Kürt Bölgesel Yönetimi, haritadaki alanını büyüttü. Daha önce dört iliyle küçük bir Balkan ülkesi büyüklüğünde olan IKBY, fiili olarak genişlettiği topraklarla birçok Ortadoğu, Avrupa ve Afrika ülkesini geride bıraktı.
IŞİD SALDIRILARI SONRASI TOPRAKLARINI GENİŞLETME FIRSATI BULDU
Erbil, Süleymaniye, Halepçe ve Duhok illerinden oluşan 41 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip olan bölgesel yönetim, IŞİD saldırıları sonrası topraklarını genişletme fırsatı buldu. Kürt yönetimi, IŞİD ile devam eden savaşla birlikte petrol zengini Kerkük ile Kerkük'e bağlı bölgeler, Musul'un Mahmur, Sincar, Telafer, Tilkef ilçeleri ve Güver, Sinun, Zummar, Rabia nahiyelerini, güneyde Selahaddin'e bağlı Tuzhurmatu ilçesini, Diyala'ya bağlı Hanekin, Celavle ve Sadiye'yi de kontrolü altına aldı.
"IŞİD'DEN KURTARDIĞIMIZ BÖLGELERDEN KESİNLİKLE ÇIKMAYACAĞIZ"
IKBY Başkanı Mesut Barzani, IŞİD'den kurtardıkları bölgelerden "kesinlikle çıkmayacaklarını" ve bu toprakları "Kürtlerin idaresi dışındaki Kürdistan toprağı" olarak kabul ettiklerini açıklamıştı. Barzani, bu bölgelerde ve IŞİD'ten kurtarıldıktan sonra Musul'da referandum yapılmasını, bölge halkının Erbil veya Bağdat arasında yapacağı tercihe de herkesin saygı göstermesi gerektiğini belirtmişti.
"TARTIŞMALI BÖLGELERDE" REFERANDUM YAPILMADI
Barzani, Irak anayasasının, tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili 140. maddesinin zamanında Irak hükümeti tarafından uygulanmadığını ancak IŞİD'in ortaya çıkmasından sonra bunun Peşmerge tarafından fiili olarak hayata geçirildiğini savunmuştu.
Bazı yerel kaynakların iddiasına göre Kürt yönetimi, Musul barajını Sünni Araplarla, güneydeki Tuzhurmatu ilçesini ise Şii Araplarla sınır yapmak istiyor. Kerkük'te IKBY ile Bağdat hükümeti arasında örtülü güç mücadelesi devam ederken Musul ve çevresinin geleceği için bölgenin öncelikle IŞİD'en kurtarılması bekleniyor. IŞİD bölgeden temizlendikten sonra Irak hükümetiyle Kürtleri bekleyen en önemli sorunun "tartışmalı bölgelerin" paylaşımı olacağı ifade ediliyor.
BAZI BÖLGELERİN PAYLAŞIMI BAĞDAT İLE ERBİL ARASINDA İHTİLAFA NEDEN OLMUŞTU
ABD'nin 2003'teki Irak işgalinin ardından bazı bölgelerin paylaşımı Bağdat ile Erbil arasında ihtilafa neden olmuştu. Irak anayasasının 140. maddesine göre sözkonusu tartışmalı bölgelerde 2007 yılında referendum yapılması gerekiyordu. Ancak bu süreçte bir takım siyasi nedenlerle "şartların uygun olmadığı" öne sürülerek referandum yapılmadı. Kürtler, şimdi askeri yönden kontrol ettikleri toprakları resmi olarak idarelerine almak istiyor. Bu tartışmalı bölgelerin bir kısmı, IŞİD ile savaşılarak, bir kısmı ise Kerkük örneğinde görüldüğü gibi Irak ordusunun çekilmesi üzerine Kürtlerin kontrolüne geçmişti.
"KÜRDİSTAN BÖLGESİNİN YÜZÖLÇÜMÜ 78 BİN KİLOMETREKAREDİR"
Mesut Barzani ve Celal Talabani'nin talebi üzerine 2006'da Kürdistan bölgesinin haritasını hazırlayan coğrafyacı Prof. Dr. Halil İsmail, AA muhabirine yaptığı açıklamada, " Kürdistan bölgesinin yüzölçümü 78 bin kilometrekaredir. Bu toprakların 71 bin kilometrekaresi ele geçirildi. Geriye sadece IŞİD ve Irak hükümetinin elindeki 7 bin kilometrekare kaldı" dedi.
IŞİD saldırılarından sonra 30 bin kilometrekarenin Kürdistan bölgesi topraklarına dahil edildiğini anlatan İsmail, "IŞİD ve merkezi hükümetin elindeki yerler de alınırsa Kürdistan bölgesinin haritası tamamlanmış olacak. Kürt bölgesinin coğrafyasıyla ilgili tartışmalar var. Fakat tarihi ve coğrafi verilere dayanarak bölgenin yüzölçümünün 78 bin kilometrekareden oluştuğunu söyleyebiliriz. Irak anayasasına göre sorunlu bölgeler olarak ifade edilen bu yerler, IŞİD, Kürdistan ve merkezi hükümetin kontrolünde. Yönetim, buraları idaresi dışındaki Kürdistani bölgeler olarak tanımlıyor" değerlendirmesinde bulundu.
"ERBİL, SÜLEYMANİYE VE DUHOK KÜRDİSTAN BÖLGESİNİN YARISINI OLUŞTURUYOR"
Erbil, Süleymaniye ve Duhok'un Kürdistan bölgesinin yarısını oluşturduğunu belirten İsmail, şöyle konuştu:
"Kerkük, Selahaddin ve Musul'daki Kürdistani bölgeler merkezi hükümetin kontrolündeydi. IŞİD saldırılarından önce Kürdistan coğrafyasının yüzde 52'si Peşmergenin, yüzde 48'i ise Irak ordusunun denetimindeydi. Bu süreçten sonra Peşmerge çok ilerledi. Sorunlu bölgeler olarak tabir edilen yerlerin çoğunu kontrolü altına aldı ve sadece yüzde 9'luk bir bölüm kaldı."
Halihazırda Musul civarı, Şengal'in güneyi, Kerkük'ün güneyinde bulunan Havice'nin IŞİD'in elinde olduğunu söyleyen İsmail, "IŞİD'in ortaya çıkmasıyla Kürdistan bölgesi, Saddam Hüseyin dönemine göre çok daha geniş alana sahip oldu" diye konuştu.
Diyala'ya bağlı Bedre, Cesan, Mendeli ve Sadiye bölgelerinin ise merkezi hükümetin kontrolünde olduğu bilgisini paylaşan İsmail, tartışmalı bölgelerin geleceğinin belirlenmesi için bu yerlerde önce nüfus sayımı, ardından referendum yapılması gerektiğini, Kürtlerin Irak anayasasının 140. maddesine hala bağlı olduğunu dile getirdi.
