Tatarlar, Rusya tarafından boğulmak istenilen Tatar anadili ve kültürünü yaşatmak için direniyor. Rusya'nın yasama organı olan Duma'nın 25 Temmuz 2018'de Tatar anadil eğitimini zorunlu olmaktan çıkarmasına tepkiler sürüyor.
TATAR DİLİNİNİN KORUNMASINI İSTİYORLAR
Rusya'ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'ın merkezinde Tatar Toplum Merkezi aktivistleri, Tatar dili için tek kişilik eylemler düzenliyorlar. İdel.Hakikat sitesinin haberine göre aktivistler, Rus yönetiminden Tatar dilini ve milli eğitimi korumasını ve Tataristan'da Tatar Milli Üniversitesi'nin açılmasını talep ediyor.
Bunun yanı sıra Tatar Toplum Merkezi aktivistleri, 14 Nisan tarihinde Kazan'da Tatar dili, kültürü, milli eğitim ve Tatar halkının devletçiliğine destek amacıyla miting düzenlemeyi de planlıyor. Miting başkent Kazan'ın Tinçurin parkında yapılacak.
TATARCA'NIN OKUTULMASI DUMA TARAFINDAN YASAKLANMIŞTI
Bilindiği üzere, Rusya'nın yasama organı olan Duma, 25 Temmuz 2018'de anadil eğitimini zorunlu olmaktan çıkarmıştı.
Kabul edilen kanuna göre, Rus olmayan tüm etnik dillerin eğitimini güvence altına alan hüküm tümden kaldırıldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, daha önce anadil eğitimi konusunda etnik Rus halkın talepleri doğrultusunda hareket edileceğini ifade etmişti.
TATARCA'YA TARİHİ İHANET
Söz konusu kanun kabul edilmeden önce 2017 yılında Tataristan'da ilk ve ortaöğretimde 6 saatlik zorunlu Tatarca dersleri 2 saatlik seçmeli derse dönüştürülmüş bunun da Tatarca olması zorunlu olmaktan çıkartılmıştı. Ayrıca, ana okullarındaki zorunlu Tatarca derslerinin de kaldırılması kararı verildi. Tataristan sözde özerk bir cumhuriyet olmasına rağmen, Moskova tarafından vatandaşlarına, hiçbir temel hak ve özgürlükler tanınmıyor, iktisadi ve kültürel olarak sömürülmeye devam ediliyor.
KIRIMLI TATARLAR'A KARŞI YÜRÜTÜLEN SİNDİRME KAMPANYASI
Tatar Meclisi temsilcileri Duma'nın siyasi bir karar verdiğini ve bunun Kırımlı Tatarlara karşı yürütülen sindirme kampanyasının bir parçası olduğunu söylüyor. Tatarlar Kırım'ın yaklaşık 2 milyonluk nüfusunun yüzde 15'ini oluşturuyor.
Kırımlı Tatarlar Rusya'nın Kırım'ı Ukrayna'dan 2014'te alarak ilhak etmesine güçlü bir biçimde karşı çıkmışlardı.
Rusya'nın işgalinden bu yana Tatarlar resmi bir göz dağı sürecinden Tatar dil kurslarının kapatılmasından ve Tatar halkına karşı genel bir güvensizlik ortamından şikayet ediyorlar. Tatar Meclisi Tatarlar sürüldükleri Kırım'a döndükten sonra 1991 yılında kurulmuştu. Eski Sovyetler Birliği lideri Joseph Stalin Tatarları 1940'lı yıllarda Orta Asya'nın iç bölgelerine sürmüştü.
Tataristan sözde özerk bir cumhuriyet olmasına rağmen Moskova tarafından hiçbir hakkı tanınmıyor iktisadi ve kültürel olarak sömürülmeye devam ediliyor.
TATARİSTAN HAKKINDA BİLGİ
Tataristan Özerk Cumhuriyeti, Avrupa'nın doğu kesiminde, İdil (Volga) ve Kama nehirlerinin birleştiği yerdedir. Batısında Çuvaşistan, doğusunda Başkırdistan Türk cumhuriyetleriyle komşu olan ülkenin kuzeybatısında Mari Cumhuriyeti, kuzeyinde Kirov bölgesi, kuzeydoğusunda Udmurt Cumhuriyeti, güneydoğusunda Orenburg bölgesi, güneyinde Samara (Kuybişev) ve Simbir (Ulyanovsk) bölgeleri bulunmaktadır. Yüzölçümü 87.836 km2, nüfusu 4 milyona geçmiştir, nüfus yoğunluğu 54, başşehri Kazan'dır (1.200.000).
