84. Türkiye Ermenileri Patriği olarak 14 Ekim 1998'de seçilen ve 2008'de ortaya çıkan rahatsızlığı nedeniyle görevini yerine getiremeyen Mesrob Mutafyan, 8 Mart'ta tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Adli Tıp Kurumu'nun, 2015 yılında Patrik Mutafyan'ın görevini yerine getiremediği yönündeki raporu üzerine Türkiye Ermenileri Patrik Genel Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan öncülüğünde seçime gitme kararı alınsa da devlet Mutafyan'ın hayatta olmasını gerekçe göstererek seçimin uygun olmadığını belirtti. 

Ermeni Patrikhanesi, 2008 yılından sonra Mutafyan'ın rahatsızlığı nedeniyle tarihinde ilk kez vekillikle yönetildi.

Mutafyan'ın vefatından sonra yaşanacak seçim sürecini AA muhabirine değerlendiren Türkiye Ermenileri Patrikhanesi Ruhani Kurul Başkanı Episkopos Sahak Maşalyan, patrik seçimi için doğal sürecin başladığını söyledi.

Patrik Mesrop Mutafya'nın hastalık sürecini anlatan Maşalyan, sonrasında yapılmak istenen seçim girişimleri hakkında ise şunları söyledi:

"Bu çeşit bir hastalık, bizim kilise tarihimizde ilk defa başımıza gelen bir şey. Aslında ne kilise ne devlet tam olarak bilmiyordu nasıl davranacağını. Öncelikle biz duyarlı davrandık. 'Patriğimiz yaşıyor.' dedik. Dua etmeliyiz, mucizeye inanıyoruz biz. Birkaç yıl geçtikten sonra tedavisi mümkün olmayan bir hastalık olduğundan seçim üstüne düşünmeye başladık. 7 yıl dolduktan sonra kilise yasalarımıza göre seçim girişimlerine başladık. Kendimiz 2017'de bir kaymakam seçtik. Ama bu süre zarfında patriğin hala yaşıyor olmasıyla bir şekilde akamete uğradı süreç. Devlet, patriğin yaşamakta olduğunu, seçim süreçlerinin başlayamayacağını bildirdi. Kaymakam seçimini kabul etmedi. Şubat 2018'de seçimlerin yapılamayacağı yönünde bir talep geldi, ondan bir hafta sonra da İçişleri Bakanı Süleyman Soylu bizim cemaatin ileri gelenlerini Çırağan Sarayı'nda topladı ve orada kendisi bizim cemaatimize 'Patrik vefat ettiğinde normal olarak seçim süreçleri başlayacak ve devam edecek.' dedi."

Seçimler devletin belirlediği tüzüğe göre yapılıyor

Mutafyan'nın vefatı nedeniyle yas döneminde olduklarını hatırlatan Maşalyan, yas bittikten sonra bir patrik kaymakamı seçileceğini ya da bundan önceki bazı patrik seçimlerinde olduğu gibi halihazırdaki patrik vekili eliyle sürecin sürdürüleceğini anlattı.

Maşalyan, patrik kaymakamı veya patrik vekilinin mi süreci yürüteceğine Kilise Meclisi'nin karar vereceğini belirterek, şu bilgileri verdi:

"Ondan sonra hemen sivillerden oluşan Seçim Tertip Heyeti oluşturulur ve devlete müracaatta bulunulur. Devlete tüzük talebinde bulunulur. Hiçbir seçim tüzüğü ya da kanunu olmadığı için her seferinde bir kereye mahsus bize bir tüzük verilir. Ona göre seçim yaparız. O da 1961 Patrik Seçimi Tüzüğü'ne göre olur. O geldikten sonra biz adaylara mektuplar yazarız, adaylar belirlenir. Ondan sonra adaylar çalışmaya başlar, seçim sandıkları hazırlanır her kilisede. Dolayısıyla her patrik adayı kendi delege listesini yayınlar ve belirlenmiş bir günde insanlar giderler, kiliselerde oy kullanırlar, önce delegeleri belirlerler. Yaklaşık 70 ya da 80 delege olur, ona bir 10 din adamı da eklenir yani 80-90 kişilik bir meclis yeni patriği seçer. Patrik seçildikten sonra da yemin eder ve görevine başlar. Bu arada devletten kendisine kisve kanununa göre kisve giyme yetkisi tanınır, bir şekilde onun resmileşme sürecidir."

Maşalyan da patrik adayı

Episkopos Sahak Maşalyan, Patrik Mutafyan'ın yasını paskalyayla sona erdireceklerini belirterek, "Dolayısıyla bu seçim süreci bizim Paskalya Bayramı'ndan (21 Nisan) sonra başlar. Herhangi bir yol haritası olmadığından bazen istisnai durumlar da olabiliyor. Devletten bir talimat gelirse bu 40 gün içinde de başlayabilir. Çünkü şu anda makam boş. Normal teamüllere göre seçim süreci 21 Nisan'dan sonra başlıyor." ifadelerini kullandı.

24 Haziran seçimlerinden sonra Ermeni cemaatinin yaşadığı sıkıntıları bir mektupla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a ilettiğini anlatan Maşalyan, "En sonda bu patrik seçimleri yapılacak ve ben de adaylardan birisiyim." dedi.