İŞÇİLERİN YILLIK NE KADAR İZİN HAKKI VAR?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 53. maddesine göre işçi, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olmak kaydıyla yıllık ücretli izne hak kazanmaktadır. İşçi kendi rızasıyla da olsa yıllık ücretli izin hakkından vazgeçme imkanı yoktur.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışan işçilere ise yıllık ücretli izin uygulanmamaktadır.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresine gelince;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 (ondört) günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 (yirmi) günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 (yirmialtı) günden, ayrıca onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
4 GÜN İLAVE ÜCRETSİZ İZİN VERMEK ZORUNDA
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. İşveren yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olan işçilere istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.
MEMURLAR NE KADAR İZİN KULLANABİLİR?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 102. Maddesine göre Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.
Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.
Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.
GEMİ ADAMLARI NE KADAR İZİN KULLANIR?
Denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı gros tonilatoluk gemilerde, aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet akdine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemi adamı (gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalar), yıllık ücretli izine hak kazanmaktadır.
854 sayılı Deniz İş Kanunu'na göre izin süresi, altı aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden ve bir yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda bir aydan az olamaz. İzin, işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır. Bu haktan feragat edilemez. Bir aylık izin, tarafların rızası ile aynı yıl içinde kullanılmak suretiyle ikiye bölünebilir.
Gemi adamı, yıllık ücretli iznini yabancı bir memleket limanında veya hizmet akdinin yapılmış bulunduğu mahalden gayri bir yerde kullanmaya zorlanamaz. Gemi adamı, dilerse, işveren veya işveren vekilinden ücretli izne ilişkin olarak 7 güne kadar ücretsiz yol izni de isteyebilir.
PİLOTLAR NE KADAR İZİN KULLANIR?
Hava taşıma işlerinde çalışan pilot ve havacılık uçuş personelleri 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 422. Maddesine göre yıllık ücretli izinlerini kullanmaktadırlar.
Borçlar Kanunu'na göre, işveren, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yılda en az iki hafta ve on sekiz yaşından küçük işçiler ile elli yaşından büyük işçilere de en az üç hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlüdür.
GAZETECİLERİN NE KADAR İZİN HAKKI VAR?
5953 sayılı Basın İş Kanunu'nun 21. maddesine göre, günlük çıkan yayında çalışan gazeteciye, en az bir yıl çalışmış olmak şartıyla, yılda dört hafta ücretli izin verilir.
Gazetecilik mesleğindeki hizmeti on yıldan yukarı olan bir gazeteciye ise, altı hafta ücretli izin kullandırılır.
Gazetecinin kıdemi aynı gazetedeki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre hesaplanır.
Günlük çıkmayan bir yayında çalışan gazetecilere her altı aylık çalışma devresi için iki hafta ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izinlerin hesabında "Gazeteci" tabirine girenlerin kıdemleri, iş akdinin devam etmiş veya fasılalarla yenilenmiş olmasına bakılmaksızın, gazetecilik mesleğinde geçirdikleri hizmet süresi nazara alınmak suretiyle tespit edilir. İzin hakkından feragat edilemez.
KULLANILMAYAN İZİNLER YANAR MI?
İzin hakkının yanması söz konusu değildir. Çeşitli sebeplerle kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi halinde son maaştan parası ödenir.
BİR YILI DOLMAYAN İŞÇİ YILLIK İZİN KULLANABİLİR Mİ?
Bir yılı doldurmayanın yıllık izin hakkı oluşmaz. Ancak işverenin takdiri ile ileride hak edeceği izne mahsuben kullandırılabilir.
Bir yıl dolmadan işverenin takdiri ile kullandırılan izin, işçi yılını doldurmadan ayrılırsa işveren tarafında ücreti kesilemez.
YILLIK İZİNLER MAAŞTAN DÜŞÜLÜR MÜ?
Yıllık izinler ücretli izinlerdir. Çalışana maaşı tam olarak ödenir. Sigorta primleri de tam olarak yatırılır.