22 Ocak'ta Şam'da bir araya gelen Suriye Eğitim Bakanı ile İranlı mevkidaşı arasında imzalanan anlaşma, bu ay Suriye'de faaliyete geçecek. Bir eğitim uzmanı, söz konusu anlaşmanın İran'ın Suriye topraklarında binlerce okul inşa ve restore etmesi taahhüdünü içerdiğini açıkladı. Zira yıllardır süren savaş sebebiyle ülkedeki en az 24 bin okuldan yaklaşık 10 bini kısmî veya tamamen hizmet dışı kalmıştı. Söz konusu uzman, İran'ın bu tür faaliyetler vasıtasıyla Suriye'deki eğitim sektörüne müdahalesini yoğunlaştırdığını kaydetti.

Suriyeliler ise İran'ın bu anlaşmayla beraber Suriye'nin işlerine karışmasını eleştiriyor.

İran'ın deneyimi

Aynı zamanda İranlılar da bu girişimi eleştiriyor. Öyle ki İranlı aktivistler, 2017'de Kirmanşah'ta yaşanan depremde zarar gören 80 okulun neden hala onarılmadığı konusunda İran Eğitim Bakanı Muhsin Haci Mirzai'den bir cevap bekliyor.

Suriye'ye destek sağlama konusundaki istekliliğini vurgulayan Bakanı Mirzai, İran'ın eğitim binalarını restore etme deneyimine sahip olduğuna değindi. Mirzai, bu sözleriyle ülkesinin Irak savaşının ardından yaşadığı deneyimlere atıfta bulunuyordu.

Tahran Belediye Başkanı Piruz Henaçi ise, başkentteki 827 okulun -yani bu şehirdeki tüm okulların yüzde 70'inin- kritik durumda ve bakıma muhtaç olduğunu açıklamıştı.

Sonu gelmeyen müdahaleler

İnsan hakları aktivisti Rıdvan el-Ali, Suriye'deki eğitimi etki altına almak hususundaki Rusya ve İran'ın hararetli yarışının, politikaların gelecek nesiller için şekillendirilmesinin bir parçası olduğunu belirtiyor.

Independent Arabia'dan Rola el-Yusuf'a konuşan Ali, İran'ın Suriye iç işlerine karışmasının yeni bir şey olmadığını, aslında savaştan önce de var olduğunu ancak silahlı çatışmaların ardından daha da arttığını söylüyor.

Moskova'yla yapılan ittifak kapsamında Rus okullarının da varlığına değinen Ali, yine de İran'ın bu konuda daha büyük adımlar attığına değiniyor. Zira İran okulları ve eğitim merkezlerinin Suriye liderliğinin teşviki ve desteğiyle yayıldığını söylüyor.

Şam, Halep ve kırsallarındaki İran etkisinin olduğu, özellikle de Şiilerin yaygın olduğu yerlerdeki okulların ciddi bir İran desteği aldığı, buradaki öğrencilerin de eğitimleri sırasında desteklendiği belirtiliyor.

Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, İran'ın elinin 1970'lerden beri Suriye'de olduğunu vurgulayan Ali, “2011 öncesinde İran'ın özellikle de Rakka'da yürüttüğü kapsamlı eğitim ve dini kampanyalar, Suriyeli çocukların dikkatini çekiyordu. Bu çocuklara burslar veriliyordu” ifadelerini kullandı. 

Rusya ve İran arasında

Şam'ın aynı zamanda, Moskova'nın bu konudaki faaliyetlerine de çok önem verdiği belirtiliyor. İran ile Rusya arasındaki Suriye'deki eğitim nüfuzu rekabeti sebebiyle bu alandaki müdahaleler haliyle günden güne artıyor.