3600 PRİM GÜNÜ İLE HERKES EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Ekonomi yazarı Ahmet Kıvanç, çalışma hayatı ve sosyal güvenlik ile ilgili soruları yanıtladı
Annem 2014 yılında tarım BAĞ-KUR'u ile sigorta başlangıcı yaptı. Daha sonra isteğe bağlı olarak primlerini ödüyor. 2014 yılından itibaren hiçbir boşluk yok. 3600 prim gününü doldursak ve daha sonra ödeme yapmasak 65 yaşında emekli olabilir mi? (Ahmet P.)
Kamuoyunda 3600 prim günüyle (on tam yılı doldurarak) emeklilik olarak bilinen “kısmi emeklilik”, primleri normal emeklilik için yeterli olmayanlara daha az prim günüyle ama daha geç yaşta emekli olmaları için tanınan bir haktır. Kısmi emeklilik şartı, sigortalı olarak çalışmaya başlanan tarihe ve sigorta statüsüne göre değişmektedir.
Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayan SSK'lılar 3600 prim günü ile kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında kısmi emekli olabilir. Aynı dönemde çalışmaya başlayan BAĞ-KUR'lular 5400 prim günü ile kadın 56, erkek 58 yaşında kısmi emekli aylığı bağlatabilir.
9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı çalışmaya başlayan SSK'lılar en az 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü doldurarak kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurduğunda emekli olabilir. Bu dönemde çalışmaya başlayan BAĞ-KUR'lular ise sigortalılık süresi aranmaksızın 5400 prim gününü doldurmak koşuluyla kadın 60, erkek 62 yaşında emekli edilir.
30 Nisan 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan 4/1-a (SSK), 4/1-b ( BAĞ-KUR) ve 4/1-c'liler (Emekli Sandığı) ise 5400 prim gününü doldurdukları tarihteki normal emeklilik yaşına 3 yıl ilave edilmek suretiyle kısmi aylık bağlatabilirler. Sigortalı çalışmaya bu dönemde başlamış olan tüm statülerdeki çalışanlar 5400 prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar doldurdukları takdirde kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli edilir.
Tarım BAĞ-KUR'u ve isteğe bağlı sigorta kapsamındaki kişiler de BAĞ-KUR statüsüne tabidir. Anneniz ilk defa sigortalı çalışmaya 2014 yılında başladığına göre, 5400 prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar doldurması halinde 61 yaşını doldurduğunda emekli aylığı bağlatır. Bunun için hiç ara vermeden 2029 yılına kadar prim ödemesi gerekir.
TARIM BAĞ-KUR'LULAR 3600 GÜN İLE EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Öncelikle vatandaşa destekleriniz için teşekkür ederim. Karım Ekim 1974 doğumlu ve 01.06.1995 SSK girişli. 1995-1998 arasında 117 gün SSK primi mevcut.
Şubat 1999'ta doğan bir çocuğumuz var.
Aralık 2012 - Ocak 2022 arası 3529 gün Tarım BAĞ-KUR primi mevcut. Tarım BAĞ-KUR'u durdurduk. Şu an ödenmiş prim günü toplam 3646 gün.
Bu durumda:
1-Eşim 3600 günle sanırım 58 yaşında emekli olabilir ama benim sorum SSK'dan mı yoksa BAĞ-KUR'dan mı emekli olur?
2-Emekli maaşı bağlanmadan önce ya da sonra, benim vefatım halinde (SSK emeklisiyim) hem dul aylığı hem de kendi sigortalılığından dolayı emekli aylığı alabilir mi?
3- İki maaşı da alamaz diyorsanız, iki maaşı tam alabilmesi için ne yapılması gerekir?
4- 3600 günden ya da 5825 günden bağlanan emekli maaşlarında kabaca ne kadar fark olur? Yani 2800 gün daha prim ödemeye değer mi?
5-Eğer emekli maaşı bağlanmasını beklemek istemezse, ödenmiş primleri geri alabilir mi, ne zaman geri alabilir? (İsimsiz)
Sırayla cevaplamaya çalışacağım.
1-Eşinizin son 2520 günlük primlerinin tamamı tarım BAĞ-KUR'u olarak ödendiğinden 3600 gün ile kısmi emeklilik hakkından yararlanamaz. Prim gününü 5400'e tamamlamak şartıyla 56 yaşında kısmi emekli aylığı bağlatabilir. SSK'dan emekli olabilmek için 1.5 yıl sigortalı olarak çalışması ve ayrıca doğum borçlanması yapması gerekir. Bu koşulları sağladığında da SSK'dan 58 yaşında emekli olabilir. Şu durumda eşinizin BAĞ-KUR'dan prim ödemeye devam ederek 5400 günü tamamlaması daha avantajlı olur.
2-Allah geçinden versin, vefatınız halinde eşinize size ödenen aylığın yüzde 50'si bağlanır. Eşinizden başka aylık alan olmazsa sizden bağlanan aylık oranı yüzde 75'e çıkartılır. Eşinize kendi sigortalılığından dolayı emekli aylığı bağlanırsa, kendi aylığının tamamını, dul aylığının ise yüzde 50'sini alır.
