TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
Mısır'ın iki Al Jazeera çalışanına eski devlet başkanı Muhammed Mursi döneminde devlete ait gizli belgeleri Katar'a sızdırmak suçlaması ile ölüm cezası vermesi üzerine Katar ile Mısır arasında ilişkiler gerildi. Katar casusluk suçlamasını "şaşırtıcı ve kabul edilemez" olarak değerlendirmiş ve Mısır'ı "adil bir yargılama gerçekleştirmemekle" suçlamıştı. Buna karşılık Mısır da Katar medyasında devlet eliyle Mısır karşıtı algı oluşturduğu iddiasıyla Katar yönetimini eleştirmişti.
KATAR, ARAP BAHARI VE MÜSLÜMAN KARDEŞLER
Mısır'da seçilmiş ilk cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin devrilmesi ile oluşan yeni siyasi yapı Mısır'ı Sunni Arap ülkelerinden uzaklaştırırken Katar ile karşıt kutuplarda olmasına sebep oldu.
Katar, 2011'de başlayan Arap Baharı hareketlerine sıcak yaklaştı. Mısır ve Tunus'taki seçimlerde önemli bir güç kazanan Müslüman Kardeşler'i destekldi.
Mısırlı yetkililerin Katar'a duydukları güvensizliğin geçmişi ise 1990'lu yıllara kadar uzanmakta. Hüsnü Mübarek yönetimi; Katar'ın Al Jazeera'ye sahip olmasını, Doha'nın Sudan'daki Müslümanlar kardeşler ile iyi ilişkiler içinde olmasını ve Yusuf Karadavi gibi önde gelen Müslüman Kardeşler liderinin Katar'da kalmasını ve Mısır'ı eleştirmesini Mısır'ın istikrarına tehdit olarak görüyordu.
Kahire'deki yetkililer 2011'de Mısır'da başlayan ayaklanmaların sebebi olarak Mübarek'e karşı yürütülen "Katar muhalefeti"ni göstermekle birlikte Katar'ı Arap Baharı'ndan önceki yıllarda Mısır'ın iş işlerine karışmakla suçladı.
Muhammed Mursi'nin 2013'te askeri bir darbe ile devrilmesi, bölge siyasetinde Müslüman Kardeşler kartını kullanmak isteyen Katar için jeostratejik ve ideolojik bir başarısızlık olarak değerlendirildi. Doha'nın, seçilmiş bir liderin Mısır ordusu tarafından devrilmesinden dolayı Mısır'a duyduğu kızgınlık ve karşılığında Mısır'ın Katar'ı 'terörist' yapıları desteklemekle suçlaması, iki ülke arasında üç senedir devam eden gerginliğin ilk emaresi oldu.
SUUDİ ARABİSTAN'IN İSLAM ASKERİ BİRLİĞİ PLANI
Katar, Müslüman Kardeşler'e sempatisi ile bilinen Türkiye ile yakın iken Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan ile yakın duruyor.
Suudi Arabistan ise bu etkili Sünni devletleri 'terörle mücadele' amacıyla kurduğunu duyurduğu İslam Askeri Topluluğu çatışı altında toplamaya çalışıyor.
Suudi yetkililer İran'ın bölgedeki Şii yayılmacı faaliyetlerine karşı güçlü bir Sünni cephesi oluşturmak amacıyla bu askeri yapılanmaya önem veriyor. Bu yüzden de Sünni dünyanın içindeki ayrılıkları bir an önce gidermek istiyor.
Kasım 2014'te Suudi Arabistan, Bahreyn ve BAE'nin Katar ile sorunlarına bir son verip büyükelçilerini geri gönderme kararı almasının ardından Suudi Arabistan kralı, Mısır ve Katar arasındaki gerginliğin de giderilmesi için bir girişim başlattı.
Suudi kralın iki ülke arasını bulmaya çalışması Mısır devlet başkanı Sisi tarafından kabul gördü ve iki taraf Kahire'de bir toplantı gerçekleştirdi.
KRAL SELMAN VE MÜSLÜMAN KARDEŞLER
Suudi Arabistan hem İran'ın hem de Sünni İslami hareketlerin krallığının meşruiyetine yönelik oluşturduğu tehdidi kaldıramayacağı düşünüyordu. Ülkenin yeni kralı Selman ile Riyad'ın Müslüman Kardeşler hareketine karşı tutumu bir yumuşama gösterdi.
Kral Selman, Müslüman Kardeşler üyelerinin Suudi Arabistan'a gelmesine ve onların Katar'la olan sorunlarda arabuluculuk görevini üstlenmesine izin veriyordu.
Selman bu sayede krallığının Katar ile ilişkilerini düzeltmeyi başarmış hatta Suriye ve Yemen'e düzenlediği pek çok operasyonda Katar ile işbirliği yapar olmuştu.
MISIR-KATAR YAKINLAŞMASI MÜMKÜN MÜ?
Katar Emiri Şeyh Tamim'in Mart 2015'te Şarm el Şeyh Toplantısına katılması medyaya Mısır-Katar yakınlaşmasının sinyali olarak yansıdı.
Mısır-Katar ilişkilerinin düzeleceğine dair bu türlü sinyaller olsa da Kahire tarafının Al Jazeera muhabirlerine ölüm cezası vermesi ve Doha'nın buna verdiği sert tepkiler tamamıyla bir düzelmenin pek de yakın olmadığını gösteriyor.
Suudi Arabistan'ın da iki ülkenin arasını düzelterek Sünni müttefiklerini İslam Askeri Birliği çatısında toplama gayreti pek verim elde edecek gibi görünmüyor. Mısır ver Katar arasındaki gerginlik Suudi Arabistan'ın bölgeye dair yaptığı planların hayata geçirilmesinin zor olduğunu gösteriyor.