TIMETURK | HABER MERKEZİ
PINAR HİLAL BALTA
Endonezya yönetimi 2019'un Mart ayında Seattle'dan ülkeye getirilen 5 konteyner çöpü ABD'ye geri gönderdi.
Buna göre çöpler Kanadalı bir firma tarafından Endonezyaya getirilmişti ve "geri dönüşüm malzemesi" olduğu belirtilmişti. Fakat Endonezya Çevre ve Orman Bakanlığı beş konteyner çöpün çocuk bezinden ayakkabıya ve plastik atıklara kadar geri dönüşüme uygun olmayan atıklar içerdiğini açıklamıştı.
Endonezya da "Batı'nın çöplüğü olmayacağız" diyerek konteynerleri geri gönderme kararı aldı.
Aslında ciddi bir verimlilik alınmayan "geri dönüşüm" uygulaması tüm dünyada işletilmeye çalışıyor. Fakat maliyetli bir uygulama olduğu için çevreci örgütler önceliğin "kirliliğin oluşmaması için çaba göstermek" olduğunu belirtiyor.
Endonezya kendi plastik çöpünü dönüştürmek için bile sınırlı bir kapasiteye sahipken, ülkede çöp ithalatı da yasak. Ticaret Bakanlığı'nın lisans vermesi durumunda "temiz kağıt ve plastik atıklar kısıtlı oranda ithal edilebiliyor.
GÜMRÜKTE ÖNLEM ALINDI
Öte yandan Çevre ve Orman Bakanı Siti Nurbaya Bakar, konuyla ilgili sıkı önlemler alındığını belirtti. Cuma günü, Kuzey Amerika ve Avrupa'dan gelen ve toksit atık içerdiği düşünülen 65 konteyner gümrükte durduruldu ve incelenmek üzere alınan numuneler labaratuvara gönderildi. Jakarta Post gazetesi numunelerin inceleme işlemleri sürerken konteynerlerin mühürlendiğini belirtti.
DAHA ÖNCE DE YAŞANDI
Endonezya 2015 ve 2016 yıllarında da yasadışı plastikle doldurulmuş düzinelerce konteyner yakalamış ve bunları gelen ülkelere geri göndermişti.
PLASTİK İTHALATI SÜRÜYOR
Ulusal İstatistik Ajansı'na göre Endonezya, geçen yıl, on yıllık rekorunu kırarak 283 bin ton plastik ithal etti. Karar, Çin'in Ocak 2018'de çevresel kaygılar nedeniyle dünyanın geri kalanından plastik atık kabul etmeyi durdurma kararının ardından geldi. Daha önce Çin dünyadaki çöplerin yarısını işlemekteydi.
Çin'in kararı sonrasında ABD, Avustralya ve Avrupalı ülkeler çöplerini boşaltmak için Asya'da başka ülkeler aramaya başladı. Bu kapsamda tonlarca çöp Malezya, Tayland, Vietnam ve Filipinler'e giderek bu ülkeleri çevrelerini korumak için önlemler almaya zorladı. Vietnam yeni ithalat ruhsatı alma konusunda bir moratoryum yerleştirirken, Tayland ithalat yasağı çıkardı. Bu arada, Malezya ve Filipinler son zamanlarda çöp dağlarını geldikleri yerlere geri yolladılar.
MALEZYA DA ÇÖPLERİ GERİ GÖNDERME KARARI ALMIŞTI
Malezya Enerji, Teknoloji, Bilim, Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Yeo Bee Yin, 28 mayısta yaptığı açıklamada illegal yollarla ülkeye sokulan 60 konteyner dolusu çöpün geri gönderileceğini açıkladı. Malezya istenmeyen atıktan sorumlu olan ve aralarında ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Japonya ve Avustralya'nın da olduğu en az 14 ülke tespit ettiklerini açıkladı. Yeo Bee Yin, sadece İngiltere'de bir şirketin son iki yılda Malezya'ya 50 bin ton plastik atık gönderdiğini söyledi.
BATILI HALKLARA "DUYARLI OLUN" ÇAĞRISI
Hükümetlere bu tarz şirketleri araştırma uyarısı yapan Bakan, ayrıca gelişmiş ülkelerde yaşayan halklara da duyarlı olma çağrısında bulundu. Yin, bu ülkelerdeki insanların atıklarının geri dönüştürüldüğünü sandığını ve sorunun farkında bile olmadığını söyledi.
Öte yandan Malezya, halihazırda beş konteyner çöpü İspanya'ya gönderdi.
FİLİPİNLER-KANADA ÇÖP KRİZİ
Kanada'dan Filipinler'e 2013-2014 yıllarında gemiyle gönderilen konteynerlerde geri dönüşüme uygun plastik yerine binlerce ton evsel atık olduğu ortaya çıktı. Filipinler'de 2016 yılında atığın, masrafını alıcının karşılayacağı biçimde Kanada'ya geri gönderilmesi yönünde mahkeme kararı alındı. Duterte, geçen ay konuyla ilgili "Kanada'ya yelken açıp çöplerini oraya atacağı"nı söylemiş ve bu ülkeye savaş açabileceği tehdidinde bulundu. Filipinler'in 2014'te gemiyle ülkeye getirilen çöpün geri alınması için Kanada'ya tanıdığı sürenin 15 Mayıs'ta dolması üzerine, Filipinler'in Ottawa Büyükelçisi geri çağrıldı.
Filipinler Dışişleri Bakanı Teddy Locsin Jr, Kanada'daki büyükelçinin ve konsolosların geri çağrıldığını belirterek, "Kanada, bu konuda tanınan son süreyi kaçırdı. Çöp oraya götürülene kadar Kanada'da diplomatik varlığımız azaltılmış biçimde sürecek" dedi. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, ay başında yaptığı açıklamada, ülkesinin konuyla ilgili Filipinli yetkililerle sıkı bir çalışma içinde olduğunu ve kısa sürede bir çözüme ulaşmayı umduğunu söylemiş ancak bir takvim vermedi.
Duterte konuyla ilgili sert demeçlerini sürdürürken, çöpleri Kanada'ya ulaştıracak geminin 31 Mayıs günü hareket ettiği duyurudu. Kanada konuya ilişkin bir açıklama yapmazken çöplerin henüz ülkeye ulaşmadığı belirtiliyor.
BM'NİN PLASTİK KİRLİLİĞİ AZALTMA HAMLESİ
BM'nin plastik kirliliğini azaltmaya yönelik yasal bağlayıcılığı olan paktını, ABD hariç hemen her ülke imzaladı. 187 ülke, ‘Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi'ne plastiğin eklenmesini kabul etti.