Hong Kong merkezli Asia Times'ta yer alan bir makalede, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin bölgesel hegemonya hayalinin peşinden gitme konusundaki sabrının karşılığında, ekonomisini istikrara kavuşturacak mali kaynakları ve bölgenin değişen ticaret akışlarında merkezi bir konumu elde etti” denildi.
Hong Kong'un çevrim içi gazetelerinden Asia Times'ta yer alan makalede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ekonomik politikaları masaya yatırıldı.
Amerikalı ekonomist David P Goldman'ın imzasıyla yayımlanan, “Erdoğan parayı nasıl geri aldı?” başlıklı makalede, "Türkiye'nin bir zamanlar güçsüz olan lirası etkileyici bir geri dönüş yaptı" ifadeleri yer aldı.
Goldman'ın 20 Şubat tarihli makalesinde, “Çin'den yapılan ithalat ve Rusya'ya yapılan ihracatla canlanan Türkiye ekonomisi, 2021'de %11,4 büyüdükten sonra 2022'de %5,3 büyüdü. Sadece iki yıl önce ülkenin para birimi eriyip gidiyordu ve devlet tahvili getirileri %24'e fırlamıştı. Şimdi Türk Lirası istikrara kavuşurken, borsası yıllık %70'lik artışla dünyanın en iyi performans gösteren borsası” denildi.
Goldman'ın makalesinde dikkat çeken özet bölümler şöyle:
Bu, gelişmekte olan piyasaların inişli çıkışlı tarihindeki en dikkate değer dönüş ve bunu daha da dikkate değer kılan şey, iç ekonomi politikasının bununla çok az ilgisi olması. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'yi Amerika'nın Rusya'ya yaptırımlarının oluşturduğu bir ticaret akışı selinin ortasında konumlandırmak için Çin, Rusya, Körfez Ülkeleri, İsrail ve Avrupa ile siyasi fiş ticareti yaptı.
Erdoğan, Türkiye'nin bölgesel hegemonya hayalinin peşinden gitme konusundaki sabrının karşılığında, ekonomisini istikrara kavuşturacak mali kaynakları ve bölgenin değişen ticaret akışlarında merkezi bir konumu elde etti.
Kimseyi iyi esmeyen kötü bir rüzgar ve Ukrayna savaşından gelen kötü rüzgar Türkiye'nin yelkenlerini doldurdu. Türkiye'nin Çin'den yaptığı ithalat ve Rusya'ya yaptığı bildirilen ihracat, Türkiye'nin Rusya'ya Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarını sona erdirmesiyle birlikte 2020 seviyelerine göre kabaca üç katına çıktı.
Resmi verilere göre, Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı sevkiyatlar ayda yaklaşık 800 milyon ABD doları veya yılda 10 milyar ABD doları civarında seyrediyor. Gerçek toplam çok daha yüksek.
Türk lirası, Hindistan rupisi, BAE dirhemi ve Çin RMB cinsinden alternatif ödeme düzenlemeleri, ABD doları bölgesini ve Batı'da uluslararası ödemelere olanak sağlayan SWIFT sistemini devre dışı bıraktı.
Türkiye , Çin ile ticareti yükselmeden hemen önce, Haziran 2020'de ithalat ödemeleri için Çin RMB'sini kullanmaya başladı. Bir Rus banka araştırmasına göre, RMB'nin Rus ticari işlemlerindeki payı 2022'de avroyu aşıyor (%31'e karşı %28). Türkiye ayrıca Rus petrol ve gazının yeniden ihracatı için bir merkez görevi görüyor.
Türkiye'nin bir zamanlar güçsüz olan lirası etkileyici bir geri dönüş yaptı. Şubat 2017 ile Kasım 2021 arasında, ABD doları karşısında değerinin %80'ini kaybetmişti ve bu, gelişmekte olan tüm büyük piyasa para birimleri arasında açık ara en kötü performanstı.
Türk lirası üzerindeki piyasa kaynaklı risk ölçümleri aşırı seviyelere ulaştı. 2022'nin başlarında, lira/dolar kuru üzerindeki opsiyonların ima edilen oynaklığı %80'e yükseldi. Ancak yıl sonuna kadar liranın riskliliği, Brezilya reali gibi gelişmekte olan piyasa para birimlerine göre Çin'in RMB'sine yakın seviyelere düştü.
Bu nasıl oldu? Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın parasal varlıkları eksikti, ancak ticaret yapacak siyasi varlıkları vardı.
İsrailli analist Ofra Bengio göre ise; Türkiye'nin uzlaşma sürecini başlattığı ilk ülke BAE oldu. Hızlı "temettü" ödedi. Kasım 2021'de BAE, Türkiye'nin ekonomik krizini hafifletmeye yardımcı olmak için Türkiye'ye 10 milyar dolar vermeye karar verdi. Erdoğan, Şubat 2022'de o ülkeyi ziyaret ederek karşılık verdi.
Eşzamanlı olarak Erdoğan, aynı ay içinde Suudi Arabistan'a resmi bir ziyarette bulundu.
Türkiye'nin Müslüman dünyasının jeopolitik ve ruhani lideri olma konusundaki hayallerine geri dönüp dönmeyeceği belirsizliğini koruyor. Ancak Türkiye, bölgedeki askeri liderlik ve ekonomik güç olarak Çin, Rusya ve Avrupa arasında önemli bir ticaret merkezi konumda gelişme fırsatına sahip. Hırslı Erdoğan'ın buna razı olup olmayacağını zaman gösterecek.
