TIMETURK | HABER MERKEZİ
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) bağımsız Kürdistan referandumu sonrasında bölgede tansiyon yükseldi. Türkiye ve Irak'ın sınırdaki ortak tatbikatı sürerken; İran, referandumdan bir gün önce somut adım atmış ve Bağdat'ın talebi üzerine hava ve kara sahasını kapatarak Erbil'in dağlık bölgelerini bombalamıştı. Türkiye'den de ardı ardına açıklamalar sürerken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün yaptığı açıklamada IKBY Başkanı Mesud Barzani'nin elinde tuttuğu bölgelerdeki petrolü Türkiye üzerinden dışarı çıkardığı ve ticaretini yaptığını hatırlatarak, "Vana bizde" uyarısında bulundu. Habur sınır kapısının ise kapatıldığı haberleri Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci tarafından yalanlandı. Fakat kapının kapatılmasının gündeme alınacağını da duyurdu. Türkiye'den IKBY bölgesine tırların geçişlerinin sürdüğü biliniyor. Tüm bunlar yaşanırken Türkiye kamuoyunda en çok merak edilen ise Türkmenlerin ve Arapların memnun olmadığı hatta kendi mahalle ve köylerinde sandığa gitmeyerek protesto ettikleri referandumun yapıldığı tartışmalı bölgeler... Bu bölgelerden Kerkük ve Musul; Ankara ve Lozan Anlaşmaları ile gündeme gelmiş, soru işaretlerine sebep olmuştu.
Türkiye'nin Musul ve Kerkük'e girip giremeyeceği konuşulurken, Musul ve Kerkük'teki petroller de tartışılıyor.
Peki Musul ve Kerkük'te ne kadar petrol var?
MUSUL ve KERKÜK'TE NE KADAR PETROL VAR?
Milliyet'ten Mithat Yurdakul'un haberine göre uluslararası pazarlara Türkiye üzerinden çıkmak zorunda olan Kuzey Irak petrolü, trilyonlarca dolar değerinde. Musul ve Kerkük'teki yaklaşık 4 trilyon dolar değerinde petrol var ve bu petrolün çıkış kapısı Türkiye...
İşte rakamlarla 'petrol' varlığı:
IRAK'TA NE KADAR PETROL VAR?
- Irak'ta tespit edilmiş 143 milyar metreküp petrol rezervi var.
- Bu rezervin 45 milyar metreküpü Musul'da
-- 10 milyar metreküpü ise Kerkük'te. Musul'daki petrol rezervinin değeri yaklaşık 2.5 trilyon dolar.
- Kerkük'te yaklaşık 1.5 trilyon dolarlık petrol var.
KRİTİK NOKTA: KERKÜK-CEYHUN
Irak'tan Türkiye'ye gelen petrolde Kerkük - Ceyhan hattı kritik önemde. Irak petrollerini denizle buluşturan, Kuzey Irak yönetiminin gelirlerinin önemli bir kısmını oluşturan hat için, 2013'te IKYB ile Türkiye anlaştı. ABD'nin garantör olduğu anlaşmayla, Türkiye'ye gelen petrolün satılmasıyla, petrol gelirlerinin Irak merkezi hükümeti (yüzde 83) ile IKBY (yüzde 17) arasında paylaştırılmasına karar verildi. Gelir paylaşımı bir dönem kriz yaratsa da sonunda uzlaşı sağlandı. Ancak şimdi referandum kararı sonrası petrol ile ilgili gelişmeler merakla bekleniyor.
IRAK - TÜRKİYE ARASINDAKİ 'PETROL' GERİLİME
Kuzey Irak petrolü bir dönem Irak yönetimi ile Türkiye arasında krize neden oldu. Gelir paylaşımındaki anlaşmazlık nedeniyle Bağdat yönetimi uluslararası tahkime gitti. Bu arada Kuzey Irak petrolü geliri de Halkbank'ta birikmeye başladı.
Bağdat hükümetinin baskısıyla Batı limanlarına kabul edilmeyen petrol tankerleri okyanusta gezerken, ABD'de bir mahkeme bir gemiye el koydu.
Kuzey Irak petrolü ile ilgili belirsizliğin sürdüğü dönemde otorite sağlamakta zorlanan Irak Başbakanı Nuri el Maliki, yerini Haydar el-İbadi'ye bıraktı. İbadi yönetiminin de ilk işlerinden birisi, petrol konusunda Kuzey Irak yönetimiyle anlaşmak oldu. ABD gelişmeler karşısında memnuniyetini açıklarken, Türkiye de o ana kadar Halkbank'a 700 milyon dolar petrol parası yattığını bildirdi.
Kuzey Irak yönetimi ve Bağdat'ın, petrol gelirlerinin bölüşümü üzerinde anlaşmasıyla günlük 150 bin varil Kuzey Irak petrolünün, Irak'ın şirketi SOMO üzerinden ihraç edilmesine karar verildi. Irak'tan gelecek nakit parayla memur maaşlarını ödemeyi planlayan IKBY de anlaşmaya imza atmayı kabul etti. İmzalardan sonra ilk devreye giren Avrupalı petrol devleri oldu.
(İlgili haberlere gitmek için fotoğraflara tıklayınız)