İran'ın P5+1 ülkeleriyle imzaladığı nükleer anlaşmanın üzerinden yaklaşık bir yıl, ekonomik ve mali yaptırımların kaldırılmasından ise 6 ay geçmesine rağmen Tahran yönetiminin, ülkeye yabancı yatırımcıların çekilmesi, bölgesel ve uluslararası düzeyde ilişkilerin iyileştirilmesi gibi hedefleri için istediği başarıyı elde edemezken petrol üretiminin artırılmasında ilerleme kaydettiği ifade ediliyor.
İran yönetiminin ambargonun resmen kaldırılmasından kısa süre önce "petrol ve petrol dışı ürünlerin ihracatında artış olacağı, alt yapının geliştirilmesi amacıyla ülkesinin yabancı yatırımcılar için cazibe merkezi haline geleceği, küresel düzeyde diplomatik ve ekonomik ilişkilerinin güçleneceği"ne ilişkin açıklamalarına işaret eden uzmanlar, yaptırımların kaldırılmasından bu yana yaşanan ekonomik süreci AA muhabirine değerlendirdi.
Iraklı ekonomist Vaddah et-Taha, Tahran'ın Amerika ve Avrupa ülkeleri başta olmak üzere küresel ekonomide henüz güven tazeleyemediğine dikkati çekerek, "Halihazırdaki ekonomik ilişkiler ve imzalanan anlaşmalar, İran'dan ziyade Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin lehine." değerlendirmesinde bulundu.
İran'ın ekonomik altyapısının yeniden yapılandırılması gerektiğini kaydeden Taha, "İran hükümeti, ekonomik altyapısını genişletmek için yabancı yatırımcı arıyor." diye konuştu.
Taha, ABD'nin İran siyasetinde pek çok noktada sergilediği ihtiyatlı tutumunun, yabancı yatırımcıları, İran pazarına girme konusunda çekincede bıraktığını ifade ederek, İran'ın tüm yeni projelerin hayata geçirilmesi ve mevcut projelerin de geliştirilmesi konusunda "susuzluk çektiğini" belirtti.
İran'a yabancı yatırımda Suudi Arabistan "gölgesi"
Lübnanlı uluslararası ekonomi uzmanı Casim Ajaka ise Tahran yönetiminin, son altı aydan bu yana ne yatırımcıların ülkeye çekilmesi ne de bölgesel ve uluslararası düzeyde karşılıklı ticaret hacminin artışında bir başarı gösterdiğini savundu.
Çok sayıda yabancı pazar ile şirketlerin, İran pazarına girme konusunda tereddütlü olduğunu söyleyen Ajaka, "Yabancı pazarlar ve Suudi Arabistan ile bağlantılı şirketler, İran'ın ülkesine yönelik yatırım ve karşılıklı ticaret konusundaki teşvikine olumlu cevap verilmesi durumunda Riyad yönetiminin tepkisinden çekiniyor." dedi.
Yaptırımların İran ekonomisine etkisi
Dünya Bankası tarafından açıklanan verilere göre, İran'a uygulanan ekonomik ambargo, ülkedeki işsizlik oranının yüzde 14'e, enflasyonun yaklaşık yüzde 15'e yükselmesinin yanı sıra gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) büyüme oranın yüzde 4'ten yüzde 2,8'e gerilemesine neden oldu.
Uluslararası Para Fonu (IMF), geçen nisan ayında yayımladığı raporunda, İran'ın GSYİH'nin, 2016 yılında yüzde 4'e, gelecek yıl ise yüzde 4,5'e yükseleceğini belirtmişti.
