Bilim insanları, dünyanın kalbi sayılan iç çekirdeğinde meydana gelen şok gelişmeyi, insan yaşamı için ne gibi değişikliklere yol açabileceğini değerlendirdi.
Bilim insanları, dünyanın iç çekirdeğindeki yavaşlama ile ilgili, "Muhtemelen iyi huylu, ama dünyanın derinliklerinde anlamadığımız şeylere sahip olmak istiyoruz" dediler.
Dünya birkaç katmandan oluşuyor. En dışta ve en ince olan yer kabuğunda yaşıyoruz. Altında plastik ama genellikle sağlam bir manto var. Sonra, sıvı demirin dış çekirdeği. Ve son olarak, tam merkezde, Pluto büyüklüğünde sıcak, yoğun bir katı demir ve nikel topu olan iç çekirdek yer alıyor.
Bilim insanları, gezegenin yapısıyla ilgili neredeyse tüm verileri, bir deprem sırasında meydana gelen sismik dalgaların yayılmasına ilişkin gözlemlerden alıyor.
Nature Geoscience adlı bilimsel dergide yayınlanan yakın tarihli bir çalışma ise, Dünya'nın gezegeni hakkında ilginç yeni bir ayrıntıyı ortaya koyuyor. İç çekirdek, görünüşe göre 2009 civarında Dünya'nın geri kalanıyla kabaca eşzamanlı olarak dönmeye başladı ve şu andan itibaren aslında gezegenin geri kalanından daha yavaş dönüyor. Araştırmacılar, aslında, iç çekirdek rotasyonunun "duraklatılmış" bile olabileceğini yazıyor.
Dünyanın iç çekirdeğinde meydana gelen son gelişme ile ilgili 'Nature Geoscience' dergisinde çıkan haber şöyle:
İç çekirdek, Dünya yüzeyinin 3.000 mil altında olduğundan, Pekin Üniversitesi bilim insanları açıkça herhangi bir doğrudan görsel inceleme gerçekleştiremediler. Bunun yerine dolaylı bir yaklaşım kullandılar. Araştırmacılar, sismik dalgaların zamanın farklı noktalarında aynı rotaları geçtiklerindeki uzunluklarını karşılaştırarak, ilgili dönemlerde iç çekirdeğin dönme hızını çıkarabildiler.
Yine de bilim insanları, halkı paniğe kapılmamaya da çağırıyorlar. Bu, 2003'de gösterime giren felaket filmi 'Kor'un (The Core) öne sürebileceği gibi bir kıyametin başlangıcı değil. Tam tersine, araştırmacılar, iç çekirdeğin dönüşündeki mevcut "duraklamanın" kabaca yedi on yıllık bir döngüde yalnızca bir aşama olduğunu düşünüyorlar.
Uzmanlar, iç çekirdeğin 2000'lerin sonunda yavaşlamadan önce 1970'lerin başlarında mantodan daha hızlı dönmeye başladığına inanıyor. Eğer bu doğruysa, o zaman iç çekirdeğin bu devam eden yavaşlama ve duraklama süreci oldukça sıradandır. Daha da önemlisi, iç çekirdek ile Dünya'nın diğer katmanları arasında, örneğin manto gibi, her bir parçanın döngüler halinde hareket ettiği ayrıntılı bir etkileşim olduğunu öne sürüyor.
Araştırmaya katılan araştırmacılara göre, ilginç bir şekilde, iç çekirdeğin dönüşü yüzeydeki yaşamı etkiliyor.
Pekin Üniversitesi'nde 1996 yılında iç çekirdek üzerinde öncü çalışmalardan sorumlu yerbilimci ve çalışmanın önde gelen yazarı Xiaodong Song, Salon gazetesine yaptığı açıklamada, "Manyetik alan ve Dünya'nın dönüşü ve belki de yüzey süreçleri iklim üzerinde etkileri var. Uzun vadeli bir etkisi olabilir, ancak günlük yaşam üzerindeki etkisi muhtemelen küçüktür" dedi.
Song'un açıkladığı gibi, Dünya'nın iç çekirdeği, Dünya'nın iki ana katmanıyla "dinamik" bir ilişkiye sahiptir. İlk olarak, Dünya'nın dış çekirdeği ile bir elektromanyetik bağlantı vardır. Dış çekirdeğin akışkan hareketi gezegenimiz için bir manyetik alan oluşturduğundan, aynı manyetik alan metalik iç çekirdeği elektromanyetik kuvvetle dönmeye zorlar. Ek olarak, iç çekirdek, yerçekimi dengesi konumuna ulaşma eğilimindedir; çünkü manto ve iç çekirdek, oldukça değişken kaya özelliklerine sahiptir. Yani "yapıları arasındaki yerçekimi, iç çekirdeği yerçekimi dengesi konumuna sürükleme eğilimindedir."
Song'a göre aynı elektromanyetik ve yerçekimi kuvvetleri, iç çekirdeğin dönüşlerinin neden kabaca 70 yıllık döngülerde meydana gelebileceğini açıklıyor.
İlginç bir şekilde, tüm bilim insanları, çalışmanın sonuçlarını kabul etmiyor. Stony Brook Üniversitesi'nde bir sismolog olan Lianxing Wen, Washington Post'a çalışmanın yazarlarının iddialarını kanıtlamadığını söyledi.
