Sovyetler Birliği döneminde sanayi ülkesi olan Kırgızistan, 1998 yılı Aralık ayında Dünya Ticaret Örgütüne üye oldu. Bu tarihten sonra ülkede ithal girdiler hızla artmaya başladı. Günümüzde, ülkedeki tüketiminin yüzde 80'ini ithal mallar oluşturuyor.Sovyetler Birliği döneminde sanayi ülkesi olan Kırgızistan, 1998 yılı Aralık ayında Dünya Ticaret Örgütüne üye oldu. Bu tarihten sonra ülkede ithal girdiler hızla artmaya başladı. Günümüzde, ülkedeki tüketiminin yüzde 80'ini ithal mallar oluşturuyor.
Dünyanın büyük altın madeni yataklarından biri olan Kumtör altın madeni 2000 yılında Kanadalı yatırımcılar tarafından çalıştırılmaya başlandı. Ülkenin hali hazırda en önemli ekonomik değeri olan Kumtör, tek başına bütçenin yüzde 30'unu karşılayabiliyor. Kırgızistan'da çalışan nüfusunun yüzde 40'ı tarım ve hayvancılıkla uğraşıyor. Kırgızistan'ın bağımsızlık sonrası dış borçları da sürekli artış kaydediyor.
Dolar fiyatlarının sürekli artması da ülkenin dış borç yükünü her geçen gün ağırlaştırıyor. Kırgızistan'ın toplam borcu 31 Aralık 2014 tarihinde, 2014 yılı Gayrı Safi Milli Hasıla'sının yüzde 51'i'ne, yani 3.65 milyar dolara çıktı. Toplam borçların 3,44 milyar dolarını dış borçlar, 209,9 milyon dolarını ise iç borçlar oluşturuyor. Diğer yandan, ülkede istihdam yaratan yatırımlar yeterli olmazken, resmi verilere işsizlerin sayısı 60 bini buldu.
Ancak, gerçek sayının bunun 2-3 katı olduğu söyleniyor. Bu arada, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, 7 nisan 2010 olaylarını anma töreninde yaptığı konuşmada, ülkenin son 5 yılda elde ettiği ekonomik gelişmeleri de anlattı. Atambayev, bütçesi 5 yıl öncesine göre 2.2. kat arttığını, doktorların ortalama maaşının 2.5 kat, öğretmenlerin 1.9 kat, polis ve askerlerin maaşının da 2.1 kat arttığını söyledi. Ülkede maaş ortalamasının 2 bin 131 somdan 4 bin 600 soma artış gösterdiğini, engelli çocukların sosyal ödeneklerinin de 2.9 kat artırıldığını belirten Atambayev, yakında ülkenin tüm bölgelerinin yeni otoyollar ve yüksek enerji hatları ile bağlanacağını anlattı.
Ülkede askeri reform ve silahlandırılmasınnın yapılmakta olduğunu da vurgulayan Atambayev, Toktogul Hidro Elektrik Santrali ve Bişkek Termik santralında büyük onarımlar yapılmakta olduğunu, yeni hes'ler ve kanalların inşaatının başladığını açıklayarak, uluslararası mali enstitülerin Kırgızistan'ı yoksul ülkeler listesinden çıkardığını dile getirdi.
AKB'YE GÖRE GERİLEME SÜRECEK
Asya Kalkınma Bankası'nın yıllık ‘Asya'nın Kalkınması Özeti' raporuna göre Kırgızistan ekonomisindeki gerileme 2016'da da sürecek. Rapora göre, 2015 yılı için tahmin edilen yüzde 1.7 gerileme 2016'da bu yüzde 2'ye kadar çıkacak. Asya Kalkınma Bankası ülke ekonomisindeki bu tabloyu, Rusya ve Kazakistan'daki ekonomik gerilemeler nedeniyle, bu ülkelerde çalışan Kırgız vatandaşlarının göndereceği döviz miktarındaki olası azalmaya dayandırıyor.
ÜLKENİN BİR DİĞER SORUNU AÇLIK
Dünyanın pekçok bölgesinde olduğu gibi Orta Asya'da da açlık önemli bir sorun. Birleşmiş Milletler verileri Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'da nüfusun ortalama yüzde 5'inin açlık sınırının altında yaşadığını gösteriyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Orta Asya ve Kafkasya bölümü verilerine göre, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'ın bulunduğu coğrafyada, açlığın toplam nüfusa oranı yüzde 5 düzeyinde. Örgütün, 2011-2013 yılları arası yapılan araştırmalar sonucu ulaştığı verilere göre Kırgızistan'da açlık çeken nüfus yüzde 5,9'u buluyor. Bu ise 300 bin Kırgızistan vatandaşının açlık ve yetersiz beslenme sorunuyla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
ÜLKENİN UMUDU AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ
Kırgızistan'ın yaşadığı ekonomik krizle mücadelede umut bağladığı gelişme ise Avrasya Ekonomik Birliği üyeliği. Kırgızistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği'ne üyeliği 8 Mayıs'taki Moskova zirvesinde karara bağlandı. Kırgızistan'ın üyeliğinin fiilen başlaması için, üye ülkelerin hükümet ve parlamentolarını onayı bekleniyor.
RUSYA İLE İLİŞKİLERİ HEP İYİ OLDU
Avrasya Ekonomik Birliğinin lokomotif ülkesi olan Rusya ile ilişkiler Kırgızistan için hayati öneme sahip. Kırgızistan ile Rusya arasındaki ilişkiler yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe dayanıyor. Çarlık Rusya'sı döneminde başlayan ikili ilişkiler, Sovyet döneminde de sürdü. Yaklaşık 200 yıl öncesine dayanan Kırgız-Rus ilişkileri Sovyet döneminin ardından da yapılan anlaşmalarla sürüyor.
Kırgızistan'ın Sovyetlerden bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, 20 Mart 1992'de Rusya federasyonu ile ikili ilişkiler yeniden başladı. Kırgızistan ile Rusya arasındaki ilişkiler hukuksal olarak, 167 devletler-hükümetler arası, 122 de kurumlararası anlaşmalara dayanıyor. Kırgızistan ve Rusya arasındaki ilişkiler ayrıca, Bağımsız Devletler Topluluğu, Şangay İşbirliği Örgütü ve Avrasya ekonomik birliği kapsamında da sürüyor
KIRGIZİSTAN SU KAYNAĞI ZENGİNİ
Kırgızistan su kaynakları bakımından zengin ülkeler arasında yer alıyor. Ülkede 3 bin 500'den fazla akarsu, kesintisiz su akışı sağlayan 8 bin 208 dağ buzulu ve irili ufaklı 1923 göl bulunuyor. Kırgızistan bunca su varlığına karşın, geçtiğimiz yıl başlayan kurak dönem nedeniyle sulama ve elektrik enerjisi üretiminde sıkıntılar yaşıyor.
