Ülkemizde gençler halen ailelerinin yönlendirmesiyle meslek seçmeye devam ediyor. Ağırlıkta olmasa da aileler çocuklarını garantili mesleklere yönlendirirken geleceğin meslekleri de gençlerin fikirlerinin şekillenmesinde rol oynuyor
Kendimiz mi seçiyoruz?
Türk gençleri kendi geleceklerini kendileri belirlemek istiyor ama sosyal ve ekonomik şartlar buna pek müsaade etmiyor. Öğrencinin hangi liseye gideceği ailesi ve sınav puanı tarafından belirlenirken gelişim sürecinde de üniversite tercihleri yön değiştiriyor.
Kim daha etkili?
Gelecekte yapılmak istenen meslekte ailelerin ağırlığı sürüyor.İlk sıralara baktığımızda, öğretmenlik, mühendislik gibi iş güvencesi sağlayacağına inanılan ve çevrelerinde saygı gören mesleklerin tercih edildiğine şahit olmaktayız.Meslek seçiminde fiziksel ihtiyaçların ön planda olması ve öğrencilerin mezuniyet sonrası daha kolay mesleklere yönelmesi de gözlerden kaçmıyor.
Üniversitede fikirler değişiyor mu?
Üniversiteye geçişle anlatılanların doğruluğuna inancın azaldığına dair araştırmalar mevcut. Bir konuyu araştırma isteği üniversitede artış göstermiyor. Üniversiteliler sorulara kesin cevap verilmemesinden liseliler kadar rahatsız.Gençler çelişkiye düştüklerinde çevrelerindeki otorite kaynaklarına öncelikli olarak sığınıyor. Bu eğilim lise öğrencilerinde daha yaygın. Liseliler anne-baba ve öğretmeni başvuru kaynağı olarak görüyor.
Kafa karışıklığı mı yönlendirme mi?
Her meslek farklı yetenekler, ilgiler ve kişilik özellikleri kombinasyonunu gerektirir. Bu kombinasyonlara sahip olmasa da birey bir mesleği icra edebilir ancak mesleki nitelikten ciddi tavizler verir. Bu farklılıklara rağmen gençlerimizin çok sınırlı meslek tercihlerinde sıkışmalarının birçok nedeni var. Bu nedenlerden birkaçı şöyle:
Gençlerin kendi özellikleri (yetenek, ilgi, mesleki değer, kişilik özellikleri vb) hakkında bilgi sahibi olmamaları.Gençlerin farklı mesleklerden haberdar olmamaları ve Ailelerin gençlerde oluşturduğu gerçek dışı beklentilerin birkaç meslek tarafından karşılanacağına dair yanlış inançlar.
Popüler meslekler
Yazarlık, tasarı, turizm, Medya, İletişim ve Teknoloji gençlerin popüler tercihte bulunduğu mesleklerden.
Garantici yaklaşan gençler daha çok öğretmenlik, mühendislik ve doktorluk tercihine kayıyor.
18-34 yaş arası gençler arasında son yılların en popüler mesleği yüzde 16 ile mühendislik olurken, bunu yüzde 15,4 ile doktorluk, yüzde 8,4 ile avukatlık, yüzde 8,3 ile öğretmenlik takip ediyor. Tüm yaş gruplarında ise Türkiye'nin gözde mesleği yüzde 17 ile doktorluk oldu. Avukatlık yüzde 25,6 ile Ege bölgesi için en gözde meslek olurken, Doğu Anadolu Bölgesi'nin en gözde mesleği ise Türkiye ortalamasının üstünde (yüzde 26,4) doktorluk olarak öne çıktı.
Geleceğe yönelik meslek beklentisi
Aileler çocuklarının garantisi olan mesleklere yönelmesini istiyor. Gençlerin ilgisi ise geleceğe yönelik meslerlere kaymış durumda.
Dijitalleşme süreci ile birlikte endüstri mühendisliği, yazılım, bilgisayar mühendisliği gibi teknik mesleklerde de yoğunluk oluşmaya başladı.
Genetik Uzmanı, Robot Mühendisi/Teknisyeni, 3D Yazıcı Uzmanı/Mühendisi, Giyilebilir Teknoloji Tasarımcısı, Veri Analizi Uzmanı, Geriatri Uzmanı, Gerontoloji Uzmanı, Dijital Yol Denetleyicisi de geleceğe yönelik talep edilen gözde mesleklerden.
