TİMETURK | MUSTAFA ŞAHİN
Son zamanlarda Tartus ve Lazkiye limanlarına silah, mühimmat, lojistik, askeri teknoloji transferleri ile Suriye'de göz ardı edilemeyecek aktörlerden biri haline gelen Rusya daha önce bu iddiaları yalanlıyor olsa da artık Suriye'deki askeri varlığını gizleme ihtiyacı duymuyor. Rusya Devlet Başkanı Vladmir Putin son zamanlarda yaptığı açıklamalarda Suriye'deki askeri Rus askeri varlığını “terörizme” karşı Suriye Devletine destek verdiklerini dile getirerek gerekçelendirdi.
Bu politik hamlenin arkasında ise Rusya'nın ekonomik kaygıları var. Rusya askeri destek dışında Suriye'de yürüttüğü Petrol ve Doğalgaz çıkarma/işleme faaliyetleriyle de dikkat çekiyor.
Rusya'nın sayılı büyük zenginlerinden Gennadiya Timçenko'ya ait olan Soyuzneftegaz şirketi Suriye'deki yakıt ve diğer enerji türlerinin bulunması ve işlenmesi çalışmalarını yürüten firmalardan. Soyuzneftegaz Gaz ve Petrol İşletmeleri şirketi; Ulaşım, hammadde, enerji, altyapı ve inşaat sektöründe yatırımlarıyla adından söz ettiren Volga Yatırım grubuna bağlı.
Soyuzneftegaz 2004'te Deyrezzor ve Palmira (Tedmur) çevresini içine alan 12 ve 14. Blok olarak adlandırılan bölgede gaz ve petrol aramak için Suriye enerji piyasasına ilk adımını atmıştı. Ardından 2005 yılında Suriye'de Devon Energy Ltd ile beraber Kuzey ve Doğu bloklarını içine alan 26 projede iş yükünün %50'sini karşılayarak il büyük atılımını gerçekleştirdi ve iş yaptığı bloklarda toplamda 17 kuyu ve bir milyon ton petrol hacmi bulunmakta.
Şirket son olarak 25 Aralık 2013 yılında yaptığı antlaşma ile Suriye karasularında gaz arama ve çıkarma izni almıştı. Bu antlaşma ile Soyuzneftegaz Lübnan sınırından başlayarak Banyas ve Tartus limanlarını içine alan yaklaşık 2190 kilometrekarelik kaynak arama, çıkarma ve işleme faaliyetlerine başlamıştı. 2013'te yatırımlara başlayan şirket bölgede doğalgaz işleme tesisi ve doğalgaz boru hattı da inşa etti. Şu anda ise 1,3 milyar metreküp kapasiteli ikinci bir gaz işleme tesisi daha inşa ediyor. Ayrıca Rakka ve etrafında faaliyet gösterecek olan bir enerji projesinin de ilk aşaması kasım 2014 yılında Soyuzneftegaz temsilcisi tarafından tanıtılmıştı. Projenin 2016 yılının son çeyreğine kadar tamamlanması bekleniyor.
Bu bilgiler bağlamında Rusya'nın Esed rejimine verdiği desteğin bir tür gönül bağı yahut “terörizm” korkusundan ibaret olmadığı gözler önüne seriliyor. Görüldüğü üzere Rusya, Suriye'de yeni bir aktör değil Suriye devletinin yönetim ve ekonomisinde özellikle de enerji alanında uzun zamandır etkin bir role sahip.
Gazprom, Lukoil, Soyuzneftegaz gibi enerji ve hammadde şirketleriyle dünyaya açılan Rusya'nın Esed rejimine verdiği ciddi askeri destek bölgede ne denli büyük çıkarlarının olduğunu da gösteriyor. Ayrıca Rusya diğer büyük devletlerin ve şirketlerin aksine savaş olan bölgelerden yatırımlarını çekmek yerine daha önce yatırım yapılmış ancak savaş sebebiyle boşalmış alanları doldurmaya çalışıyor.
Bu ekonomik savaş taktiği ve Rusya'nın “terörizm” söylemiyle perdelediği gerçekler ise Suriye ve Irak sahasında her geçen gün daha da belirginleşiyor.
