Suriye'deki stratejik öneme sahip M5 karayolu, Devlet Başkanı Beşar Esad'ın ülkede kontrolü yeniden sağlamasının en önemli unsuru olarak görülüyor. Peki, bu karayolu neden önemli?
Başkent Şam ve Halep arasındaki “Uluslararası Yol” olarak bilinen M5, Suriye'nin önemli şehirlerini birbirine bağlıyor. Bu karayolunu kontrol eden, bir anlamda ülkeyi de kontrol etme şansına sahip oluyor.
Euronews 'in haberine göre; Esad, 2012 yılından itibaren buradaki kontrolünü, kendisine karşı savaşan muhalif grupların ülkeyi ele geçirme mücadelesi sırasında kademeli olarak kaybetti.
Esad ve ailesine karşı ülkedeki protestolar aslında “Arap Baharı”ndan bir yıl önce başlamıştı. Gösteriler daha sonra ülkeyi iç savaşa sürükledi. Esad'ın muhalifleri sert bir şekilde bastırması ve dış güçlerin müdahalesiyle kriz daha fazla derinleşti.
M5 karayolu Orta Doğu'nun en stratejik noktası mı ?
Suriyeli uzman Taleb İbrahim'e göre, M5 karayolu belki de Orta Doğu'nun en stratejik noktalarından biri.
Türkiye'nin desteklediği Özgür Suriye Ordusu için bu karayolu, kendi kontrol ettikleri topraklarla, Esad ordusunu belirli bir sınırda tutmak için adeta köşe taşı niteliğinde.
Buranın kaybı, muhalifler için “ölümcül darbe” olma özelliği taşıyor.
Peki, M5 karayolunun Suriye'de 9 yıldır süren iç savaştaki önemini anlamak için hangi noktalara bakmak gerekiyor?
M5 karayolunun önemi
Stratejik öneme sahip M5, ülkenin güneyindeki Ürdün sınırından başlıyor ve Türkiye sınırındaki Halep kentine kadar uzuyor.
Yaklaşık 450 kilometre uzunluğundaki bu yol, ülkenin nüfus açısından dört büyük kenti Şam, Humus, Hama ve Halep'i birbirine bağlıyor ve şu anda kritik kent İdlib'in yanında geçiyor.
M5, ülkenin ekonomisi için “atardamar” özelliğine sahip. Uzmanlara göre savaş öncesi bu yol, günde 25 milyon dolara yakın ticaretin gerçekleşmesinde büyük rol oynuyordu.
Ülkenin doğusundan kuzey bölgesine, buğday ve pamuk nakliyatının ana hattı olan bu yol ayrıca, bölge ülkeleri Türkiye ile birlikte Ürdün, Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkeleriyle yapılan ticarette mühim bir yere sahip.
Esad için M5'in kontrolü neden önemli?
Devlet Başkanı Esad için M5'in yeniden kontrolünü sağlamak her zaman ciddi bir öncelik oldu. Şam için bunun sağlanması yavaş ve çetrefilli yollarla gerçekleşti.
Bu iç savaş yarım milyondan fazla insanın yaşamına mal olurken, milyonlarca kişinin ülkeyi terk etmesine yol açtı.
Esad güçleri, 2014 yılından itibaren Rusya'nın savaşa taraf olmasının ardından bu karayolunun kontrolünü ele almak için önemli adımlar atmaya başladı.
Söz konusu yol etrafındaki kasaba ve yerleşim birimlerine yönelik bombardımanlar, insanların buralardan kaçmasına yol açtı.
2016 yılında Rusya'nın desteğiyle Halep'in kontrolü tekrar Esad yönetimine geçerken, iç savaşta dengeler Şam lehine dönmeye başladı.
Rusya ve Türkiye arasındaki anlaşma ile ne oldu?
Rusya ve Türkiye arasında Eylül 2018'de yapılan anlaşma, M5 ve M4 karayollarının trafiğe açılmasını öngörüyordu. Bu sayede hükümetin kontrol ettiği sahil kenarıyla, Halep arasındaki bağlantının 2018'in sonuna kadar kurulması hedefleniyordu. Bu hiçbir zaman gerçekleşmedi. Muhalifler yerlerini terk etmedi ve trafiğin korunmasının güvence altına alınması için Rus ve Türk askerlerinin devriyesine izin vermediler.
Bunun ardından, Şam'ın, muhaliflerin ülkedeki son kalesi haline gelen İdlib'e yönelik son saldırıları başladı. Şam, Moskova'nın desteğiyle İdlib bölgesinde önemli kazanımlar sağladı.
Şam ve Moskova, M4 ve M5 arasındaki önemli kavşak notlarındaki stratejik kasaba ve yerleşim birimlerini birer birer geri aldı.
Suriye ordusu son olarak, M5 üzerindeki stratejik Han el Asal yerleşim birimini de geri alarak, 2012 yılından bu yana karayolunda kontrolü tamamen sağlama konusunda önemli bir başarı elde etti.
Şam ve Moskova yaptıkları açıklamalarda, “M5'in tam kontrolünün sağlandığı ve bu önemli karayolunun muhaliflerden artık tamamen arındırıldığını” duyurdu.
M5'in kontrolünün ele geçirilmesi, 2015 yılından bu yana toparlanma sürecine giren ve İranlı milislerin de desteğini alan Esad için büyük bir zafer anlamına geliyor.
Suriye uzmanı Talep İbrahim'e göre, M5, ülkenin siyasi merkezi Şam ve eski ticaret merkezi Halep'i birbirine bağlaması açısından oldukça mühim.
Suriye uzmanına göre, M4 ile sağlanan bağlantı ile sahil kenti Lazkiye arasındaki trafiğin güvence altına alınması Esad için büyük önem taşıyor.
M5'in kontrol altına alınmasıyla Esad, Şam'ın kontrol ettiği bölgelerin yeniden birbirine bağlanmasını sağlamanın dışında, savaşın yazgısının değişmesi açısından da etkili bir şansa sahip oluyor.
Kaynak: https://tr.euronews.com/
