Filistinli mahkum Saadi el-Garabili'nin (75) İsrail hapishanelerinde ölmesi, 20 yılı aşkın süredir demir parmaklıkların arkasında kalan Filistinli mahkumlar meselesini yeniden gündeme getirdi.
Filistin Esir İşleri Heyeti, 8 Temmuz'da yaptığı açıklamada, İsrail'in "tıbbi ihmal politikası" sonucu Garabili'nin 6 Temmuz'da öldüğünü duyurdu.
Filistin haber ajansı WAFA'ya göre, Temmuz 1994'te tutuklanarak müebbet hapse mahkum edilen Garabili, tutuklanmasından ölü müne kadar 26 yılı aşkın bir süreyle İsrail hapishanelerinde kaldı.
Filistinli direniş grupları ve sivil toplum kuruluşları, yaptıkları çeşitli açıklamalarda, Garabili'nin cezaevinde ölümünün tüm sorumluluğunun İsrail'e ait olduğunu vurguladı.
İnsani kriz dosyası
Filistinliler 20 yıl ve daha fazla bir süre İsrail hapishanelerinde bulunan Filistinli mahkumlar için "Kıdemli Esirler" kavramını kullanıyor.
Haklarında verilen ağır hükümler sebebiyle hapishane duvarları arasında on yıllar geçiren Filistinli mahkumlar ve serbest bırakılmaları için fırsatların her geçen gün daha da azalması büyük bir insani krizi olarak görülüyor.
Filistin Esir İşleri Heyetine göre İsrail hapishanelerinde bulunan mahkumların 51'i 20 yıldan, 14'ü 30 yıldan ve 26'sı ise 27 yıldan uzun süredir demir parmaklıklar ardında hayatını sürdürdü.
Filistin makamlarına göre, İsrail hapishanelerinde 500'e yakını idari tutuklu ve 220'si çocuk olmak üzere 5 binden fazla Filistinli bulunuyor.
Filistin'in resmi istatistik verilerine göre, İsrail hapishanelerinde 1967'den bu yana 222 Filistinli şehit oldu. Bunların 67'si tıbbi ihmal, 75'i gözaltına alı ndıktan sonra kasten öldürülme, 7'si hapishanede doğrudan ateş açılma ve 73'ü işkence sonucunda hayatını kaybetti.
Filistinliler bugüne kadar gerek esir takası gerek müzakereler yoluyla İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutukluların serbest kalması için birçok girişimde bulundu.
Bu girişimler yoluyla onlarca 'kıdemli esir' ve yüzlerce ağır ceza almış mahkum serbest kalırken, mahkum ve tutukların çoğunluğu hala İsrail hapishanelerinde bulunuyor.
Kıdemli esirlerin önde gelenleri
Kıdemli esirler listesinin başında 62 yaşındaki Kerim Yunus ve 61 yaşındaki amcasının oğlu Mahir Yunus geliyor.
İkisi de 1983'te bir İsrail askerini öldürdükleri suçlamasıyla müebbet hapis cezasına çarptırıldı ve 37 yıldır hapiste bulunuyor.
Nail el-Bergusi, İsrail hapishanelerinde en uzun süre kalan kişi olması dolayısıyla "Filistinli esirlerin önderi" olarak nitelendiriliyor.
Bir İsrail askerini öldürmek suçlamasıyla henüz 19 yaşındayken müebbet hapis cezasına çarptırılarak 1978'de girdiği cezaevinden, 18 Ekim 2011'de İsrail ile Hamas arasında varılan esir takası anlaşması sonucu çıkan Bergusi, sadece 31 aylık özgürlüğün ardından Haziran 2014' te "3 Yahudi yerleşimcinin kaçırılması ve öldürülmesi" olayına tepki olarak yeniden gözaltına alındı.
Filistinli tutuklular zor şartlar altında yaşıyor
İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumlar, kronik hastalık ve yaşlılık dolayısıyla kötü sağlık koşullarında yaşıyor.
Filistin Esirler Heyeti bünyesindeki Araştırma ve Belgelendirme Birimi Başkanı Abdunnasır Fervane, "Filistinli mahkumların en önemli sıkıntıları, İsrail hapishane yönetimlerinin kasıtlı tıbbi ihmali, ilaç temin etmemesi ve gerekli sağlık hizmetini sunmamasıdır." dedi.
Fervane, İsrail hapishane yönetiminin, Filistinli mahkumlara işkence yaptığını, psikolojik ve fiziki baskı uyguladığını, ailelerinin ziyaretlerinden mahrum bıraktığını ve bunun Filistinli mahkumların sıkıntılarını daha da artırdığını kaydetti.
Başkan Fervane, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını dolayısıyla İsrail'den, kıdemli ve yaşlı mahkumların virüsten korunması için bunları serbest bırakmasının talep edildiğini ancak İsrail'in talebi görmezden geldiğini sözlerine ekledi.