FİZİKÎ VE BEŞERÎ COĞRAFYA DURUMU
Genelde alçak (ortalama yükseltisi 200 m.) ve engebeli bir ovayla kaplı olan Tataristan'da sade görünüşlü yüzey şekilleri egemendir. Ülke topraklarının deniz seviyesinden en yüksek noktası Bögilme-Belebey platosunda 367 m., kuzey-güney doğrultusunda akan İdil nehrinin sınırdan çıktığı yerde 35 metredir. Toprakların büyük bölümünü İdil'in kollarından Kama nehri sular. İdil üzerinde kurulmuş olan Kuybişev Barajı'nın gölü önemli bir kısım araziyi işgal etmiştir. Bölgede kara iklimi hâkimdir. Kışlar uzun ve sert, yazlar serin geçer. Yıllık yağış miktarı ortalama 400-500 mm. kadardır. Yağış en çok yaz aylarında görülür. Pek yağışlı olmayan kış mevsiminde kar kalınlığı 60 santimetreyi geçmez. Tataristan'ın büyük bölümü kara toprakla (çernozem), yaklaşık % 16'sı da ormanlarla kaplıdır. Doğal bitki örtüsü bozkırdır; İdil kıyısındaki taşkın ovalarında çayırlar yer alır. Ülkede Tatarlar'a Kazan veya İdil Tatarları ismi verilir. Kazan Tatarları'nın toplam sayısı yaklaşık 9 milyon olup bunun üçte bir kadarı Tataristan'da yaşamaktadır. Nüfusun % 52,9'unu Tatarlar, % 39,5'ini Ruslar, % 3,4'ünü Çuvaşlar, kalanını farklı etnik kökenli insanlar oluşturmaktadır. Halkın % 74'ü şehir ve kasabalarda, % 26'sı kırsal alanlarda oturmaktadır.
RUSYA EKONOMİSİNDE ÖNEMİ BİR YERE SAHİP
Tataristan küçüklüğüne rağmen gerek endüstrisi gerekse tarımıyla Rusya ekonomisinde önemli bir yere sahiptir ve federasyonun en zengin ülkelerinden biri sayılmaktadır. Diğerleri gibi bu ülkenin de yer altı ve yer üstü zenginlikleri Moskova projeleriyle yatırımlara tahsis edilmekte, bu sebeple halka gayri sâfi millî hâsıladan çok az pay kalmaktadır. Tataristan topraklarının büyük bir bölümü tarıma elverişlidir. Yetiştirilen başlıca ürünler çavdar, buğday, mısır, keten, patates ve şeker pancarıdır. Ayrıca sebze ve meyve üretimi de gelişmiştir. Hayvancılık ve buna bağlı olarak mandıracılık önemli bir uğraşı alanıdır. En büyük yer altı zenginliği petrol ve doğal gazdır; yılda ortalama 100 milyon ton petrol çıkarılmaktadır. Petrol ve doğal gaz boru hatlarıyla Kazan, Gorki, Ufa, Perm, Saratov ve Sverdlovsk'a taşınır. Kuybişev Barajı'ndan elektrik enerjisi elde edilir. Ülkede endüstrinin en önemli kolları petrol, doğal gaz, kimya, petro-kimya, makine, elektronik, kereste ve gıda endüstrileridir. En önemli tesisler Kazan ve çevresi ile Kama ırmağı boyunda (özellikle otomotiv) toplanmıştır. Ulaşımda daha çok nehirlerden faydalanılır. Moskova ve İdil havzasının diğer şehirlerine ırmak limanlarıyla düzenli yolcu taşımacılığı yapılır. Demiryolu fazla gelişmemiştir. Ülkenin kuzeybatı ve güneydoğu uçlarından Moskova ve Urallar'a uzanan iki ana hat geçer. Birçok merkez arasında karayolu bağlantısı vardır. Kazan'da büyük bir havaalanı bulunmaktadır.