Karun ve Karha nehirlerini kurutma politikasına karşı, geçen hafta Ahvaz'da başlayan protestolara destek veren Tahran halkı, şehrin merkezindeki sokaklarda “Rehber Ali Hamaney'e Ölüm” sloganları attı. Bazı protestocular ise İran rejiminin bölgesel faaliyetlere yönelik harcamaları kınadı.
Dün sosyal ağlarda geniş yankı bulan görüntülerde yüzlerce İranlının başkent Tahran'ın ticari ve siyasi merkezlerinden Veliasr ve Cumhuri caddelerine indiği görüldü.
“Diktatöre ölüm” sloganlarının yanı sıra, “Ne Gazze ne de Lübnan'a, ruhum İran'a feda olsun” sloganları gibi rejimin başta Hizbullah ve Hamas'a verdiği destek olmak üzere bölgesel faaliyetlere yaptığı harcamaları kınayan, din adamlarının iktidardan ayrılmasını, Ali Hamaney'in istifasını talep eden sloganların atıldığı kaydedildi. Aynı zamanda İranlılar ‘oturmamaya', sokak hareketine katılmaya, polisler ise protestoculara destek vermeye çağrıldı.
Karun ve Karha nehirlerinin kurutulması nedeniyle verimli Ahvaz ovasındaki çevre krizinin yaklaşık 10 gündür protesto edilmesi kapsamında küçük büyük birçok İran şehrinde protestolar kaydediliyor. 2009 yazında Yeşil Hareket protestoları patlak verdiğinden bu yana kullanılan ve halkın hoşnutsuzluğunu yansıtan tezahüratlar, geçtiğimiz aydan bu yana başkentin çeşitli bölgelerinde yankılanıyor.
AFP'nin haberine göre Tahran'ın merkezinde düzinelerce kişi elektrik kesintisini protesto etmek için toplanırken İran devlet televizyonu internet sitesinde bildirdiğine göre bu kişilerden bazıları siyasi sloganlar attı.
Güvenlik işlerinden sorumlu Tahran Vali Yardımcısı Hamid Goodarzi, protestoların elektrik kesintilerinden kaynaklandığını belirtti. İran televizyonu, öğleden önce Cumhuri Caddesi'nde Alaaddin ve Charsou çarşılarındaki dükkan sahiplerinin toplanıp elektrik kesintilerinin neden olduğu sorunları protesto ettiğini bildirdi. Haberde aynı zamanda “Bir grup, kızgınlığı sömürmeye ve mitingi siyasi hale getirmeye çalıştı. Standartları ihlal eden sloganlar kaydedildi” ifadelerine başvuruldu. İran'da İslam Cumhuriyeti yetkililerinin eleştirildiği sloganlar için genelde “standartlara aykırı” ifadeleri kullanılıyor.
AFP, Fars haber ajansı tarafından Twitter'da yayınlanan, bazılarının siyasi sloganlar attığı yaklaşık 50 kişinin bir araya geldiğini gösteren görüntülere atıfta bulundu. Aynı zamanda dün ilerleyen saatlerde, İsfahanlı bir kalabalığın Yezd ve Kirman illerine su getiren barajların inşası sonucu kuraklıkla karşı karşıya kalan Zayandeh Rud Nehri'nin su hakkını talep ettiğini gösteren görüntüler paylaşıldı.
Su transferi ve baraj projeleri, hükümeti İsfahan dağlarından memleketi Kirman'a su taşımak için bir proje başlatan eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin zamanına kadar uzanıyor. Ardından gelen reformist Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin hükümeti ise yine memleketi Yezd'e su boruları uzatma yönünde büyük bir proje üzerinde çalışmıştı. Şimdi ise yetkililer, İsfahan'ın doğusundaki Kuhreng barajına su sağlamak amacıyla kuzey Ahvaz'daki barajlardan su transfer projeleri gerçekleştirmeyi planlıyor.
Güvenlik güçleri ülkenin güneybatısındaki Arap şehirlerinde alarm durumuna geçti. İran polisi, eyaletteki özel kuvvetleri desteklemek için Loristan eyaletinde bir özel kuvvet taburuna ek olarak NOPO Özel Kuvvetleri ve Dayanışma ve Destek Tugayı 201'i görevlendirdi.
Yetkililer kuraklık nedenini yağışların azalmasına ve baraj rezervlerindeki düşüşe bağlıyor. Ancak çevre uzmanları ve İran Meclisi'ndeki Ahvaz milletvekilleri, Devrim Muhafızları'na bağlı Hatem'ul Enbiya grubunun İran Enerji Bakanlığı iş birliğiyle hayata geçirdiği Behest-Abad projesine işaret ediyor. Söz konusu proje, Ahvaz suyunu Zagros Dağları'nın batı yakasında nehirlerin akışını kesen onlarca barajın ardından İran platosuna aktarmayı amaçlıyor.
Karha Nehri kıyısındaki şehirlerde patlak vererek Karun Nehri civarına taşınan protestolarda protestocular su transfer projelerinin durdurulmasını talep ediyor.
Protestolar karşısında aşırı güce başvuran polis güçleri ise canlı ve plastik mermiler, biber gazları kullanıyor. Yerel haberlerde protestolar sırasında yaralanan yüzlerce kişiden çoğunun tutuklanma korkusuyla evde tedavi görmekte olduğu belirtiliyor.
Görüntülerde güvenlik güçlerinin Ahvaz şehrinin çeşitli mahallelerinde konuşlandığı, geçen hafta ilk ölümün kaydedildiği el-Felahiye'de protestocular ve güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşandığı kaydedilirken eylemciler ise yetkililerin tutuklama kampanyasını sürdürdüğünü, el-Ayn mahallesinde en az 20 kişinin tutuklandığını belirtti. Ahvaz'daki bazı bölgelerde mobil internet hizmetinin açıldığı ifade edildi.
Pazar günü yaptığı açıklamada, Huzistan'daki olayların ardında düşman eli olduğunu söyleyen İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri'nin Ahvaz'dan dönüşüyle ilgili raporunu yorumlamıştı.
İran halkının hoşnutsuzluğunun akıbeti uyarısında bulunan Muhafazakar Jomhouri-e Eslami gazetesi, “Huzistan'ın yarasının asıl tedavisi; tavsiye ve rica, baraj suyunu birkaç günlüğüne açmak, köylülere tankerlerle su taşımak ya da yetkililerin eyalete ve kuru bölgelere yaptıkları özel ziyaretlerden geçmez. Dünyadaki tüm reaktörlere sahip olsaydık, insanlar bizden razı olmadıkça düzen sağlayamazdık” ifadelerine başvurdu.
Diğer yandan İranlı 55 gazeteci, yetkilileri olaylara dair halkı bilgilendirmeyi engellemeye çalışmakla suçlayarak internet kesintisini kınayan bir bildiri imzaladı. Ahvaz'daki protestolara yönelik baskılara son verilmesi çağrısında bulunan gazeteciler, “Beceriksiz yetkililer, bağımsız medya gazetecilerini daraltmak için yıllardır medya üzerinde sansür uyguluyor” ifadelerine başvurdu.
Huzistan halkının haklı sesinin bastırılmasını, halkın acıları ve taleplerini dürüst bir şekilde aktarmaya çalışan medyanın susturulmasını kınayan gazeteciler, “İnsanların karanlık günlere ait anlatacaklarını engellemek için interneti devre dışı bıraktılar” açıklamalarında bulundu.
Kaynak: Şarkul Avsat