Dünya genelinde birçok ülkede nakit kullanımı azalırken, banka kartları ve diğer elektronik ödeme yöntemleri hiç olmadığı kadar yaygınlaştı. Ancak bu değişimi en önde götüren ülke İsveç.
Ülke genelindeki esnafların yarısı 2025 yılına kadar nakitsiz bir sisteme geçileceğini düşünüyor. İstatistikler de bu tahminleri destekler nitelikte. 2010 yılında alış verişlerin yüzde 40'ı nakit olarak yapılırken bu sene sayı yüzde 10'a düştü.
Gençler ise nakit kullanımına daha da az eğilimli. 18 ila 24 yaşlarındaki İsveçliler, alış verişlerinin yaklaşık yüzde 95'ini banka kartıyla veya Swish adı verilen bir telefon uygulaması üzerinden yapıyor.
Bunun yanında ellerine mikroçip taktıran yaklaşık 4 bin kişi de bu sayede birçok yerde ödeme yapabiliyor.
Bankalar dahi nakit kabul etmiyor
Nakit paranın azalması sonucunda bankaların da tamamen elektronik para kullanma eğilimlerini arttı. Artık ülkedeki bin 400 banka şubesinin neredeyse yarısı nakit para işlemleri yapmıyor.
Birçok yerdeki ATM'ler de sökülüyor.
Bu akım aslında banka soygunlarının da etkisiyle hız kazandı. 2000'lerin başında İsveç'te çok yaygın hale gelen soygunlar, 2009'da bir grup hırsızın helikopterle milyonlarca dolar çalmasının ardından ülke gündemine oturmuştu. Bu durum artık değişti. 2008'de 210 banka soygunu yaşanmasına karşın geçtiğimiz sene sadece 2 kere bankadan hırsızlık oldu.
Banknot ve bozuk paralar Avrupa ve ABD'de ekonominin yaklaşık yüzde 10'unu oluştururken İsveç'te bu sayı artık sadece yüzde 1 seviyesinde.
Halk gerektiği yerlerde günlük alış veriş için nakit para yerine İsveç Merkez Bankası ve diğer bankaların ortaklaşa geliştirdiği Swish adlı uygulamayı kullanıyor.
Restoranlar ve araba parklarının yanı sıra otobüs içerisinde alınan biletler ve tuvalet ücretleri bile elektronik ortamda ödenebiliyor
Ancak ülke ekonomisinin elektronik ortama geçmesi beraberinde bir takım korkuları da getiriyor. Hackerlar tarafından siber saldırı riskinin arttığına dikkat çeken uzmanlar ülke geneli elektrik kesintisi olması durumunda da ödemelerin nasıl sağlanacağını bilmiyor.
Yaşlılar ve göçmenler de tehlikede
Yaşanan gelişim en çok yaşlılar için bir sorun teşkil ediyor. Ülke nüfusunun yaklaşık üçte biri 55 yaş üzerinde ve bunların arasında elektronik ödeme yapamayanlar çoğunlukta.
İsveç'te çok hızlı bir şekilde azalan nakit para kullanımı sonucunda tamamen elektronik ödemeye geçme planları yapılıyor. Bu ödeme şekline erişimi olmayan kişilerse gelişmelerden endişe duyuyor.
Dünya genelinde birçok ülkede nakit kullanımı azalırken, banka kartları ve diğer elektronik ödeme yöntemleri hiç olmadığı kadar yaygınlaştı. Ancak bu değişimi en önde götüren ülke İsveç.
Ülke genelindeki esnafların yarısı 2025 yılına kadar nakitsiz bir sisteme geçileceğini düşünüyor. İstatistikler de bu tahminleri destekler nitelikte. 2010 yılında alış verişlerin yüzde 40'ı nakit olarak yapılırken bu sene sayı yüzde 10'a düştü.
Gençler ise nakit kullanımına daha da az eğilimli. 18 ila 24 yaşlarındaki İsveçliler, alış verişlerinin yaklaşık yüzde 95'ini banka kartıyla veya Swish adı verilen bir telefon uygulaması üzerinden yapıyor.
Elektronik ödemeler yaygınlaşıyor
Bunun yanında ellerine mikroçip taktıran yaklaşık 4 bin kişi de bu sayede birçok yerde ödeme yapabiliyor.
Bu akım aslında banka soygunlarının da etkisiyle hız kazandı. 2000'lerin başında İsveç'te çok yaygın hale gelen soygunlar, 2009'da bir grup hırsızın helikopterle milyonlarca dolar çalmasının ardından ülke gündemine oturmuştu. Bu durum artık değişti. 2008'de 210 banka soygunu yaşanmasına karşın geçtiğimiz sene sadece 2 kere bankadan hırsızlık oldu.
Banknot ve bozuk paralar Avrupa ve ABD'de ekonominin yaklaşık yüzde 10'unu oluştururken İsveç'te bu sayı artık sadece yüzde 1 seviyesinde.
Swish
Halk gerektiği yerlerde günlük alış veriş için nakit para yerine İsveç Merkez Bankası ve diğer bankaların ortaklaşa geliştirdiği Swish adlı uygulamayı kullanıyor.
Restoranlar ve araba parklarının yanı sıra otobüs içerisinde alınan biletler ve tuvalet ücretleri bile elektronik ortamda ödenebiliyor.
Otobüslerde kartla bilet almak mümkün
Ancak ülke ekonomisinin elektronik ortama geçmesi beraberinde bir takım korkuları da getiriyor. Hackerlar tarafından siber saldırı riskinin arttığına dikkat çeken uzmanlar ülke geneli elektrik kesintisi olması durumunda da ödemelerin nasıl sağlanacağını bilmiyor.
Yaşlı nüfusunun fazla olması bu durum aynı zamanda ülkeye yeni gelen göçmenler ve fiziksel engeli olan kişiler için de bir sorun olarak görülüyor.
Yetkililer, değişimin göz ardı edilmemesi gerektiği ve bir yasal düzenleme getirilmesi zaruretinin altını çiziyor.
Diğer yandan nakit para kullanımının azalması özel bankalardaki gücü artırırken, İsveç Merkez Bankası dengeleri koruyabilmek için yeni bir elektronik para (e-krona) piyasaya sürmeye hazırlanıyor.
