TIMETURK | HABER MERKEZİ
Irak halkının, işsizlik, yolsuzluk, kamu hizmetlerinin yetersizliğini ve İran'ın ülkedeki etkinliğini protesto amacıyla 1 Ekim'de ülkenin çeşitli bölgelerinde başlattığı gösteriler, halen sürüyor. 6 Ekim'de Irak'taki Erbain törenleri nedeniyle ara verilen gösterilerde, ilgili tarih itibariyle toplam 157 kişi hayatını kaybetti.
25 Ekim'de tekrar başlayan gösterilerin ikinci dalgasında şu ana kadar 100'ü aşkın gösterici öldürüldü. Bunun en önemli sebeplerinden biri olarak İran'a bağlı milislerin, keskin nişancı olarak gösterilerde bulunmaları ve nokta atışıyla protestocuları hedef almaları gösteriliyor.
Halen devam eden gösterilerde İran karşıtlığının önceki gösterilere göre daha yüksek sesli bir hal aldığı dikkati çekiyor. Nitekim göstericiler, birçok şehirde İran'a yakınlığıyla bilinen Şii milis grubu Haşdi Şabi'ye bağlı siyasi partilerin ve milis gruplarının binalarını ateşe verdi.
İlk dalga sırasında İran bayrağı yakılırken, ikinci dalga gösterilerin en dikkat çeken olaylarından biri Kerbela'daki İran konsolosluğu önünde protesto düzenlenmesi, duvara Irak bayrağı asılması ve konsolosluğun yakılmak istenmesiydi. (Ayrıntılar için TIKLAYINIZ)
MUKTEDA SADR İRAN'DAYMIŞ
Irak'ta devam eden protestolarda hükümetin istifasını isteyen ve bu yönde açıklamalar yapan Iraklı Şii lider Mukteda Sadr'ın protestolar sırasında İran'da olduğu ortaya çıktı.
Şii lider Sadr'ın İran'da olduğu Irak'taki gösterilere katılmasıyla ortaya çıktı. 29 Ekim Salı akşamı Sadr'ın ofisinden yapılan yazılı açıklamada, "Sadr, Necef el-Eşref'teki Es-Sadreyn Meydanı'nda gösteri düzenleyen protestoculara katıldı" denildi. Ardından sosyal medyada o anların fotoğrafları görüldü.
AA: SADR, İRAN'DAN NECEF'E GELDİ
Anadolu Ajansı, konuyla ilgili yayınladığı haberde "Bugün AA muhabirine açıklama yapan bir siyasi kaynak, Sadr'ın İran'dan ülkeye dönerek Necef'e geldiğini ve olayları yakından takip etmek istediğini söylemişti" ifadelerini kullandı.
RUDAW: SADR, 2 KASIM'DA İRAN'A ZİYARET GERÇEKLEŞTİRDİ
Rudaw Arapça'nın yayınladığı bir haberde de Sadr'ın Tahran'a ziyaret gerçekleştirdiği fakat bu ziyaretle ilgili ne Sadr'ın ofisinden ne de Tahran'dan açıklama yapılmadığı ya da bilgi verilmediği belirtildi.
Haberde, 1 Ekim'de başlayan Irak protestolarının hemen ertesi günü (2 Ekim) Sadr'ın Necef'ten İran'a gittiği, konuyla ilgili haberlerin de Irak ve İran basınında yayınlandığı belirtildi. Rudaw "Resmi kaynaklardan hiçbiri ziyaretin haberini doğrulamadı ve Sadr'ın İran'ı neden ziyaret ettiği bilinmiyor" dedi.
AYNI TARİHTE KASIM SÜLEYMANİ DE İRAN'DAN IRAK'A GELDİ
Sadr'ın basına yansımayan ve hiçbir bilgi verilmeyen İran ziyareti sırasında ilginç olan diğer bir ayrıntı Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin de Irak'a gelmiş olmasıydı. Reuters'ın 1 Kasım tarihinde yayınladığı habere göre Kasım Süleymani, gösterilerin başlamasının hemen ardından Irak'a gelerek, Şii siyasetini temsil eden Irak Ulusal İttifakı'nın lideri Hadi el Amiri ile gizli bir toplantıda bir araya geldi ve Şii liderden Abdulmehdi'nin arkasında durmasını istedi.
SADR EYLÜL AYINDA İRAN'A GİTMİŞTİ
Sadr, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, gösterilerin devam etmesi gerektiğini belirterek, güvenlik güçlerinin eylemcilere müdahalesini de kınadı.
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Aşure Günü dolayısıyla 10 Eylül'de Tahran'da düzenlenen matem töreninde İran dini lideri Ali Hamaney ve İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleyman ile birlikte görülmüş ve İran'da bulunduğu ortaya çıkmıştı.
Farsnews haber ajansının yayınladığı görsellerden birinde Hamaney'in tören salonuna girdiği sırada protokolde yer alan din adamları ve askeri yetkililerle birlikte ayağa kalkmış, sağ elini kalbine götürerek Hamaney'i selamlayan Sadr, bir diğer görselde ise Hamaney ve Kasım Süleymani'nin ortasında otururken görülmüştü.
