MİLLİ Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın en önemli uluslararası eğitim ölçeklerinden PISA sınavında Türkiye'nin 72 ülke içinde son sıralarda yer alması konusunda yaptığı, “PISA tek başına bir ülkenin eğitim seviyesini göstermeye yetmez” açıklamasına karşılık, öğrencilerin MEB'in kendi yaptığı araştırmadan da benzer sonuç çıktı. MEB Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce öğrenci başarısındaki gelişimin izlenmesi için yapılan ABİDE araştırması, Türkiye'de matematik testinde öğrencilerin yüzde 89'unun orta ve daha alt yeterlilik seviyesinde olduğunu ortaya koydu. Aynı araştırmaya göre öğrencilerin fen bilgisinde yüzde 85'inin; sosyal bilgilerde yüzde 73'ünün, Türkçe'de ise yüzde 71'inin orta ve daha alt seviyede yeterli olduğu belirlendi.

51 soru soruldu

Edinilen bilgiye göre MEB Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünce öğrenci başarısındaki gelişimin izlenmesi için yürütülen projenin ilk araştırması ABİDE 2016, geçen yıl nisan ve mayısta 81 il 495 ilçede bin 299 okuldan 38 bin 8. sınıf öğrencisinin katılımıyla yapıldı. Araştırmada, Türkçe, matematik, fen ve teknoloji, sosyal bilgiler olmak üzere dört dersten çoktan seçmeli ve açık uçlu 51 soru yer aldı.

Türkçe ve sosyal sonuçları

Türkçe testinde öğrencilerin yüzde 3,6'sının düzeyi temel altı, yüzde 22,4'nün temel, yüzde 44,6'sının orta, yüzde 23'ünün orta üstü ve yüzde 6,4'ünün ileri olarak belirlendi.

Matematik testinde öğrencilerin yüzde 26,4'ünün temel altı, yüzde 33,6'sının temel, yüzde 28,7'sinin orta, yüzde 8,2'sinin orta üstü ve yüzde 3,1'inin ileri yeterlik düzeyinde bulunduğu tespit edildi.

Fen ve teknoloji testinde öğrencilerin 17,9'unun temel altı, yüzde 34,4'ünün temel, yüzde 33,3'ünün orta, yüzde 10,3'ünün orta üstü ve yüzde 4,1'ünün ileri yeterlik düzeyinde olduğu görüldü.

Sosyal bilgiler testinde ise öğrencilerin yüzde 6,3'ünün temel altı, yüzde 25,7'sinin temel, yüzde 40,9'unun orta, yüzde 16,8'inin orta üstü ve yüzde 10,3'ünün ileri yeterlik düzeyinde bulunduğu belirlendi.

Sonuçlar PISA ile örtüşüyor

ABİDE araştırmasında elde edilen bulguların genel olarak Türkiye'nin katıldığı uluslararası durum belirleme çalışmalarındaki (PISA ve TIMSS) sonuçlarla örtüştüğü görüldü. Araştırmada, öğrencilerin eğitim hedefleri yükseldikçe, ABİDE'de değerlendirme yapılan alanlardaki puanlarının da arttığı sonucuna ulaşıldı. Eğitim hedefi, yükseköğrenime (lisans, yüksek lisans, doktora) devam etmek olan öğrencilerin başarılarının, hedefi liseyi bitirmek olan öğrencilere kıyasla daha yüksek olduğu görüldü. TIMSS 2011 ve PISA 2015 uygulamasına katılan Türk öğrencilerin de eğitim beklentileri yükseldikçe, PISA ve TIMSS puanlarının arttığı ortaya konulmuştu.

Aile baskısı iyi değil

Raporda, ailelerin öğrencilere başarı konusunda baskı yapmasının da başarısızlığı getirdiği ortaya çıktı. Öğrencilerin ev ödevi için ayırdıkları süre arttıkça başarılarının düşme eğilimi gösterdiği sonucuna ulaşılması, araştırmada dikkati çekti. Ev ödevi için çok fazla zaman ayıran ya da öğretmeni daha fazla ev ödevi veren öğrencilerin başarılarının, buna makul bir süre ayıran ya da öğretmeni makul düzeyde ev ödevi verenlerin başarısından daha düşük olduğu görüldü. Raporda, öğretmenlerin aldıkları akademik eğitim düzeyinden ziyade kıdemlerinin, öğrenci başarısında daha etkili olduğu bulgusuna ulaşıldı. Çalışmada, öğretmenlerin aynı okulda çalışma süreleri arttıkça, öğrencilerin başarılarının yükseldiği sonucu ortaya çıktı. Ayrıca öğretmenlerin, belli bir okulda çalışma süreleri arttıkça buraya bağlılıklarının arttığı, öğrencileri ve okulun özelliklerini daha iyi tanıyabildikleri tespit edildi. MEB, Mart 2018'de de yaklaşık 50 bin öğrencinin katılımıyla ABİDE araştırmasının ikincisini yapacak.

Annenin eğitimi başarıyı artırıyor

ABİDE 2016 raporunda, öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyi arttıkça, öğrenci başarısının da yükseldiği görüldü. Annesi üniversite ya da yüksek lisans ve doktora mezunu öğrencilerin akademik başarılarının, diğerlerine kıyasla daha yüksek olduğu sonucuna ulaşıldı. Öğrencilerin evlerindeki kitap sayısı arttıkça, başarılarının da yükseldiği görüldü. Raporda bu duruma ilişkin, ailenin kültürel zenginliği arttıkça, öğrencilerin başarılarının da arttığı yorumu yapıldı. Çalışmada, destekleme ve yetiştirme kurslarına her iki dönem giden öğrencilerin tüm alanlardaki başarı puanlarının, buna devam etmeyen ya da bir dönem devam edenlerden daha yüksek olduğu vurgulandı.

Akran zorbalığı başarıyı düşürüyor

ABİDE araştırması kapsamında öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma durumları ile dört alan arasındaki ilişki de incelendi. Elde edilen bulgular, öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma durumları ile öğrencilerin bütün derslerdeki başarıları arasında düşük pozitif yönde ilişki olduğunu gösterdi. Raporda, akademik başarısı yüksek öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma olasılığının az da olsa arttığının ileri sürülebileceği belirtildi. TIMSS 2011 ve 2015 çalışmalarından elde edilen bulgular, öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma sıklığı arttıkça puanlarının düşme eğilimi gösterdiğini ortaya koymuştu.

Karne yanında ‘sosyal etkinlik belgesi' verilecek

Milli Eğitim Bakanlığı'nca pilot okullarda başlatılan çalışma kapsamında, öğrencilerin okul ve okul dışında yaptığı her türlü sosyal etkinlik, e-okul sisteminde kayıt altına alınmaya başlandı. Kayıtlar, e-okul sisteminin dışında karne ile birlikte, “sosyal etkinlik belgesi” olarak öğrenciye verilecek. Bu kapsamda öğrenciler, MEB'in diğer kurum ve kuruşlarla imzaladığı iş birliği protokollerine bağlı yapılan etkinliklerden puan alacak. Milli ve manevi değerleri koruma ve yaşatmaya yönelik çalışmalar yapan öğrenciler de puan alacak.