Lainxing Wen, The New York Post'a verdiği demeçte, "Bu çalışma, Dünya'nın iç çekirdek yüzeyindeki epizodik değişikliklerin neden olduğu sismik sinyalleri yanlış yorumluyor. Asıl etki, neredeyse kesin olarak, günümüzün 70 yıllık döngü içinde fark edilemez bir şekilde daha uzun ve daha kısa olması" dedi.
Çalışmaya dahil olmayan Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden bir jeofizikçi olan John Vidale ise, The New York Post'a iç çekirdeğin işleyişinin "tartışmalı" olduğunu çünkü "bunu çözemiyoruz. Muhtemelen iyi huylu, ama biz anlamıyoruz. Dünyanın derinliklerinde anlamadığımız şeylere sahip olmak istiyoruz. İnsanlar, sınırın kilometrelerce hareket ettiğini, belki de çekirdeğin onlarca kilometre döndüğünü ve bunun muhtemelen yüzeyde neredeyse hiçbir etkisi olmadığını tartışıyorlar. Endişelenecek bir şey olup olmadığı konusunda bilmediğimiz şeyin ne olduğunu size gerçekten söyleyemem" dedi.
Peki bilim insanları, çekirdeğin değişen dönüş hızının etkileri hakkında ne biliyor?
Salon gazetesine konuşan Vidale, "Asıl etki neredeyse kesin olarak, günümüzün 70 yıllık döngü içinde fark edilemez bir şekilde daha uzun ve daha kısa olması." "Manyetik alandaki zaman içindeki değişim üzerinde bir etkisi olabilir, bu da navigasyonumuzu biraz bozabilir."
Song, araştırmasının "gaz fiyatlarını veya kış fırtınalarını etkilemeyeceğini" kabul ediyor. Ancak on yıllar sonra insanlık, "bizi güneş rüzgarlarından koruyan jeomanyetik alanımızı ve GPS sistemimizi etkileyen gün uzunluğunu" etkilediği için bu konunun dikkate değer olduğuna karar verebilir.
Genel olarak Vidale, Dünya'nın iç çekirdeğinin incelenmesini bir gizem romanına yakışır bir dille anlattı.
Vidale, "Hala iç çekirdeğin zaman içinde nasıl değiştiğini anlamaya çalışıyoruz," diye açıkladı. "On yıllardır değiştiğini biliyoruz ve çeşitli fikirlerimiz var ve bu yüzden sadece tespit etmeye çalışıyoruz: Salınım yapıyor mu? Giderek mi dönüyor? Başka bir şey mi oluyor? çekirdek gelişti ve temel olarak merak. Orada sismik dalgaları değiştirmeye yetecek kadar çok hareket var ve gerçekten neler olduğunu anlamak istiyoruz." Dünyanın "Kalbi"
Dünyanın "kalbi" olan iç çekirdek, öncelikle gezegeni yıkıcı kozmik radyasyondan koruyan bir manyetik alanın oluşturulmasında olmak üzere derin dinamiklerde önemli bir rol oynuyor. Bu kalkan olmadan yaşamın kökeni ve gelişimi imkansız olurdu.
Manyetik alanın, dış çekirdeğin sıvı metalinin katı "çekirdek" etrafında konveksiyonundan kaynaklanan elektrik akımları tarafından üretildiğine inanılmaktadır. Bir çeşit dinamodur. Dış çekirdeğin manyetik momenti ve mantonun yerçekimi sürüklemesi nedeniyle dalgalanmalar mümkündür.
Hesaplamalara göre, elektromanyetik ve yerçekimi kuvvetlerindeki küçük bir dengesizlik bile iç çekirdeğin dönüşünü yavaşlatmak ve ardından tersine çevirmek için yeterlidir. Küçük titreşimler
Bununla birlikte, Güney Kaliforniya Üniversitesi jeofizikçileri Wei Wang ve John Vidale, iç çekirdekteki salınımların çok daha sık meydana geldiğine inanıyor. Bir yıl önce, Novaya Zemlya'da 1971-1974 Sovyet yeraltı nükleer testlerinden sonra ABD Hava Kuvvetlerinin Montana'daki Geniş Açıklıklı Sismik Dizisinden (LASA) gelen verileri analiz ettiler ve iç çekirdeğin dönme hızının yılda yaklaşık 0,29 derece daha fazla olduğunu gördüler.
Aynı yaklaşımı 1969 ve 1971'de Alaska'daki atom patlamalarına uygulayarak tam tersi bir sonuca ulaştılar: çekirdeğin hızı, Dünya'nın geri kalanından yılda 0,1 derece daha azdı.
Jeofizikçiler buna dayanarak, 1971'de iç çekirdeğin ters yönde dönmeye başladığı sonucuna vardılar. Modellerine göre, bu tür "tersine çevirmeler" yaklaşık altı yılda bir gerçekleşiyor. Günün uzunluğundaki dalgalanmaların aynı, daha kısa döngülere sahip olması ilginçtir.
Ve bazı bilim insanları, iç çekirdeğin genellikle hareketsiz olduğuna inanıyor ve dalgaların geçiş süresindeki farkı, yüzeyindeki düzensizliklerle açıklıyor.
