İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) İç Politika Koordinatörü Mehmet Koç, iki gün önce BAE'nin El-Fuceyra Limanı yakınlarında BAE ve Suudi Arabistan'a ait petrol tankerlerinin hedef alınmasına ilişkin, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Koç, sabotajların ABD'nin petrol yaptırımlarına muafiyetleri kaldırmasının hemen ardından gelmesinin İran'ın "Biz petrol satamazsak hiç kimse satamaz." uyarısını akıllara getirdiğini belirtti.
ABD'NİN KARARININ HEMEN ADINDAN YAŞANDI
ABD'nin İran petrol ihracatını hedef alan girişimlerine yönelik Tahran'ın önceki mesajlarını hatırlatan Koç, "İran'ın daha önceki mesajları vardı. Sabotajların, ABD'nin petrol muafiyetini tamamen kaldırmasıyla birlikte meydana gelmesi akla İran'ın daha önce yaptığı açıklamaları getirdi. İranlı liderler, 'İran petrol satamazsa kimse petrol satamaz.' şeklinde uyarıda bulunmuştu. Saldırılar göz önüne alındığında bu uyarı ister istemez o mesajı gündeme getirdi" diye konuştu.
OLAY İLK OLARAK İRAN YANLISI HABER AJANSLARI TARAFINDAN DUYURULDU
BAE ve Suudi Arabistan'a ait petrol tankerlerinin hedef alındığı sabotajlar sonrası İran'dan "saldırıların arkasında İsrail'in olabileceği ve soruşturulması gerektiği" yönünde açıklamalar geldiğini anımsatan Koç, "Bu saldırıların ilk olarak İran yanlısı haber kanallarında duyurulması da ister istemez 'saldırıları İran mı tertipledi' sorusunu sorduruyor. Söz konusu saldırıların İran ve bölgedeki aktörleri karşı karşıya getirmek için bir sabotaj mı yoksa İran'ın uyarı mesajı mı olduğu konusu tartışmalı bir durum" ifadelerini kullandı.
İRAN'A AİT TANKERLERİN DE VURULDUĞU İDDİA EDİLDİ
ABD'nin petrol muafiyetlerini kaldırdığı 2 Mayıs'ta Kızıldeniz'de seyir halindeyken teknik arıza nedeniyle Suudi Arabistan'ın Cidde Limanı'na çekildiği söylenen İran'a ait petrol tankerinin de aslında torpidoyla vurularak limana çekildiğine yönelik iddiaların olduğuna dikkati çeken Koç, şöyle devam etti:
"Bu iddialar, bölgedeki gerilimin kolaylıkla farklı bir aşamaya evrileceğini gösteriyor. Karşılıklı beyanatlar, tehditler ve ortaya çıkan bu somut eylemler birbirini tamamlar nitelikte. İran, BAE ya da Suudi Arabistan'ın petrol tankerlerinin vurulması, tarafları daha hızlı bir şekilde karşı karşıya getirmek için İsrail gibi aktörlerin sabotajı da olabilir. Bu saldırıları üstlenen kimse de olmadı. İran, olayın açıklığa kavuşması için soruşturma istedi ancak bu tür olayların kendisine isnat edilmesi için yeterince malzeme verdi. İran'ın daha önceki uyarılarından saldırıda eli olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Saldırıyı yapsın ya da yapmasın İran'a bu noktada ciddi şüpheyle bakılacaktır."
KÖRFEZ'DE PETROL TANKERLERİNE SABOTAJ
BAE, Suudi Arabistan ve Norveç'e ait olduğu belirtilen 4 ticari petrol tankeri, pazar günü BAE'nin doğu sahilinde yer alan El-Fuceyra Limanı yakınlarında sabotaja uğramış, BAE Dışişleri Bakanlığı, can kaybına ya da gemilerden zararlı madde veya yakıt sızmasına yol açacak hasara neden olmayan olayla ilgili soruşturma başlatıldığını duyurmuştu.
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid el-Falih de iki petrol tankerinin pazar akşamı Basra Körfezi yolunda, BAE kara suları yakınlarında sabotaja uğradığını belirterek, "Pazar günkü bu saldırı, deniz yolu taşımacılığını ve tüm dünyadaki tüketicilerin petrol tedarik güvenliğini tehdit etmeyi amaçlıyor" ifadesini kullanmıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi ise saldırının arkasında yabancı güçlerin olabileceği uyarısında bulunarak, olayla ilgili soruşturma talep etmişti.
Sabotajların bölgedeki gerilimi artırmak isteyen gruplar tarafından yapıldığını söyleyen İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ise "Bölgede sabotajların yapılıyor olması endişe verici. Biz önceden bir grubun bölgede gerilimi arttırmak için bu tür girişimlerde bulunabileceklerini öngörmüştük" ifadelerini kullanmıştı.
İran Meclis Başkanlığı Sözcüsü Behruz Nimeti de olayın mecliste ele alındığını aktararak, "Bugün ele alınan konulardan biri, BAE'de meydana gelen olaydı. Olayda İsrail'in parmağı olduğu düşünülüyor" demişti.
RUHANİ ABD YAPTIRIMLARINA KARŞI UYARMIŞTI
ABD, İran'la nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesinin ardından İran'a yönelik ilk yaptırım paketini 7 Ağustos 2018'de, ikinci aşama yaptırım paketini ise 5 Kasım 2018'de devreye sokmuştu.
Türkiye'nin de aralarında olduğu 8 ülkeye İran'dan petrol ithalatı konusunda 180 gün muafiyet tanıyan ABD, geçen ay muafiyet süresini uzatmayacağını duyurmuştu.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD'nin İran petrol ihracatını hedef alan girişimlerine yönelik geçen aralık ayında yaptığı açıklamada, "İran petrol ihraç edemezse Körfez'deki hiçbir ülke petrol ihraç edemez" diyerek uyarıda bulunmuştu.
Bölgede gerilim artarken son olarak Suudi Arabistan Enerji Bakanlığı, ülkedeki petrol boru hattı üzerinde bulunan 2 petrol pompa istasyonuna drone saldırısı düzenlendiğini duyurdu.
