ABD Başkanı Donald Trump, Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ı kovmasından günler sonra bu kez Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Korgeneral Herbert Raymond McMaster'ı görevden aldı. Mcmaster'ın yerine Bush döneminin 'şahini' olarak bilinen neo-muhafazakar isim John Bolton geldi.
Twitter'dan yaptığı açıklamada Trump, McMaster'a 'harika bir iş çıkardığı' için teşekkür etti. Trump'ın bu hamlesi, Dışişleri Bakanlığı'na CIA Başkanı Mike Pompeo'yu getirmesinden bir hafta sonra geldi.
McMaster, Trump'ın Beyaz Saray'da yaptığı bir dizi üst düzey değişikliğin son hedefi olurken gözler, 2003'te ABD'nin Irak'ı işgaline destek veren John Bolton'a çevrildi.
PEKİ JOHN BOLTON KİMDİR?
BBC Türkçe'nin derlediği bilgilere göre;
- Irak işgalindeki rolü: Eski ABD Başkanı George W. Bush döneminde Bolton, 'silahlanma kontrolü ve uluslararası güvenlikten sorumlu' müsteşar olarak Dışişleri Bakanlığı'na atanmıştı. John Bolton 2003'te ABD'nin Irak'ı işgalinin başlıca savunucularındandı ve Washington'da o dönemde yaşanan kutuplaşmanın da başlıca sorumlularından olarak görülüyordu. 'Saddam Hüseyin rejiminin kitle imha silahlarına sahip olduğu' kanısını gerekçe göstererek, savaşı savundu. Saddam Hüseyin'in hiç kitle imha silahı olmadığı ise savaştan yıllar sonra hala konuşulmak istemeyen bir gerçek.
- BM serüveni: 2005 yılında ABD'nin BM nezdindeki yeni daimi büyükelçiliğine atanması, şaşkınlıkla karşılanmıştı. BM'deki reformlara destek yerine köstek olmakla suçlanan Bolton'ın gelişini hakaret olarak algılayan BM diplomatları da oldu. Ocak 2007'de BM'deki görev süresi dolunca geri çekildi.
- Vietnam Savaşı destekçisi: Hukuk okuduğu Yale Üniversitesi'ndeki günlerini yazdığı anılarında, Vietnam Savaşı'nı protesto eden aynı kampüsteki aktivistler arasında kendisini bir "uzaylı" gibi hissettiğini yazmıştı.
- TV'lerin ekran yüzü: Amerikan Girişimcilik Enstitüsü'nde çalışan Bolton, son yıllarda medyada muhafazakar yorumculardan biri olarak yüzünü gösterdi.
- Sert Kuzey Kore politikası: Kuzey Kore'nin ABD'ye yönelik nükleer silahlanma tehditleri karşısında Pyongyang'a daha sert yanıt verilmesini savundu.
- İran konusunda Trump ile aynı fikirde: Başkan Trump 2015'te İran ile nükleer anlaşmanın iptal etmeye karar verdiğinde, Bolton zaten uzun süredir bunun için kampanya yürütüyordu.
TRUMP, BOLTON'U AGRASİF BULUYORDU
Bolton, görevi devralacağı McMaster'dan farklı bir profil. Trump'ın geçen yıl Şubat ayında Michael Flynn'in yerine getirdiği McMaster, 'otoriteyi sorgulayan bir kişi' olarak tanınıyordu. Bir süredir Trump'ın McMaster'ı çok sert bulduğu konuşuluyordu. CNN'e konuşan kaynaklar, Trump'ın McMaster'dan agresif ve sürekli ders veren bir tip olarak bahsettiğini aktardı.
"DIŞ POLİTİKA ŞAHİNİ"
Bolton, ABD'nin Cumhuriyetçi eski başkanları Ronald Reagan, George HW Bush ve George W Bush yönetimlerine hizmet vermişti. Aşırı muhafazakar yorumcuların el üstünde tuttuğu Bolton, sözünü esirgemeyen bir "dış politika şahini" olmakla övülüyor. Öte yandan, ABD'nin muhafazakar televizyon sunucularından birinin Bolton için "stereoit alan yeni muhafazakar" yakıştırmasını yaptığını da hatırlatalım.
TÜRKİYE'NİN TEPKİSİNİ ÇEKEN İSİM: MCMASTER
Adı Rusya skandalına karışan general Michael Flynn'in istifa etmek zorunda kalmasıyla Ulusal Güvenlik Danışmanı koltuğuna oturan McMaster, geçen yılın sonunda "Türkiye ve Katar'ın radikal ideolojilerin yeni sponsorları olduğu" yönündeki açıklaması nedeniyle Ankara'nın sert tepki gösterdiği bir isim. Suudi Arabistan'ın yıllar önce bazı terör örgutlerini desteklediğine referans veren McMaster, günümüz için ana destekçilerin Katar ve Türkiye olduğunu iddia etmişti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı, McMaster'ın sözlerine 'hayret verici, temelsiz ve kabul edilemez' diye yanıt vermişti.
BEYAZ SARAY'DA YAPRAK DÖKÜMÜ
Mart ayında Beyaz Saray, bir dizi görev değişikliğine ve istifalara sahne oldu. Başkan'ın en yakın danışmanlarından Beyaz Saray İletişim Direktörü Hope Hicks'in ardından Donald Trump'ın ekonomi danışmanı Gary Cohn da istifasını açıkladı. Trump'ın başkanlık kampanyasına başlamasından bu yana yakın çevresinden istifa eden üst düzey isimlerin sayısı 10'u geçti.