SADR HAZİRANDAN BERİ İRAN'DA MIYDI?
Tahran'da katıldığı matem töreninden önce ülkesindeki hükümetten desteğini çekebileceği tehdidinde bulunan Sadr'ın 25 Haziran'dan bu yana İran'da bulunduğu iddia ediliyordu.
İRAN'DAKİ KARELERİ DİKKAT ÇEKİCİ KILAN DETAY: SUUDİ ARABİSTAN ZİYARETİ
Aşura günü dolayısıyla 10 Eylül'de İran'da bulunan, Haziran ayından, Irak'taki protesto gösterinde fotoğraflandığı ana (29 Ekim) kadar İran'da olduğu iddia edilen Sadr'ın bu ziyaretini dikkat çekici kılan detaysa, Şii liderin 2 yıl önce Suudi Arabistan'da bulunmasıydı.
Sadr, 2017 yılında resmi davet üzerine Suudi Arabistan'a gitmiş, Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'la görüşmüş, Selman'dan ırak'ın yeniden inşaası için destek istemişti.
Suudi Arabistan'da Şii din adamı Nimr el-Nimr'in idam edilmesinin ardından 2016 yılında Tahran'daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği'ne düzenlenen baskın üzerine Riyad-Tahran arasında diplomatik ilişkilerin kesildiği bir dönemde gelen bu haber, Suudi Arbaistan ziyaretini dikkat çekici hale getirmişti.
Sadr, Suudi Arabistan ziyareti sonrası yaptığı açıklamada, iki ülke ilişkilerini üst düzeye çıkarmak için Riyad'ın en kısa sürede Bağdat'a yeni bir elçi ataması ve Necef'te konsolosluk açması konusunda görüş birliğine varıldığını belirtmişti.
Riyad ziyareti sonrası Irak'ta yaşanan bu gelişmeler Sadr'ın Arap kimliği üzerinden İran'a karşı cephe aldığı şeklinde yorumlanmıştı.
Sadr'ın sözcüsü Salah el Ubeydi, bu ziyaretle ilgili "Irak, İran ve Suudi Arabistan arasında bir çatışma sahasına dönüşmek istemiyor, müstakil bir şekilde iki ülkeyle de ilişkilerimizi sürdürmeye çalışacağız” açıklamasında bulunmuştu.
SADR'IN IRAK PROTESTOLARINDAKİ TUTUMU
Şii Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, 28 Ekim'de sosyal medya hesabı üzerinden "erken seçim" çağrısı yapmıştı.
Sonrasında Irak Başbakanı Abdulmehdi, Sadr'a mektup yazarak "Amiri ile anlaştığı anda istifa etmeye hazır olduğunu" söylemişti. Mehdi, mektupta, "Erken seçim çağrısının amacı hükümetin değiştirilmesi ise bunun için siz (Sadr) ve Hadi el-Amiri'nin yeni hükümetin kurulması amacıyla anlaşması gerekiyor. Böylece Başbakan olarak istifamı sunup birkaç gün veya birkaç saatte hükümeti devredeceğim" ifadelerini kullanmıştı.
Bu mektuba sosyal medya hesabından Salı günü (29 Ekim) cevap veren Sadr, hükümetin acilen düşürülmesi için çağrıda bulundu.
Abdulmehdi hükümetinden güvenoyunun çekileceği mesajını veren Sadr, bunun için Bedir örgütü lideri Hadi el-Amiri'ye iş birliği çağrısında bulundu. Sadr, "Senden (Başbakan) güvenoyunu acilen çekmek için kardeşim Hadi el-Amiri'yi iş birliğine çağırıyorum" ifadesini kullandı.
İRAN DEVRİM MUHAFIZLARI IRAK'TAYDI
Öte yandan Sadr'ın İran'da, Süleymani'nin Irak'ta olduğu ve Irak'ta İran nüfuzuna karşı gösteriler düzenlendiği sırada, Hz. Hüseyin ve Ehl-i Beyt'in şehit edilişi nedeniyle "Aşura Günü"nün ardından gelen 40. gün olan Erbain (Kırkıncı) etkinlikleri kapsamında bir grup İran Devrim Muhafızları askeri, Irak'a geldi.
İran devlet radyosuna bağlı yayın yapan Radyo Erbain'e konuşan Devrim Muhafızları Ordusu Sözcüsü Ramazan Şerif, (10 Ekim) haberi doğrulayarak, Devrim Muhafızları Ordusunun dış operasyonlarından sorumlu birimi Kudüs Gücü'nün, son günlerde hükümet karşıtı gösterilere sahne olan Irak'ta düzenlenecek Erbain törenlerine katılan İran vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için bu ülkede bulunduğunu söyledi. İran'da ziyaretçilerin güvenliğinin Devrim Muhafızları Ordusunun desteğiyle askeri, istihbari ve güvenlik güçleri tarafından sağlandığını aktaran Şerif, "Kudüs Gücü, Irak polisi ve Haşdi Şabi, Irak topraklarında Erbain törenlerine katılacak ziyaretçilerin güvenliğini sağlayacak" dedi.