TİMETURK | HABER MERKEZİ
Şimdi ise Fransa ve Almanya liderleri ona bunu açık bir biçimde dile getirdi: Ukrayna'nın doğusu için yapılan ateşkes anlaşması mesuliyeti Rusya başkanı Putin'e değil de Poroshenko'ya verilecek bir biçimde yeniden düzenlendi.
Cuma günü Fransa devlet başkanı Hollande, Almanya şansölyesi Merkel ve Putin ile görüşmek üzere Paris'e giden Poroshenko kavgaya hazır görünüyordu. BM'de tamamen Rusya'nın ülkesine verdiği hasardan bahsettiği can alıcı ve sert bir konuşma yaptı. Ukrayna İçişleri Bakanı Arsen Avakov, Ukrayna Milli Ordusu'nun “sonunda” Amerika'dan keskin nişancı silahlar ve tank savar bombaların kendilerine ulaştığını övünerek anlatıyordu.
Moskova ve Ukrayna'daki Rusya destekli isyancılarla yakın ilişkide bulunan Fransız diplomat Pierre Morel, Paris toplantısında dört liderin de onaylayacağı bir plan hazırladı. Morel'in teklifine göre Ukrayna'nın, ülkede asilerin elinde bulunan bölgelerde yerel seçimlerin gerçekleşmesi için özel kanunları yürürlüğe sokması gerekecekti. Bu, 2015 Şubat ayında üzerinde anlaşmaya varılan Minsk ateşkesinin altına yerleştirilmiş olan zaman bombasını etkisiz hale getirmenin en kurnaz yoluydu. Bundan sonra Rusya ve vekilleri sene sonunda Ukrayna hukuku dahilinde bir seçim gerçekleşmesini kabul etmişti. Ancak bunu hali hazırdaki yasalar dahilinde yapmak mümkün değildi çünkü bu yasalar Ukrayna asilerin elinde bulunan bölgelerle diğer bölgeleri birbirinden ayırmıyordu. Ekim ayı ortalarında, savaşı yeniden alevlendirecek biçimde kendi seçimlerini yapmakla tehdit ettiler.
Poroshenko, Fransız diplomatın tekliflerini “Morel'in kişisel fikirleri”dir diyerek bir kenara attı. O, Paris'teki toplantıya Rusya'nın Minsk ateşkesine bağlı kalmasını, “sahte seçimleri” iptal etmesini ve Ukrayna'nın doğu sınırının kontrolünün yıl sonuna kadar Kiev'e teslim edilmesini talep etmek üzere gidiyordu.
Poroshenko, Fransa ve Almanya'nın Ukrayna meselesini en etkili biçimde çözülecek bir yola getirme kararlılığını ciddiye almadı. Elysee Sarayı'nda beş saat süren toplantının ardından, Morel planı daha çok Putin'in faydasına olacak biçimde Ukrayna'ya dayatıldı. İlk olarak Ukrayna Moskova ve ayrılıkçılarla istişare ederek özel bir seçim yasası tasarlamalıydı. Ardından bu yasa onaylanacak ve ayrılıkçı liderler affedilecek ve böylelikle yerel seçimlere katılabileceklerdi. Yasanın geçmesinden sonra 80 gün içinde seçimler gerçekleştirilmeliydi. Ardından, eğer uluslararası gözlemciler kabul edilebilir ilan ederlerse Ukrayna, Rusya sınırının kontrolünü tekrar kazanabilir. Fransa devlet başkanı Hollande görüşmelerin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada bu sürecin bu yıl içinde gerçekleşmesinin mümkün olmadığını, çünkü seçimleri uygun bir biçimde hazırlamak üzere taslak kanunun hazırlanması gerektiğini söyledi.
Bu Poroshenko'nun yüzüne indirilmiş bir tokat gibiydi. Çünkü Moskova'nın onayından geçmiş bir seçim kanununu Ukrayna parlamentosuna onaylatması siyasi açıdan imkansız. Poroshenko asilerin kontrolündeki bölgelere özel statü verilmesine dair yasayı değişimini onaylatırken bile çok zorlanmıştı; oylama sırasında parlamento binası önünde gösteriler yaşanmış, hayatını kaybeden polisler olmuştu. Moskava'nın lehine olacak seçim kurallarının öne sürülmesi Ukrayna'daki koalisyonun dağılmasına sebep olabilir ve erken seçimlerin ardından oluşacak parlamento Poroshenko'nun pek lehine olmayabilir.
Putin, Minsk anlaşmasının genişletilme garantisini almasına ek olarak, Poroshneko'nun Morel Planı'nı yumuşatmaya çalışma çabalarını zevkle izliyor olacak ya da bundan sonra seçim yasanının onaylanması için çok uğraşmayacak. Bu yolda ortaya çıkacak herhangi bir hata Putin'e neredeyse daimi olacak bir donmuş çatışma getirecektir ki bu durum da Ukrayna'nın kaynaklarının dağılmasına ve Poroshenko hükümetinin istikrarsızlığa sürüklenmesine sebep olacaktır. Ve eğer top Ukrayna'nın sahasında kalırsa, Rusya'ya karşı uygulanan yaptırımlar kaldırılabilir ki Putin geçtiğimiz aydan bu yana, savaş alanı sakin olduğu için, bundan emin hale geldi.
Merkel ve Hollande açısından Poroshenko asilerin elinde bulunan bölgeleri Ukrayna'ya yeniden entegre etmeye çalışmalı. Avrupalıların meseleleri halletme biçimi böyledir; Avrupa'nın kendi içinde uğraştığı çok sayıda sorunu varken, ayrılıkçıları yenmek için dış destek sağlamakla uğraşmaz.
Poroshenko anlamlı bir desteği ancak Ukrayna'yı Batılı yönetim biçimlerine yakın bir hale taşıyacak zor şeyleri yapmaya kararlılık gösterirse alabilir: Ciddi siyasi vaatler vermek ve sancılı reformları uygulamaya koymak. Şu ana kadar Ukrayna devlet başkanı bunların hiçbirini yapmadı.
Ülkesi hâlâ rüşvete batmış bir halde ve olirgark kabileler arasındaki çatışmalara sahne oluyor. Buna rağmen hükümet rüşvet mücadele etmek için yeterli sayıda bünye oluşturmuş değil. Devlet kontrolleri kaldırılamamışken ekonomik büyüme mümkün görünmüyor. Ukrayna hükümeti şimdi de kötü idare, aşırı devlet kontrolü ve rüşvet karşısında kaybediyor.
Bu da tam olarak Putin'in istediği şey. Ukrayna'nın yerel seçiminde, eğer gerçekleştirilirse, asilerin kontrolündeki kumandanları değil ancak yerel oligarkların tarafını tutacak. Onlar sayesinde Kiev üzerinde hem ekonomik hem de siyasi etki kurmuş olacak. Putin'in beklemek için zamanı var; çünkü zaman onun değil Poroshenko'nun aleyhinde işliyor.
bloombergview.com sitesinde yer alan bu haber Melahat Kemal tarafından TIMETURK için tercüme edilmiştir