İran'ın nükleer programı nedeniyle Batı ülkeleri tarafından ambargo uygulaması ülkenin ekonomik yapısında kısıtlamalar getirmişti. Viyana'daki nükleer müzakerelerde İran ile anlaşma sağlanmasından sonra ambargonun kalkacak olması Türkiye'ye de yarıyor. Buna göre, "Türkiye'nin hem cari açığını hem de enflasyonu olumlu yönde etkileyecek. Altın ticaretindeki kısıtlamaların kalkması, Türkiye'nin petrol ve doğalgaz ticaretini operasyonel olarak kolaylaştıracak. İran'ın petrol ve doğalgaz pazarına tüm gücüyle dönmesi, Türkiye'nin global ortamda enerji köprüsü rolünü güçlendirecek ve Türkiye'yi bölgesinde daha güçlü kılacak. Gıda, ilaç, tıbbi malzeme ve otomotiv yedek parçaları başta olmak üzere, kısıtlamaların askıya alındığı alanlarda Türkiye için de İran'a ihracat şansı doğacak," öngörüsü güçleniyor.
Star Gazetesi'nde yer alan habere göre; İran'la Birleşmiş Milletler'in (BM) beş daimi üyesi ve Almanya (5+1 ülkeleri) ile arasında Viyana'da 18 gündür süren nükleer müzakerelerde anlaşmaya varılması başta Başbakan Ahmet Davutoğlu olmak üzere hükümet tarafından memnuniyetle karşılanırken, dünyada ise dikkatlerin 80 milyonluk ülkenin ticaretine çevirmesinme neden oldu. Ambargonun kalkmasıyla çağ atlayacak olan İran'ın tek kelimeyle Türkiye`yi de uçurması bekleniyor.
2020 HEDEFİ ÖNE ÇEKİLDİ
Anlaşmanın tam olarak uygulamaya konması aylar sürebilir ancak yaptırımların kaldırılmasının İran'a yapılan ihracatın ve yatırımları 2 kat artması bekleniyor. Uzmanlar ambargoların kalkması ile İran'ın 250 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi oluşturacağı ve Türkiye'nin de bu pastadan en az yüzde 10 pay alacağını belirtiliyor. Bu durumun iki ülke arasındaki 16 milyar dolarlık ticaret hacminin bir anda 45 milyar dolara yükselmesi anlamına geliyor. Hatta 2020 yılı için İran'a 35 milyar dolar ihracat hedefi koyan ihracatçılar bu rakamı şimdiden revize etti. 1 Ocak'ta devreye giren Tercihli Ticaret Anlaşması'nın da etkisiyle yılın ilk 6 ayında bu ülkeye yüzde 30 ihracat artışı sağlayan ihracatçılar 2016 için İran'a 30 milyar dolarlık ihracat hedefliyor. Uzmanlara göre nükleer anlaşma, dünyadaki son büyük pazarın açılması anlamına geliyor. Yatırım bankası Renaissance Capital'e göre İran, büyük yatırımcıların henüz girmediği son büyük ekonomi. Yaptırımların kaldırılmasıyla Tahran Borsası'nın 2016 başında yatırımclara açılması bekleniyor. İlk yıl sermaye girişlerinin 1 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Şu ana kadar kurumsal yatırımcılara kapalı olan İran pazarı iştah kabartıyor. Anlaşmanın İran ekonomisi ve küresel enerji piyasalarında da önemli sonuçları olacak. Bun noktada Türkiye'nin jeopolitik konumu nedeniyle İran'ın doğal kaynaklarının dünyaya ulaştırılmasında bir enerji koridoru görevi üstleneceğini de belirtiliyor.
TÜRKİYE NELER KAZANACAK?
