TIMETURK | ÇEVİRİ
PINAR HİLAL BALTA
The Washington Post'ta gazetenin Kuzey Afrika ve Yemen'i kapsayan Kahire bürosu şefi Sudarsan Raghavan imzasıyla "Rus paralı askerler, Libya iç savaşına ölümcül ateş gücü olan modern teknikler getiriyor" başlıklı bir makale yayınlandı.
İşte yarıntılar:
Libya askeri komutanları ve savaşçılarının yanı sıra ABD ordusu ve diğer Batılılara göre, ülkenin Birleşmiş Milletler destekli hükümetini devirmek için çok sayıda iyi eğitimli ve iyi silahlanmış yüzlerce Rus paralı asker Hafter ile birlikte savaşıyor.
Hafter'in "Libya Ulusal Ordusu" adını verdiği milis güçlerine destek veren Rus paralı askerler, iç savaşa yeni taktikler ve yeni ateş gücü getiriyor.
Trablus merkezli meşru hükümetin baş komutanı Usame al-Juwaili, “Rus kuvvetlerinin savaşa girmesi savaş alanını değiştirdi. Varlıkları bizim için işleri karmaşıklaştırıyor" dedi.
Paralı askerlerin Libya'ya gelişi, Rusya'nın askeri ve diplomatik erişimini Ortadoğu, Afrika ve ötesindeki bölgelere doğru genişletti. Amerika Birleşik Devletleri'nin ayrıldığı Suriye gibi yerlerde önemleri arttı.
ABD'Lİ KOMUTAN: RUS GÜÇLER HEM BATI HEM DOĞU LİBYA'DA FAALİYET GÖSTERİYOR
ABD ordusunun Afrika Komutanlığı sözcüsü Rebecca Farmer, “Libya Ulusal Ordusu (Hafter güçleri) tarafından kontrol edilen bölgede, Libya'nın doğusunda bulunan Rus özel askeri şirketlerinin farkındayız ve aynı zamanda batı Libya'da da faaliyet gösteriyorlar” dedi.
Farmer, Rus paralı askerlerin Yevgeniy Prigozhin ile bağlantısı olan Wagner Grubu için çalıştıklarını söyledi. Wagner Grubu daha önce Suriye'de, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde, Ukrayna'da ve Kremlin'in jeopolitik ve ekonomik çıkarları için stratejik olduğu düşünülen diğer ülkelerde yer almıştı.
KADDAFİ İLE SİLAH ve İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
Rusya, ülkenin 2011 ayaklanması sonrasında ve NATO müdahalesinde görevinden alınan ve öldürülen Libyalı diktatör Muammer Kaddafi ile yapılan 4 milyar dolar değerinde silah ve inşaat sözleşmesine sahip.
Farmer, Rusya için "Hafter'e verdikleri aralıksız desteğin arkasında güçlü ekonomik gerekçelere sahipler" dedi.
RUS PARALI ASKERLER KAÇ KİŞİ?
Üst düzey bir Batılı yetkili Rusları “Kiralanacak silahlar" olarak nitelendirdi ve şöyle dedi:
"İstihbarat ve askeri uzmanların analizine dayanarak, bu paralı askerlerin yakın zamana kadar 300 civarında olduğu söylenebilir."
Ancak endişe verici yeni bilgiler bu sayının binleri bulduğunu gösteriyor.
Libya hükümetinin üst düzey askeri komutanlarıNIN Hafter'in idare ettiği topraklardaki istihbarat kaynaklarına dayanarak sayının 300 olduğunu söylüyor. Bir komutan bu durum için "Orada, yerde göslerimiz var" diyor.
SAVAŞA YENİ BİR TAKTİK GETİRİYORLAR
Yetkili, Rus paralı askerler için "şimdi ön cephelere getiriliyorlar" dedi. "Bu savaşçıların keskin nişancılar ve topçu uzmanlarını içerdiği, bunun da savaşa bazı taktik beceriler ve avantajlar getirdiğini" söyledi.
Bazı hükümet yanlısı savaşçılar paralı askerlerin telsiz konuşmalarından Rus olduklarını anladıklarını söyledi. Hem meşru hükümet hem Hafter tarafı zaman zaman birbirlerinin frekanslarına erişiyor.
Washington Post muhabiri ayrıca Rus kimlik kartlarını, belgelerini ve çatışma yerindeki Ruslara ait diğer materyalleri, Libyalı milis savaşçılarının çektiği paralı askerlerin fotoğraflarını ve videolarını da inceledi.
RUSÇA ASKERİ EĞİTİM KİTABI
Libya'da hükümet yanlısı milisler tarafından Rus paralı askerlerine ait olduğuna inanılan bir askeri eğitim el kitabı bulundu.
