Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin altışar üyesinden oluşan Seçim Yasalarını Belirleme Komitesi, seçimlerin anayasal dayanağı olarak kabul edilen Anayasa Beyannamesi'ndeki 13. maddede değişiklik yapmak üzere Fas'ın kuzeybatısındaki Buznika kentinde bir süredir toplantılar düzenliyor.
Komite üyeleri, Libya'da seçimlerin yapılmasının önünü açan yasaları 3 Haziran'da oy çokluğuyla kabul etmişti.
Buna karşın Devlet Yüksek Konseyinin 61 üyesinden 54'ü, Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin bazı milletvekilleri, ülkenin en güçlü muhalefet partilerinden Adalet ve İnşa Partisi ile diğer bazı partiler, ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarda Fas'taki toplantıdan çıkan sonuçları kabul etmediklerini duyurdu.
Taslak, komite üyeleri tarafından imzalanmasına rağmen henüz Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri imzaları atmazken, bu durum kamuoyunda taslağı onaylamadıkları şeklinde yorumlanıyor.
Seçim Yasalarını Belirleme (6+6) Komitesi, Fas'taki toplantılarda onaylanan seçim kanununun gelecek seçimlerde uygulanacağını bildirdi.
AA, Libya'daki devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerini ilgilendiren yasaların nihai olmayan nüshasına ulaştı. Buna göre Devlet Başkanlığı Yasası 89, Meclis Seçim Kanunu ise 94 maddeden oluşuyor.
- DEVLET BAŞKANLIĞI SEÇİM YASASI
Kanunun ikinci maddesinin ikinci faslında "devlet başkanının doğrudan halk tarafından seçileceği" belirtilirken, 12'nci maddenin dördüncü faslında ise "milletvekili ve devlet başkanı seçimlerinin, seçimler kanununun yayım tarihinden itibaren 240 gün içinde yapılması" öngörülüyor.
Aynı maddede devlet başkanı seçimlerinin iki aşamalı yapılacağı, ilk turda en yüksek oyu alan iki adayın, elde ettiği yüzdeye bakılmaksızın ikinci tura katılmaya hak kazanacağı ifade ediliyor.
Ayrıca yine aynı madde uyarınca Meclisin iki kanadı için (Temsilciler Meclisi ve Senato) yapılacak seçimler, ikinci tura kalanlara dair itirazların sona erdiği ve yargı kararlarının verildiği tarihten itibaren 35 gün içinde ikinci tur devlet başkanı seçimleriyle gerçekleştirilebilecek.
Yasa ayrıca Seçim Komisyonu'nun "devlet başkanlığı ve meclis seçimlerinin kesin sonuçlarını aynı tarihte duyurmasını" öngörüyor.
Kanunda ayrıca, "devlet başkanlığı seçiminin herhangi bir nedenle yapılamaması durumunda, devlet başkanlığı ve milletvekili seçim sürecine ilişkin tüm işlemlerin geçersiz sayılacağına" yer veriliyor.
13. maddeye göre ikinci tura katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya herhangi bir nedenle çekilmesi halinde birinci turda oy sayısına göre üçüncü sırada gelen aday ikinci tura katılma hakkı kazanıyor.
15. madde ise devlet başkanı adayının "başka herhangi bir ülkenin vatandaşlığına" sahip olmamasını şart koşuyor; bu da ABD vatandaşlığı bulunan Hafter dahil çok sayıda eski adayı saf dışı bırakıyor.
Ayrıca aynı maddede "adayın, şeref ve güveni zedeleyen ağır bir suçtan nihai olarak mahkum edilmemesi gerektiği" vurgulanıyor.
Gözlemcilere göre bu madde, 2011 devrimi sırasında göstericileri bastırmaya katılması nedeniyle Trablus'ta hüküm giyen Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi'nin de aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin adaylığına engel oluyor.
Ayrıca kanun önceki usullere göre aday hakkında yargı kararı verilmesi halinde adayın ikinci tura katılım hakkını kaybetmesi ve ilk turda en yüksek geçerli oyu alan adayın onun yerine geçmesini öngörüyor.
Söz konusu kanun maddesinde ayrıca "Devlet başkanlığı seçimleri için aday olan kişi, adaylığı kabul edildikten sonra sivil veya askeri görevlerinden kanun zoruyla istifa etmiş sayılır." ifadelerine yer verildi. Bu da askerlerin aday olmasının önünü açan madde olarak öne çıkıyor.
- MECLİS SEÇİM KANUNU
Yasa, "Temsilciler Meclisi ve Senato" olmak üzere iki kanattan oluşacak yasama sisteminin "Millet Meclisi" olarak adlandırılmasını içeriyor.
Kanunun 12'nci maddesinin dördüncü faslına göre, Temsilciler Meclisinin seçilmesi amacıyla ülke, koltukların tahsis edildiği alt seçim bölgelerinden oluşan 13 seçim bölgesine ayrılacak.
Bu yasaya göre Senato üyelerinin seçimi için de ülke, yine alt seçim bölgelerinden oluşan 11 seçim bölgesine ayrılacak.
Kanunun 13. maddesine göre, Temsilciler Meclisi 297 milletvekilinden oluşacak, milletvekillerinden 155'i parti listelerinden, 142'si bağımsız adaylar olarak Meclise girecek. Aynı kanuna göre, Senato ise 90 üyeden oluşacak ve bireysel adaylık esasına göre seçilecek.