Anlaşmanın Türkiye'ye etkileri konusunda şu noktalar dikkat çekiliyor: Dünya piyasalarında petrol ve altın fiyatlarını düşecek. Bu durum Türkiye'nin hem cari açığını hem de enflasyonu olumlu yönde etkileyecek. Altın ticaretindeki kısıtlamaların kalkması, Türkiye'nin petrol ve doğalgaz ticaretini operasyonel olarak kolaylaştıracak. İran'ın petrol ve doğalgaz pazarına tüm gücüyle dönmesi, Türkiye'nin global ortamda enerji köprüsü rolünü güçlendirecek ve Türkiye'yi bölgesinde daha güçlü kılacak. Gıda, ilaç, tıbbi malzeme ve otomotiv yedek parçaları başta olmak üzere, kısıtlamaların askıya alındığı alanlarda Türkiye için de İran'a ihracat şansı doğacak. İhracat katlanacak. İran'da alt yapı ve yatırım ortamı doğacak ve Türk şirketleri bu durumdan faydalanacak.
İŞ DÜNYASININ BEKLENTİSİ BÜYÜK
İran'la Batılı ülkelerin vardığı anlaşma iş dünyasını memnun etti. İşadamları anlaşmanın Türk ekonomisi için birçok fırsatı da beraberinde getireceğini belirterek beklentilerini yükselttiler.
TÜRKİYE POZİTİF ETKİLENECEK
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi: Sağlanan anlaşmayla İran'a yaptırımların kalkmasının, İran Riyali'nin istikrara kavuşmasını ve İran'ın uluslararası bankacılık sistemine entegrasyonunu kolaylaştıracağına inanıyoruz. İran ile yaptığımız tercihli ticaret anlaşması 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girdi. Yılın ilk 6 ayında İran'a ihracatımız yüzde 30 artarak 1.9 milyar dolara yükseldi. İran'ın zenginleşmesini sağlayacak gelişmeler, ihracat potansiyelimiz için büyük önem taşıyor. İran ile ticaret hacmimizin yıl sonunda 16 milyar dolar, 2016 sonu itibariyle ise 35 milyar dolara yükselmesini bekliyoruz.
BİRÇOK SEKTÖR İÇİN FIRSATLAR SUNACAK
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan: “Dün Batı'daki komşumuzdan, bugün Doğu'daki komşumuz İran'dan olumlu haberlerin gelmiş olması, son derece sevindirici. İran'a uygulanan ambargoların kalkmaya başlayacak olmasıyla birlikte ikili ticari ilişkilerimiz yeni bir ivme kazanacaktır. Bu anlaşma öncesi özel sektörümüz uygulanan ambargolar nedeniyle İran'la ekonomik ilişkilerde tereddüt ve korkular yaşamaktaydı. İşte bu anlaşmayla bu olumsuz hava geride kalıyor. İran büyük nüfusu ve pazarıyla dayanıklı tüketim malları başta olmak üzere Türkiye'ye birçok sektör için yeni fırsatlar sunacak.
EKONOMİK DENGELER DEĞİŞİR
TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadooğlu: İran ile 12 yıl süren sürecin ardından, nükleer anlaşma sağlanması bölgemizde ve dünyada jeostratejik ve ekonomik anlamda dengeleri değiştirecek niteliktedir. Uluslararası topluma entegre olmuş, yaptırımlardan uzak ve dünya ülkeleri ile daha kapsamlı ilişkiler kurabilen bir İran'ın, hem İran halkına hem de bölge ülkelerine olumlu yansımaları olacaktır. İran halkı uzun zamandır ambargolar altında eziliyordu. Komşularımızın refah içerisinde yaşaması, demokrasinin nimetlerinden faydalanması bizi de mutlu eder. Anlaşma siyasi ve ekonomik fırsatlar içeriyor.
İTO, Expo Turkey in Iran Fuarı düzenleyecek
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı İbrahim Çağlar geçen ocak ayında İran'da hazır giyim fuarı düzenlediklerini ve büyük ilgi gördüğünü belirterek 2016 yılı ocak ayında ise bu sefer genel ticaret alanında çok daha büyük bir fuara hazırlandıkları bilgisini verdi. Çağlar fuarın Tahran'da ‘Expo Turkey in Iran' adıyla düzenleneceğini söyledi.