(Fotoğraflar: Lorenzo Tugnoli)
HAFTER GÜÇLERİ: TÜM SAVAŞÇILARIMIZ LİBYALI
Hafret'in Sözcüsü Ahmed El Mismari, Rus paralı askerlerle ilgili iddiaların "sahte" olduğunu belirterek "Tüm savaşçılarımız Libyalı" dedi.
PESKOV SORULARI YANITLAMADI
Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov, Washington Post tarafından paralı askerler hakkında gönderilen soruları yanıtlamayı reddetti ve "Kremlin'in bu bilgilere sahip olmadığını" söyledi.
RUS PARALI ASKERLER LİBYA'YA NE ZAMAN GELDİ?
Libya komutanlarına ve savaşçılarına göre, Rus paralı askerler, Hafter'in başkent Trablus'a sürpriz bir saldırı başlatmasından altı ay sonra, Eylül ayında Libya'ya girdi.
Hafter, Kaddafi'nin Çad'a karşı açtığı savaşta cephe komutanıydı. Ancak 700 askeriyle birlikte esir düştü. Amerikan ordusunun yardımıyla kurtarıldı ve sığınma hakkı tanımasıyla ABD'ye yerleşti. O günden sonra ülke dışında Kaddafi'ye karşı faaliyetler sürdürmeye başladı. 1999'da Kaddafi'ye karşı CIA destekli bir darbe girişiminde bulundu.
2011'de Kaddafi'nin ölümünden hemen sonra Libya'daki geçici yönetime girmek üzere Bingazi'ye geldi. Bu hükümette Kara Kuvvetleri Komutanı olarak görev aldı, ama hükümet lideri Abdülfettah Yunus'un bir suikast sonucu öldürülmesinden hemen sonra ülkeyi terketti.
Bu dönemde Libya'da “CIA ajanı” olarak tanımlanan Hafter, 2014'te yeniden sahneye çıktı. Televizyondan okuduğu bildiride, Libya'nın siyasi geleceğine ilişkin yeni bir yol haritası açıkladı, ve askeri vesayet kurulmasını önerdi.
Önerileri kabul edilmeyince Tobruk'ta kendi hükümetini ve meclisini kurarak Trablus'taki BM tarafından tanınmış Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne karşı savaşmaya başladı.
KİM KİMİ DESTEKLİYOR?
Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır'ın yanı sıra, Suudi Arabistan da Fransa gibi Hafter'i destekliyor.
İtalya ve diğer Avrupa ülkeleri, Türkiye ve Katar, Trablus merkezli hükümeti destekliyorlar. ABD'nin politikası, Başkan Trump'ın Hafter ile yaptığı bir telefon görüşmesine saldırmasını onayladığı Nisan ayından bu yana belirsiz.
Eski Sovyetler Birliği'nin Kaddafi ile yakın bir ilişkisi vardı, 1970'lerde ve 1980'lerde Libya'ya silah ve askeri danışmanlar gönderdi.
Analistler, Rusya'nın, Kaddafi öldürüldüğünde kaybettiği kârlı petrol ve askeri sözleşmeler düşünüldüğünde, Hafter ile bunları tekrar kazanma fırsatı bulduğunu belirtti.
Rusya, doğu Libya'nın ekonomisini desteklemek ve Hafter'in askeri kampanyasını finanse etmek için milyarlarca dinar bastırdı. Ayrıca BM'de Hafter'in saldırılarını kınayan bir Güvenlik Konseyi açıklamasını da engelledi.
SAVAŞÇILARIN DURUMU
Her iki taraftaki savaşçılar da disiplinsizler ve çoğunlukla hedeflere aşırı ve telaşlı bir şekilde ateş ederler. Libyalı savaşçılar, Rusların aksine, küçük gruplar halinde hareket ediyorlar ve çoğunlukla geceleri veya sabahın erken saatlerinde saldırıyorlar. Ruslar cephanelerini koruyarak, en uygun anlarda hassasiyetle ateş ediyorlar.
Meşru hükümete destek veren bir militan olan Jabber Abu Dabous, Ruslar için “Mücadele tarzı bizim alışık olduğumuzdan farklı. Profesyonel bir şekilde savaşıyorlar" diyor.
Ruslar yalnızca savaşmıyor, Hafter güçlerini de eğitiyorlar.
Hükümet yanlısı milisler, Rusların gelmesinden bu yana, Hafter güçlerinin yeni askeri taktikler ve yeni silahlar kullanmaya başladıklarını söylüyor.
