Veri Analiz Serisi'nin ilk raporu olan çalışma, 2021'de YKS'ye başvuran 2 milyon 592 bin 390 adaydan bir yükseköğretim programına yerleşen 815 bin 365'inin, ikamet ettikleri yer ile tercih ve yerleştirme verileri kullanılarak hazırlandı.

Yükseköğretim Kurulunun (YÖK), 2021'de Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sınavı'na (YKS) başvuranlardan bir yükseköğretim programına yerleşen 815 bin 365'inin ikamet ettikleri il ve yerleştirme verileriyle hazırladığı "Yükseköğretime Geçişte Öğrenci Hareketliliği" raporu açıklandı.

YÖK'ten yapılan yazılı açıklamaya göre, Veri Analiz Serisi'nin ilk raporu olan çalışma, Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar'ın ön sözüyle yayımlandı.

Özvar, ön sözde, veriye ve kanıta dayalı politika geliştirme süreçlerinin önemine işaret ederek, "Üniversitelere yerleşen adayların hareketliliği, bölge ve il düzeyinde ileri görselleştirme araçları kullanılarak ilk defa analiz edilmiştir." değerlendirmesinde bulundu.

Karar alma süreçlerinde, kamuoyundaki veri temelli olmayan yaygın kanaatler yerine, veriye dayalı çalışmaların fayda sağlayacağını ifade eden Özvar, raporda 2021'de YKS'ye başvuran 2 milyon 592 bin 390 aday arasından bir yükseköğretim programına yerleşen 815 bin 365'inin, ikamet ettikleri yer ile tercih ve yerleştirme verilerinin kullanıldığını bildirdi.

YÖK Başkanı Özvar, yükseköğretim kurumlarına yerleşen öğrencilerin geldikleri iller göz önünde bulundurulduğunda, bölgeselleşme ya da yerelleşme dinamiklerinin boyutlarının raporda ortaya konulduğunu vurguladı.

Öğrenci dağılımı ile nüfus dağılımı arasında farklılıklar var

Yükseköğretime Geçişte Öğrenci Hareketliliği Raporu'na göre, yükseköğretim kurumuna yerleşenlerin yarısını, Marmara (Yüzde 31,1) ve İç Anadolu (Yüzde 20,6) bölgelerindeki bir yükseköğretim kurumuna yerleşenler oluşturdu.

Açık öğretim hariç yerleşen öğrencilerin dağılımı ile Türkiye nüfusunun dağılımı arasında önemli farklılıklar tespit edildi.

Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 10'u Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşarken, sınavı kazanan her 100 kişiden sadece 5'i (Yüzde 4,9) bu bölgedeki okullara yerleşti.

Öte yandan, İç Anadolu Bölgesi, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 15'ine ev sahipliği yaparken, bir yükseköğretim kurumuna yerleşenlerin yüzde 20,6'sı bu bölgeyi tercih etti.

Marmara'da yaşayan 4 öğrenciden 3'ü aynı bölgedeki okullara yerleşti

İkametgah bölgesindeki yükseköğretim kurumuna yerleşme oranı açısından Marmara yüzde 73,8 ile ilk sırada yer aldı, bu bölgedeki bir yükseköğretim kurumuna yerleşen 4 öğrenciden 3'ünün yine bu bölgede ikamet ettiği belirlendi.

Bu bölgede ikamet eden yaklaşık 205 bin adaydan 151 bini Marmara'daki yükseköğretim kurumlarına, 54 bini ise diğer bölgelerdeki yükseköğretim kurumlarına yerleşti.

Güneydoğu Anadolu'daki öğrencilerin farklı bölgelere yerleşme oranı yüksek

Akdeniz Bölgesi'nde yaşayan yaklaşık 94 bin adayın 41 bini kendi bölgesindeki, 53 bini diğer bölgelerdeki okullara yerleşti.

Doğu Anadolu Bölgesi'nde ikamet eden yaklaşık 55 bin adayın 30 bini aynı bölgedeki yükseköğretim kurumlarında, 25 bini diğer bölgelerdeki yükseköğretim kurumlarında eğitim almaya hak kazandı.

Ege Bölgesi'nde yaşayan yaklaşık 76 bin adayın 43 bini yine bu bölgedeki, 33 bini ise diğer bölgelerdeki üniversitelere yerleşti.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ikamet eden yaklaşık 73 bin adayın 28 bini üniversite eğitimi için kendi bölgesindeki bir okula, 45 bini diğer bölgelerdeki okullara kayıt hakkı kazandı.

İç Anadolu Bölgesi'nde ikamet eden yaklaşık 119 bin adaydan 80 bini yine aynı bölgede kaldı, 39 bini ise diğer bölgelerdeki yükseköğretim kurumlarına yerleşti.

Karadeniz Bölgesi'nde yaşayan yaklaşık 67 bin adaydan 36 bini bu bölgede, 31 bini ise diğer bölgelerdeki üniversitelerde eğitim alma hakkına sahip oldu.

İl bazlı veriler

Rapora göre, Türkiye genelinde 24 şehir tüm illere öğrenci gönderdi. Geldikleri iller bakımından değerlendirildiğinde ise 26 şehir, Türkiye'nin 81 ilinden öğrenci çekti.

İl düzeyinde değerlendirildiğinde İstanbul'un yüzde 67,5 ile ülke genelinde kendi ikamet ettiği ilde kalma açısından en yüksek orana sahip olduğu görüldü.

Raporda her bir ilin kendisini önemli oranda beslediği ve bölge içi hareketliliğe neden olduğu verilere dayalı ortaya konuldu. Bununla birlikte başta İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlere bir yönelim olduğu dikkati çekti.

81 il için 486 harita oluşturuldu

Yükseköğretime Geçişte Öğrenci Hareketliliği raporuyla, her bir il için 6 olmak üzere 81 kent için toplam 486 harita oluşturuldu. Ayrıca iller ve bölgeler arası hareketliliği göstermek için 10 kordon diyagramı, 10 çubuk grafiği, 1 güneş ışığı grafiği ve 22 tablo kullanıldı.