ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Başkan Donald Trump'ın Afganistan'daki tüm Amerikan kuvvetlerinin yıl sonundan önce ülkelerine dönmesi gerektiği mesajının ardından konuyla ilgili herhangi bir ayrıntı paylaşmadı.
Trump, Çarşamba gecesi başkan yardımcılarının tartışma programına kısa süre kala, Twitter'da "Afganistan'da geride kalan az sayıda cesur erkek ve kadınlarımız Noel'e kadar eve dönmeliler" diye yazmıştı.
Savunma Bakanı Mark Esper, Müşterek Şefler Başkanı General Mark Milley ve Ortadoğu'daki askeri operasyonları denetleyen ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) sözcüleri konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti ve Amerika'nın Sesi'ni (VOA) Beyaz Saray'a yönlendirdi. Esper, Perşembe günü bir Pentagon etkinliğinde Afganistan'daki askerlerin geri çekilmesine ilişkin soruları da yanıtlamadı.
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir askeri yetkili, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, Başkan'ın Twitter mesajının Afganistan'da hızlandırılmış bir geri çekilme zaman çizelgesi hakkında görülen "ilk söz" olduğunu ve kurumunun, Pentagon'un politika ekibinden daha fazla rehberlik sağlayacak talimatlar beklediğini" söyledi.
Trump, ABD'nin denizaşırı muharebelerini "saçma, aptalca, bitmeyen, yabancı savaşlar" olarak nitelendirdi. Son Twitter mesajı hayata geçirilirse, Trump ABD'yi Afganistan'dan çıkarmak için verdiği kampanya sözünü yerine getirmiş olacak. Çoğu Amerikalı da ABD kuvvetlerinin eve dönmesini destekliyor.
Başkan'ın Twitter mesajı, ABD'nin Afganistan'daki asker sayısını 2021'in başlarında 5.000'den 2.500'e düşürmeyi amaçladığını söyleyen Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien tarafından açıklanan planları büyük ölçüde hızlandırdı.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da Eylül ayı ortasında O'Brien'ınkine benzer bir zaman çizelgesi sunarak, ordunun 2021 baharına kadar tam bir çekilmeyolunda olduğunu söylemişti.
ABD ve Taliban Şubat ayında anlaşamaya varmıştı. Anlaşmaya göre Taliban'ın terörist grupların uluslararası saldırılar için Afgan topraklarını kullanmasına izin vermemesi karşılığında ABD'nin 2021 ortasına kadar Afganistan'dan tüm güçlerini çekmesi planlanıyor.
Kasım ayına kadar 8.600 askerden 4.500'e çekilmesi planı çerçevesinde ABD'nin Afganistan'da hala yaklaşık 5.000 askeri bulunuyor.
CENTCOM Komutanı General Kenneth "Frank" McKenzie, geçen ay VOA'e ve diğer iki kuruluşa verdiği demeçte, "4.500 askere indiğimizde, başarmak istediğimiz temel görevi hala yerine getirebileceğiz" demişti. Mckenzie'nin bahsettiği görevler, Taliban ile müzakereleri sürdüren Afgan hükümeti müttefiklerine desteğin yanı sıra El Kaide ve IŞİD gibi grupların ABD'ye saldırmak için Afganistan'da barınmasını engellemek için terörle mücadele operasyonlarının yürütülmesi.
McKenzie ayrıca VOA ile yaptığı çok sayıda röportajda, ABD'nin askerlerini Afganistan'dan çıkarmadan önce Taliban'ın IŞİD ve El Kaide terör gruplarına ev sahipliği yapmayacağından emin olması gerektiğini vurguladı ve Taliban'ın "hala nihai olarak El-Kaide'den kopacağını göstermediği'' uyarısına bulundu.
Washington merkezli Demokrasileri Savunma Vakfı araştırma enstitüsünden Bradley Bowman, acele ve zaman çizelgesine dayalı herhangi bir geri çekilmenin, ABD ordusunun Afganistan'a daha fazla fedakarlık ve maliyetle geri dönüşüne yol açacağı öngörüsünde bulunarak, Trump'ın Çarşamba günkü mesajını "en kötü ihtimalle siyasi güdümlü bir ulusal güvenlik kararı" olarak nitelendirdi.
Bowman, "Askeri danışmanların terörle mücadele güçlerimizi geri çekmemesini tavsiye ettiğini, size garanti ederim. ABD Başkanı, en üst düzey komutanlarımızın, terörle mücadele güçlerini Afganistan'da tutmamız gerektiği tavsiyesini boşa çıkarıp, onları muhtemelen dünyanın en bilinen terör bölgesinden uzaklaştıracak mı? Bu umursamaz ve tehlikeli olur" dedi.
ABD hükümetine göre Afganistan ve Pakistan, ABD'nin terör örgütü olarak listelediği en az 20 gruba ev sahipliği yapıyor.
"Afganistan'dan şu anda çekilebileceğimizi sanmıyorum" diyen düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü uzmanlarından Michael O'Hanlon, Trump'ın Afganistan hakkındaki söylemini, ‘‘Amerikan çıkarları için ters etki yaratabilecek bir ayrılma isteği" olarak nitelendirdi.
O'Hanlon, "Ülkenin çoğu türbülansta, istikrarsızlık içinde ve dolayısıyla El Kaide veya IŞİD'in kök salarak gelecekteki saldırıları planlaması için uygun sığınak olma riski altında kalacak" diye konuştu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise Perşembe günü gazetecilerin Trump'ın Twitter mesajı ile ilgili sorularına, Afganistan'daki uluslararası çabanın "koşullara dayalı bir yaklaşım" olduğu yanıtını verdi.
Stoltenberg, "Sahadaki koşullara göre kararlar alacağız, çünkü Afganistan'ın geleceğine bağlı kalmaya devam etmenin son derece önemli olduğunu düşünüyoruz, çünkü Afganistan'ın uzun vadeli güvenliğini korumak bizim çıkarımıza" dedi.
Üst düzey ABD askeri yetkilileri, Trump'ın mesajının ne anlama geldiği konusunda sessiz kalırken, Taliban mesajı "olumlu bir adım" olarak gördüğünü bildirdi.
Avrasya Grubu Vakfı'nın yakın tarihli bir araştırması, hem Cumhuriyetçi hem Demokrat Amerikalılar'ın çoğunun, Trump yönetimi tarafından desteklenen Afganistan içi barış görüşmelerini desteklediğini ortaya koydu.
ABD'nin en uzun savaşı Amerikan güçlerinin 11 Eylül terörist saldırılarına yanıt olarak 2001 yılında Afganistan'ı işgal etmesiyle başladı.
Kaynak: VOA
