DSÖ-Çin ortak çalışmasıyla Kovid-19'un kökenine ilişkin tüm dünyanın beklediği rapor, nihayet açıklandı.
DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus ise DSÖ üyesi ülkelerin temsilcilerine hitaben yaptığı konuşmada, raporun aksine, "virüsün kökenine ilişkin tüm hipotezlerin hala masada" olduğunu vurguladı.
Virüsün kökenini bulmak zorunda olduklarının ve dünyaya bunu borçlu olduklarının altını çizen Ghebreyesus, Kovid-19'un kökenini araştırmak için Çin'e yapılan tek bir gezinin yeterli olmadığının altını çizdi.
Ghebreyesus, uluslararası uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyetin virüsün patlak verdiği Wuhan kentinde birkaç laboratuvarı ziyaret ettiğini ve virüsün bir laboratuvar olayı sonucu insan popülasyonuna girme olasılığını değerlendirdiğini anımsattı.
DSÖ direktörü, "Ancak bu değerlendirmenin yeterince kapsamlı olduğuna inanmıyorum. Daha sağlam sonuçlara ulaşmak için daha fazla veri ve çalışmaya ihtiyaç duyulacak." değerlendirmesinde bulundu.
Heyetin, açıklanan raporda "Kovid-19'un laboratuvardan sızma ihtimali 'en düşük' ihtimal olasılıklı hipotez olduğu" sonucuna vardığını belirten Ghebreyesus, "Bu (tez), özel uzmanlar tarafından daha kapsamlı araştırmayı gerektiriyor. Bu görevlendirmeye hazırım." diye konuştu.
DSÖ UZMANI: ÇİN'E YENİ BİR GEZİ OLASILIK ŞU ANDA DEĞİL
Çin'de Kovid-19 kökenini araştıran DSÖ uzmanlarından Peter Ben Embarek ise Cenevre'de video konferans yöntemiyle düzenlenen basın toplantısında, Ghebreyesus'un aksine yakın bir gelecekte Çin'e virüsün kökenini araştırmak için gitme ihtimallerinin olmadığını söyledi.
Embarek, elde ettikleri verilerin değerlendirilmesinin uzun zaman alacağını belirtti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC) eski Direktörü Robert Redfield, virüsün orijininin Çin'deki bir laboratuvar olduğunu öne sürmüştü
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkan Yardımcısı Fıng Zıcian, Kovid-19'un laboratuvardan sızdırıldığı ihtimalinin mümkün olmadığını savunmuştu.
YARASALAR İLE İNSAN ARASINDA BİR KAYIP HALKA VAR'
Raporda dört senaryo bulunduğunu açıklayan haber ajansı Associated Press'in (AP) geçtiğimiz günlerde ulaştığı raporda, başka çarpıcı detaylar da bulunuyor. AP, Rapordaki en önemli senaryonun koronavirüs ile yarasalardaki virüs arasında başka bir hayvanın aktarım yapmış olduğunu açıklarken virüsün bir laboratuvar sızıntısından meydana gelme olasılığının "son derece düşük bir ihtimal" olduğu belirtildi.
Koronavirüse çok benzer bir türün yarasalarda tespit edildiği belirtilen raporda, “Yarasalarda tespit edilen virüs ile Kovid-19 arasındaki evrimsel mesafenin birkaç on yılda gerçekleşebileceği, bu da yarasalar ile kovid-19 arasında kayıp bir halka olduğu, bunun da bir hayvan olma ihtimalinin çok muhtemel olduğu” bildirildi.
‘VİRÜSÜN GIDA YOLUYLA BULAŞMA İHTİMALİ ÇOK DÜŞÜK'
Raporda yarasalardan insanlara direkt olarak koronavirüsün bulaşma ihtimalinin de çok muhtemel olduğu belirtilirken virüsün "soğuk zincir" gıda ürünleri yoluyla bulaşıp yayılmasının mümkün olduğunu ancak düşük bir ihtimal olduğu bildirildi.
Pandemi küresel olarak yayılırken, Çin ülkeye gelen dondurulmuş yiyeceklerin ambalajında virüs örnekleri buldu ve bazı durumlarda yerel salgınları izledi.
Rapor, ayrıca, "soğuk zincir" gıda ürünlerinin virüsün uzun mesafeler arasında yayılmasına neden olabileceğini, ancak salgını tetikleyebileceğinden şüphelendiğini aktardı.
AP'nin ulaştığı raporda, koronavirüs salgınının Aralık 2019'da Wuhan deniz ürünleri pazarında başlayıp başlamadığı konusunda kesin bir bilgi yer almadığı belirtildi.
Öte yandan Wuhan'da tespit edilen vakaların daha hafif vakalar olabileceği ve bunun koronavirüs ile önceki vakalar arasında bir bağlantı sağlayabileceği bildirildi.
Raporda, "Bu nedenle, salgının kökeninde Huanan pazarının rolü veya virüsün pazara nasıl girdiği hakkında şu anda kesin bir sonuca varılamıyor" ifadeleri yer alıyor.
AP, rapora dayanarak pangolinlerde koronavirüse oldukça benzer virüsler bulunduğunu belirtirken aynı zamanda vizonların ve kedilerin koronavirüse duyarlı olduğunu ve taşıyıcı olabileceklerinin altını çizdi.
Raporda ayrıca koronavirüsün insandan insana solunum yolu enfeksiyonu olarak başlama olasılığının çok düşük olduğunu ve çoğu uzmanın bu konuda hemfikir olduğu belirtildi.
Wuhan'daki araştırmayı yöneten DSÖ uzmanı Peter Ben Embarek ise yaptığı açıklamada, raporun son halini aldığını, tercümelerinin yapılmasıyla önümüzdeki birkaç gün içerisinde kamuoyuyla paylaşılacağını söyledi.
ÇİN, SORUŞTURMA ÇAĞRILARINI GERİ ÇEVİRMİŞTİ
Çin, daha önce ABD yönetiminin virüsün kökenine ilişkin soruşturma başlatılmasına dair talebini reddetmiş, Avustralya hükümetinin Nisan 2020'de DSÖ'ye uluslararası soruşturma çağrısı yapması üzerine bu ülkeye de ihracat kısıtlamaları getirmişti.
Uluslararası baskıların artmasının ardından ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam'dan uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyet, ilk olarak ocak başında Çin'e gitmiş ancak Pekin yönetiminin geçerli vizelerin alınmadığı uyarısını yapmasının ardından geri dönmek zorunda kalmıştı.
İzinlerin alınmasının ardından 14 Ocak'ta özel uçakla Vuhan'a gelen heyet, 14 gün karantinada tutulmuş ve bu sürede Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılarla bilgi alışverişinde bulunmuştu.
Heyet, 29 Ocak'ta başladığı saha çalışmalarında, ilk vakaların görüldüğü Wuhan'daki deniz ürünleri gıda pazarının yanı sıra Hubey Çin ve Batı Tıbbı Bütünleşik Bölge Hastanesi, Wuhan Jinyintan Hastanesi, Hubey Eyaleti Hastalık Kontrol Merkezi ve Hayvan Hastalıkları Merkezinde incelemeler yapmıştı.