Venezuela'da yaşanan ekonomik kriz her geçen gün derinleşiyor. Artan fiyatlar halkı iyice zorlarken, mali sorunlar artık siyasi bir krize de dönüşmüş durumda... İsyan eden halk Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun istifa etmesi için günlerdir başken Karakas sokaklarında polisle çatışıyor.
Venezuela'da halkın alım gücü tükenme noktasına gelmiş durumda. Ülkede yaşanan ekonomik krizi AP fotoğrafçısı Fernando Llano, çarpıcı fotoğraflarla tüm dünyanın gözleri önüne serdi. Ülkenin birçok bölgesinde çöpleri karıştıran, pazar yerlerindeki artıkları toplayan insan sayısı her geçen gün artmaya başladı. İnsanları bulabildiği birçok yiyeceği değerlendirmeye çalışıyor. Ucuz gıda satan dükkanların önünde onlarca metrelik kuyruklar oluşuyor. Çöplerde tüketilebilecek her gıda dikkatle ayrıştırılıyor. Küçük çocuklar da ailelerine yemek ararken yardım ediyor. Bazen buldukları gıdayı oracıkta tüketiyorlar.
ENFLASYON YÜZDE 720'LERE ULAŞTI
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) önemli bir üyesi olan Venezuela'da petrol fiyatlarının düşmesiyle hızlanan ekonomik kriz derinleşirken, enflasyon yüzde 720'lere ulaştı, dış borç da 120 milyar dolar sınırına geldi.
Eski Devlet Başkanı Hugo Chavez'in 2013'te vefatının ardından ülkenin büyüme hızı yavaşladı. 2006 ve 2007 yıllarında sırasıyla yüzde 9,9 ve yüzde 8,8 büyüyen ülke ekonomisi, sonraki yıllarda bu seviyelere yaklaşamadı. Venezuela, 2012'de yüzde 5,6 büyürken, ülkenin risk priminin artırmasıyla 2013'te büyüme sadece yüzde 1,3 düzeyinde gerçekleşti.
Daha sonra daralma sürecine giren ülke ekonomisi, 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 5,7 küçüldü. Uluslararası Para Fonu (IMF) ülke ekonomisinin bu yıl da yüzde 8 daralmasını bekliyor. Ülkede enflasyon da yüzde 720'lere ulaştı.
IMF, enflasyonun gelecek yıl yüzde bin 642 olacağına ve ülkeyi ekonomik olarak çöküş durumuna getireceğine işaret ediyor.
ÜLKENİN REZERVLERİ DE GERİLEDİ
Venezuela Merkez Bankasının verilerine göre, ülkenin uluslararası rezervleri Temmuz 2015'ten bu yana yüzde 50 geriledi. Yaklaşık 25 milyar dolar seviyesinde bulunan ülkenin uluslararası rezervleri, petrol fiyatlarının düşmesi ve hükümetin borçları ödemek için bu rezervleri kullanmasından sonra 13 milyar dolara geriledi. Ülkenin döviz gelirinin yaklaşık yüzde 95'i petrol satışlarından geliyor.
Petrol fiyatlarındaki gerileme, ülkenin gelirlerini ciddi oranda etkiledi ve bu durum bütçesine de olumsuz yansıdı. IMF, bu yılın bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 20'lere ulaşacağını tahmin ediyor. Söz konusu bütçe açığı 2013 yılında milli gelirin yaklaşık yüzde 12'sine denk geliyordu.
DIŞ BORÇ TAVAN YAPTI
Ekonomik sıkıntılarını aşmak için Çin gibi ülkelere yönelen Venezuela'nın dış borç yükü de her geçen gün artıyor. Venezuela Merkez Bankası verilerine göre, ülkenin toplam dış borcu bu yılın mart ayı sonunda 120 milyar dolara ulaştı. Ülkenin bu borcunun üçte biri dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin'e ait. Venezuela'nın, borç ve faiz ödemesi için gelecek 18 ay içinde yaklaşık 20 milyar dolara ihtiyacı bulunuyor.
Hükümet ve Merkez Bankası, 2003 yılından beri sıkı döviz kontrolü uyguluyor.
Uzmanlara göre, bu kontrol şirketlerin ve vatandaşların döviz ihtiyaçlarını karşılamak için karaborsaya yönelmesine yol açıyor. Her beş kişiden birinin işsiz olduğu ülkede, halk günde 18 saati bulan elektrik kesintileriyle boğuşurken, gıda ihtiyaçlarını gidermek için uzun kuyruklar oluşturuyor. Ülkedeki enerji kısıtlamaları nedeniyle kamu çalışanları haftada iki gün işe gidiyor.
Venezuela hükümeti, ekonomik krizin etkilerini azaltmak için gıda kuponu ödemesi gibi çeşitli önlemler uygulamaya koyarken, krizi gittikçe hisseden vatandaşlar sokak gösterileri düzenliyor.
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan, Venezuela'nın ekonomik durumunu değerlendirdi. Manukyan, şunları kaydetti: "Venezuela'da tamamen petrol gelirlerine dayanan bir model var. Bu, zamanında gerekli gelir çeşitlendirmesi yapılmadığından çöküş aşamasına girdi. Güven yok olduğundan enflasyon da patlıyor."
"Petrol fiyatlarında hızlı bir toparlanma olmazsa, ülkenin borçlarını ödeyememesi ve siyasi karışıklık maalesef kaçınılmaz." "Margaret Thatcher 'Sosyalizmin sorunu, önünde sonunda harcamak için başkasından aldığınız paranın bitecek olmasıdır.' der. Venezuela da gerekli reformları yapmadığından o durumda."