ilk çeyrek sonunda 65 puandan 62'ye geriledi. Böylece bu göstergede bugüne kadarki en düşük seviye kaydedildi. Endeks en son 2016'nın dördüncü çeyreğinde 63 puana inerek dibi görmüştü.
Tüketici güven endeksi üç göstergenin bileşiminden oluşuyor. Yılın ik çeyreğinde mali durumunun düzeleceğini uman vatandaşların oranı 5 puanlık düşüşle yüzde 25'e indi.
Para harcamaya istekli olduğunu beyan edenlerin oranı da yüzde 21'den yüzde 14'e düştü. Boşta harcayabilecek parası olduğunu söyleyenlerin oranı da yüzde 77'den 72'e geriledi.
Endeks aynı zamanda vatandaşların tasarruf eğilimlerini de ölçüyor. Buna göre, daha fazla tasarruf etmeye çalışanların oranı yüzde 62'den 69'a yükseldi. 'Artık daha ucuz ürünler tercih ediyorum' diyenlerin oranı da yüzde 57'ye çıktı.
Vatandaşların daha ucuz ürünlere yöneldiği gerçeği başka verilerle de destekleniyor. Gıda harici perakende ticarette 1 metrekarelik mağaza alanından elde edilen ciro da düşüşe geçti.
İNSANCA YAŞAMAK İÇİN 3 KİŞİLİK
BİR AİLEYE 1208 DOLAR LAZIM
Romir adlı kamuoyu araştırma şirketine göre insanca yaşamak için 3 kişilik bir aileye bugün 78 bin ruble, yani 1208 dolar ya da 7 bin 290 lira lâzım. Gelir beklentisi anketine katılanların dörtte biri normal bir hayat sürebilmek için 40 bin ile 60 bin ruble arasında aylık gelire ihtiyacı olduğunu söyledi.
Katılımcıların yarıdan fazlasına göre ise bu tutar 60 bin ile 120 bin ruble arasında.
Yüzde 11'lik kesim "insanca yaşam" için ayda 120 bin rublenin üzerinde bir gelire ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Romir analistleri, halkın normal bir hayat için gerekli gördüğü gelir tutarının geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 3 oranında, yani 2 bin 100 ruble arttığına dikkat çekiyor.
Araştırmaya göre, "normal bir hayat" demek, ev ve araba sahibi olmak, nitelikli tıp hizmetlerine ve eğitim olanaklarına erişebilmek, yeterli beslenmek, spora ve hobilere zaman ayırabilmek, kültürel aktivitelerde bulunabilmek ve seyahat edebilmek anlamına geliyor.
1998'DEN BERİ EN KÖTÜ TABLO:
HALKIN ÇOĞUNUN BİRİKİMİ SIFIR
Bu arada Rusya'da tasarruf alışkanlıklarıyla ilgili yapılan araştırmalar, halkın çoğunun hala maddi birikim yapma imkanından yoksun olduğunu gösteriyor. Levada Center'ın anketine göre, Rusya halkının 2018'de birikim için ayırabildiği para miktarı 1998 yılından sonra en düşük seviyeye geriledi.
Levada'nın Nisan 2019'da yaptığı araştırmaya göre, Rusya'daki hanelerin yüzde 65'inin bugün hiç maddi birikimi yok. Bu oran 2012 yılından bu yana aynı seviyede.
Para biriktirme olanağına sahip olan yüzde 35'lik kesimin büyük bir bölümü büyük şehirlerde yaşıyor. Örneğin, Moskova'da para biriktirebilenlerin oranı yüzde 54'e çıkarken, taşrada yüzde 29'a kadar düşüyor.