3-Emekli aylığı prim gün sayısına göre belirleniyor. Buna bağlı olarak da prim günü yüksek olana daha fazla aylık bağlanıyor. Ancak, şu anki gibi yüksek enflasyon ortamında en düşük emekli aylığını sürekli yükseltme ihtiyacı ortaya çıktığı için 3600 gün ile 5825 gün çalışan kişinin aylığı arasındaki fark her geçen gün kapanıyor. Eşiniz zaten 5400 günü doldurmak zorunda olduğu için aylığında bir fark olmayacaktır.
4- Eşiniz, 56 yaşına geldiğinde prim günü emekli olmaya yeterli değil ise toptan ödeme talebinde bulunabilir. Toptan ödemede yatırmış olduğu primlerin sadece 20 puanlık kısmı, yani malullük, yaşlılık, ölüm sigortası kapsamında ödenen primleri alabilir. Genel sağlık sigortası (GSS) için kesilen primleri alamaz. Her ne kadar primler tıpkı emekli aylığı bağlanırken olduğu gibi güncelleme katsayısı ile hesaplanarak ödense de toptan ödeme sırasında tabiri caizse kuşa döner. Toptan ödeme talebinde bulunma ihtiyacının olmamasını dilerim.
SSK'LI ÇALIŞAN EMEKLİ SANDIĞI'NDAN EMEKLİLİK HAKKINI KAYBEDER Mİ?
MSB'nin kararı ile 1 Eylül 2021'de kurumumdan ihraç edildim. Adli işlemim hala devam ediyor. Bu süreçte eşimin kamuda öğretmen olarak görev yapması ve aile bütünlüğünün sağlanması için 12 ay kesintisiz sigortalı çalışmam gerekiyor. Sigortalı bir gün ve herhangi bir işte çalışırsam Emekli Sandığı'ndan emeklilik hakkımda sıkıntı olur mu? En nihayetinde ne zaman emekli olabilirim, ne yapmalıyım? (A.K.)
Gönderdiğiniz belgelere göre, yıpranmaya tabi süreleriniz ile emeklilik için gerekli prim günü koşulunu doldurmuş bulunuyorsunuz. Emeklilik tarihiniz, normal emeklilik yaşınız olan 57 yaştan, yıpranma süresine göre hesaplanacak süre kadar öne çekilir. Kamu harici çalışma süreniz 3.5 yılı (1260 günü) aşmadığı takdirde Emekli Sandığı'ndan emekli olabilirsiniz. Yıpranma ile birlikte kamuda 25 yılı doldurduğunuz için emekli olacağınız tarihte emekli ikramiyesini de alırsınız.
ASKERLİK BORÇLANMASI YAPAN HERKES ERKEN EMEKLİ OLUR MU?
Doğum tarihim 02.04.1974. İlk sigorta başlangıcım 06.02.2002'dir 21.11.1999 ile 12.07.2000 tarihleri arası kısa dönem askerlik yaptım. Normal emeklilik tarihim 2032 yılı görünüyor. Askerlik dönemini borçlanırsam emeklilik yaşım geriye çekilir mi? (Harun P.)
Askerlik hizmetini sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapmış olanların sigorta başlangıç tarihi, askerlik borçlanması yaptıkları süre kadar geri çekilir. Sigorta başlangıç tarihinin geri çekilmesi, bazı durumlarda emeklilik yaşının öne çekilmesini sağlar.
Sekiz aylık askerlik borçlanması yaptığınızda sigorta başlangıç tarihiniz 6 Şubat 2002 tarihinden 8 ay geriye, yani 6 Haziran 2001 tarihine çekilir. Ancak, 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayan erkekler için emeklilik yaşı 60 olarak belirlendiğinden, emeklilik yaşınız değişmez. Bu durumda prim günü eksiğiniz yoksa borçlanmanız gerekmez. Emeklilik için gerekli prim günü eksiğiniz olursa eksik günleri tamamlamak için askerlik borçlanması yapabilirsiniz.
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞAN İKİNCİ BİR EMEKLİ AYLIĞI BAĞLATABİLİR Mİ?
Emekli Sandığı'ndan 53 yaşında emekli olan bir memur, emekli olduktan sonra tekrar bir işyerinde çalışıp, 65 yaşına kadar sigortasını yatırırsa ikinci bir emekli aylığı alabilir mi? (Sabahattin A.)
Emekli Sandığı, SSK veya BAĞ-KUR'dan emekli olan kişiler emekli aylığını kestirmeden 4/1-a statüsünde çalışmaya devam ederlerse, brüt ücretinin yüzde 32'si oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Bu şekilde ödenen primin emekli aylığına hiçbir katkısı olmaz. Kendi adına bir işyeri açarak 4/1-b statüsünde çalışmaya devam edenlerden ise sosyal güvenlik destek primi kesilmez.
Emekli aylığını kestirerek 4/1-a statüsünde çalışanlar için normal prim kesintisi yapılır. Bu kişiler, çalışmayı sonlandırıp yeniden emekli aylığı bağlanması talebinde bulunduğunda, emekli aylığı sonraki çalışmalar da dikkate alınarak yeniden hesaplanır ve güncel tutar üzerinden bağlanır. Yani, ikinci bir emekli aylığı bağlanmaz ama mevcut emekli aylığı yükseltilir.
Habertürk