YENİ TİP YARALANMALAR GÖRÜLÜYOR: RUSLARIN İMZASI
Trablus'un 40 kilometre güneyindeki küçük bir kasaba olan Al Aziziyah'daki tek sahra hastanesinde, doktorlar geçtiğimiz birkaç hafta boyunca yeni tip savaş yaralanmaları gördüklerini söyledi.
ÇIKIŞ DEĞİLİ OLMAYAN KURŞUN YARALARI
Yaralılar ya da ölülerdeki hemen hemen her kurşun yarası artık göğüste ya da kafada bulunuyor ve bu nişancıların uzmanlığını gösteriyor. Hafter'in kontrol ettiği bölgelerde yaşayan akrabaları için endişelenen ve adının verilmesini istemeyen bir cerrah, bu vakalar için "Son üç haftada daha da arttı" dedi.
Kurşun giriş yaraları alışılmadık bir biçimde küçükken, girişi olan kurşunların çıkış deliği ise bulunmuyor. Bu durum, "Hafter güçlerinin elinde modern silahların ve mühimmatların bulunması" şeklinde yorumlanıyor.
Doktor, “Savaşların zamanlaması, yaralanma türleri, insanların ölme şekli, artık hepsi değişti” dedi.
Bir militan 30 Ekim'de Libya'nın Al Aziziyah kentinde bir ön karakolda dua ediyor. (Fotoğraf: Lorenzo Tugnoli)
SARIŞIN, KASKLI, KURŞUN GEÇİRMEZ YELEKLER GİYEN MİLİSLER
Al Aziziyah'daki çok katlı Awlad Telese okulunda yaşanan çatışmayı hatırlatan aserlerden bazıları, Hafter safındaki militanların "sarışın olduğunu" söyledi. Kask, kurşun geçirmez yelek ve zeytin yeşili veya siyah kıyafetler giyiyorlardı. Küçük antenlere sahip siyah sırt çantaları ve hızla ateşlenen modern, siyah silahlar tutuyorlardı.
Bu çatışma yaklaşık 24 saat sürdü. Sabahın erken saatlerinde, hükümet yanlısı savaşçılar, Türk zırhlı araçlarında okula ilerliyorlardı. Orada bulunan 33 yaşında bir komutan olan Muhammed Hamadi, paralı askerlerin bir sınıfın duvarında delik açıp kaçtıklarını söyledi.
RUSLARIN LİBYA'DA OLDUĞUNA İLİŞKİN ONLARCA KANIT
İlgili yerde 25 Kasım 1969 Sibirya'nın Tomsk kenti doğumlu bir Rus'un emekli maaş kartı, Rus kredi kartı, askeri üniforma, bakkaliye ve inşaat malzemeleri satan Rus mağazaları için bir kart ve Avrupa çapında popüler bir giyim mağazası olan Decathlon kartı bulundu. Ayrıca Rus Ortodoks Hıristiyan azizlerini ve Rusça duaları gösteren küçük kartlar da bulundu.
Rus bir savaşçıya ait bir cep telefonu, Sovyetler Birliği askeri üniformalı erkek fotoğrafları içeren, SSCB Savunma Bakanlığı'na ilişkin Rusça bir metin de bulunanlar arasında.
Üzerinde Rusça “Rusya Deniz Piyadeleri" (Rusya'nın Deniz Kuvvetleri'nin eşdeğeri) ve “nerede olursak olalım” yazan siyah-sarı bir işaret de görüldü.
Ayrıca Rus Deniz Piyadesi 165. tugayının hava saldırılarında görevli askerlerinin kollarındaki manşetlerde bulunan bir resim de vardı.
Çeşitli çatışmaların yaşandığı bölgelerde milislerin eşleri ve çocuklarının fotoğraflarının yanı sıra Rusya'da grip, baş ağrısı için kullanılan hap kutuları ve diğer ilaçlar da bulunuyordu.
RUS YAPIMI SİLAHLAR
Ancak en önemlisi Rus yapımı silahlardı. Bunlar arasında otomatik roket güdümlü el bombası fırlatıcıları, teneke kutu şeklinde kara mayınları, ses bombaları ve diğer patlayıcılar var.
İçerisinde çizimler, silah ve diğer askeri teçhizatlar, savaş alanı haritaları ve coğrafi koordinatlar, görevler ve askeri faaliyetler gibi Rusça notların bulunduğu el yazısıyla yazılmış bir not defteri de ele geçirilen malzemeler arasındaydı.
Ayrıca mayın ve bombaların nasıl yapıldığını ve küçük silahların nasıl kullanılacağını gösteren Rusça bri silah klavuzu da bulundu.
Komutan Juwaili, “Bu silahları daha önce Libya savaş alanında görmemiştik” dedi.