Japon Nikkei Asia medya kuruluşunun araştırmasına göre, Batı ülkeleri, Ukrayna'daki saldırıları sonrası Rusya'ya yaptırım açıklarken, Rus petrolünün Avrupa'ya sevkiyatı gizli ve aktarmalı deniz rotalarından sürüyor.
Nikkei Asia'ya göre, krizin başladığı 6 aydan beri 41 tanker, Rusya çıkışlı tankerlerle Yunanistan açıklarında gemiden gemiye petrol nakliyat yaptı ve Avrupa limanlarına demirledi.
Avrupa Birliği ve İngiltere yıl sonuna dek Rus petrolünün ithalatını tamamıyla yasaklamayı planlarken, halihazırda Rus petrolünü satın almayı sürdüren şirketler eleştiriliyor. Petrol ambargosu yürürlüğe girse de kaynağını gizleme amacıyla deniz rotalarında gemiler arasında transferlerin devam edebileceği belirtiliyor.
Geçen ay sonunda Nikkei, Yunanistan'ın güneyindeki Lakonya Körfezi'nde bir tankerden diğerine petrol transferini görüntüledi. Tankerlerden biri, Rusya'nın kuzeybatısındaki petrol sevkiyat terminali Ust-Luga Limanından 4 Ağustos'ta ayrılan Yunanistan kayıtlı Sea Falcon idi. Diğer tanker ise aynı tarihte İzmir'deki Aliağa Limanından ayrılan Hindistan bayraklı Jak Log du. İki tankerin etrafında tekneler de transfere yardım ediyordu.
Bölge sakinlerinden Thalis Ladakakis, şubat sonundan beri tanker sayılarının arttığını belirterek, "Petrolün denize sızmasına yol açacak büyük kaza riskleri var." dedi.
"Petrol nereye gidiyor" sorusuna yanıt arayan Nikkei, Rus limanlarından ayrılan tankerlerin nereye gittiği ve hangi gemilerle temasa geçtiğini araştırırken, İngiliz finansal veri işleyicisi Refinitiv firmasının datalarını inceledi.
Su çekim mesafeleri ölçüldü
Araştırma, gemiden gemiye transferin sıklıkla meydana geldiği Yunanistan'ın Akdeniz kıyılarındaki açık suları kapsadı. Rotalarını saptamak üzere tankerlerden gelen Otomatik Tanımlama Sistemi (AIS) sinyalleri izlendi.
Suyun ulaştığı çizgi ile tankerin dip noktası arasındaki mesafe olarak bilinen ve tanker ağır yüklü olduğunda artan "su çekim mesafelerindeki" değişimler, gemiden gemiye kaç nakliyat yapıldığını tespit etmek için kontrol edildi. Söz konusu deniz aktarma trafiği, haber içinde video ile kamuoyuna aktarıldı.
Avrupa limanlarına gidiyor
Nikkei, ağustos sonuna kadarki 6 aylık dönemde Yunan kıyıları açıklarında Rus tankerleri dahil 175 transfer saptadı. Buna rağmen, geçen yıl aynı dönemde ise sadece 9 transfer gerçekleşmişti.
Refinitiv verilerine göre Rusya, gemiden gemiye olmak üzere Yunanistan açıklarında 23,8 milyon varil petrol ihracatı gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı döneminde ise 4,34 milyon varil transferi gerçekleşti.
Yükünü teslim aldıktan sonra tankerlerin nereye gittiklerini sorgulayan ve rotaları izleyen Nikkei, 89 geminin limanlara vardığını saptadı. Bunların 41'i Yunanistan, Belçika ve Avrupa'nın başka noktalarına demirledi. İki tanker ise Rusya'ya ekonomik yaptırımların sert savunucularından İngiltere'nin limanlarına vardı.
Söz konusu araştırma neticesinde Yunanistan açıklarından suların, Rusya ve Avrupa arasındaki petrol sevkiyatında önemli bir aktarma merkezi görevi üstlendiğinin ortaya çıktığı vurgulandı.
Bakanlığın cevabı
Nikkei'ye açıklama yapan ve Lakonya Körfezi'ndeki gemiden gemiye transfer noktalarının "kara suları dışında" olduğunu belirten Yunanistan Nakliyat ve Adalar Politikası Bakanlığı ise "Uluslararası sularda gerçekleşen gemiden gemiye transferler yerel liman otoritelerince AIS sistemiyle gerçek zamanlı olarak izleniyor. Yunan kara sularına girilmesi gibi herhangi bir ihlal halinde yasal ceza prosedürleri uygulanması başlatılır." ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği (AB) Rus petrolünün ithalatını şubat 2023'te tamamıyla yasaklayacak. İngiltere ise aralıkta Rus petrolüne tam ambargo koyacak. Uluslararası Enerji Ajansına (IEA) göre AB'ye yönelik Rus petrol ihracatı temmuzda 2,8 milyon varil olarak gerçekleşti. Bu, ocak ayına kıyasla yüzde 26 düşüş olarak kayda geçti.
Haberde Batı ülkelerinin, Rus finans kaynaklarını izole etmek için yaptırım uyguladığı ancak Rus petrolünün sevkiyatının sürmesi halinde yaptırımların etkisinin sınırlı kalacağına dikkat çekildi. AA