İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Sudan darbe yönetimi Geçiş Konseyi Başkanı General Abdül Fettah Abdülrahman el Burhan ile dün Uganda'nın Entebbe şehrindeki sürpriz buluşması haberi bugün bütün İsrail basınında yer aldı.
Jerusalem Post gazetesi ise, buluşmayı, “İsrail, Sudan'la birlikte Afrika'ya dönüyor” başlığını kullandı.
Jarussalem Post gazetesinde Dore Gold'un kaleme aldığı, analiz haberin özetlenmiş metni şöyle:
İsrail'in Altı Gün Savaşı'ndaki hafif zaferinden hemen sonra 1 Eylül 1967'de Sudan'ın başkenti Hartum'da bir Arap Ligi Zirvesi toplandı ve 'Hartum Deklarasyonu' olarak bilinen şeyi yayınladı:
“İsrail ile barış yok, İsrail'i tanımıyoruz, İsrail ile müzakere yok.”
Bugün deklarasyon tersine döndü ve geçmişte on yıllardır süren Arap-İsrail savaşlarının sonunun başlangıcını simgeliyor.
Sudanlılar, Orta Doğu'daki ana İslamcı militan örgütlerin birçoğunu bir araya getirdi ve onlara Müslüman Kardeşler, Cezayir GIA, Hizbullah ve hatta FKÖ (1993 Oslo Anlaşmalarından hemen önce) dahil olmak üzere eğitim kampları sağladı. Sudan, 1996 yazında Afganistan'ı ana operasyon üssü haline getirmeden önce Suudi cihatçı Usame bin Ladin'i ağırlayan en eski yerlerden biriydi. El Kaide'nin İran Devrim Muhafızları ile buluşabileceği tarafsız bir zemin sağladı.
Sudan, İran'ın bölgesel ağına da dahil edildi. Tahran, deniz kuvvetleri için Kızıldeniz'deki Sudan Limanı'na erişim sağladı. İran gemileri Basra Körfezi'nden çıkıp Kızıldeniz'e girerek Sudan limanlarına yükselecekti. Sıklıkla kamyonlar tarafından kuzeye doğru Sudan ve Mısır'a taşınan, Sina Yarımadası ve Gazze Şeridi'ne giden İran silahları taşıdılar. İsrail'e karşı savaşma kapasitesini artırdığı için Hamas için en önemli tedarik yollarından biriydi.
Yemen savaşının bir sonucu olarak Sudan, artık İran yanlısı bir yönelim sürdürmeyeceğine karar verdi; şimdi dış politikasını Suudi Arabistan ile uyumlu hale getirdi. Sonuç olarak Hamas, Sudan tedarik hattını kaybetti.
Sudan ayrıca batı sınırı Darfur'da Çad sınırında vahşice bir iç savaş yürüttü. Uluslararası organlar birçok kez Darfur'daki Sudan Ordusu'nun geçmiş eylemlerini doğrudan soykırım olarak nitelendirdi. ABD hükümetinin konumu da buydu. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Sudan'ın önceki başkanı Ömer el-Beşir'in soykırımda suç ortağı olduğunu belirledi.
Kısacası, Sudan, İsrail'e karşı ortak cephenin birçok önemli parçasıydı. Sudan'ın İsrail'le yeni bağlar kurmasıyla bu cephe ayrıldı. Ve son yirmi yılda Batı'ya karşı savaş yürüten güçler, en önemli operasyon üslerinden birini kaybetti.
https://www.jpost.com
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Bu haberde yer alan görüşler yazarına aittir.