Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "Şırnak Gabar bölgesinde sondaj çalışmalarımız sürüyor, yeni keşifler gelebilir" dedi.
"Yenilenebilir enerji açısından baktığımızda Avrupa'da 5. sıradayız, dünyada 12. sıradayız." diyen Dönmez, sadece bu yıl işletmeye alınan elektrik üretim tesislerinin yüzde 94'ünün yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştuğunu kaydetti.
DAĞITIM ŞİRKETLERİ ÖZELLEŞTİRİLDİ
Dönmez, 20 yıl önce 298 olan elektrik üretim tesisi sayısının eylül sonu itibarıyla 37 kat artarak lisanslı ve lisanssız olmak üzere 11 bin 142'e ulaştığını aktararak, şöyle devam etti:
"Bunların hepsini bir merkezden kontrol etmek zorundasınız. O günkü yapıda hemen hemen tüm elektrik üretim, şebeke, kamu eliyle yönetilirken bugün artık elektrik üretim tesislerinin yüzde 80'inden fazlası özel sektörümüze ait. Elektrik dağıtım şirketleri özelleştirildi. Kamunun elinde sadece yüksek gerilim iletim hatlarını işleten TEİAŞ kaldı.
Yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içerisindeki payı da yüzde 54. 103 bin megavatlık kurulu gücümüzün 55 bin megavatını yenilenebilir enerji kaynakları tesisleri oluşturuyor. Ancak elektrik üretimindeki pay kesintili kaynak olduğu için rüzgar, güneş, hidrolik o kadar fazla değil, yani 54'ler seviyesinde değil, yüzde 44'ünü yenilenebilir kaynaklar oluşturuyor. Başka bir ifadeyle 100 lambanın 44'ü artık temiz enerji kaynaklarından gelen enerjiyle çalışıyor."
RÜZGAR VE GÜNEŞTEN ELEKTRİK ÜRETİMİ
"11 Aralık'ta ülkede üretilen, dolayısıyla tüketilen elektriğin günlük bazlı yüzde 27,6'lık kısmını rüzgar santralleri karşılamış oldu, tek başına dörtte birinden daha fazlasını o gün içerisinde. Malum o gün biraz lodos dolayısıyla rüzgar güçlüydü; zaman zaman rüzgarın payı diğer santrallerden daha fazla gerçekleşebiliyor."
"Pandemi döneminde 1000 metreküpü 120 dolar seviyesindeyken pandemiden sonra bu rakam 800-1000 dolarlara kadar çıkmıştı. Savaştan önce, yani 2022 Ocak ayında bu rakam 700-800 dolar civarında seyrediyordu. Savaşla birlikte 1000 doların üzerine hızlıca çıktı. 1500 doları gördü, 2500 doları gördü, hatta ağustos ayında 3 bin 300 doları bulan fiyatları gördük. Bu şu demek; o tarih itibarıyla 1 metreküp doğal gazın fiyatı 3,3 dolar; yaklaşık 60 liradan bahsediyoruz. Bu, toptan fiyatı. Ondan sonra eylül-ekim aylarında bir miktar gevşeme oldu.
Şu anda da uluslararası piyasalarda doğal gazın fiyatı 1400-1500 dolar bandında seyrediyor. Hala pandemi öncesi dönemlere gelmiş değil. Pandemiden önceki fiyatlar uzun dönemli ortalamaya baktığımızda, yani 10 yıl geriye gittiğimizde, 1000 metreküp doğal gazın fiyatı 250 ila 350 dolar bandında değişiyordu. Hala ciddi bir yükseliş var. Buna rağmen hükümetimiz aldığı kararlarla özellikle hane halkı başta olmak üzere çiftçi, birtakım sosyal gruplara, buna sonradan STK'lar, dernekler, vakıflar, cemevleri de eklendi, mesken grubuna almak suretiyle bir destek yapıldı.
Elektrik tarafında özellikle düşük kademede destek tutarımız yüzde 50'ler mertebesinde, doğal gazda ise yüzde 75'ler mertebesinde devam ediyor. Yine hükümetimiz birtakım regülasyonlarda değişikliğe giderek, örneğin vergi düzenlemelerinde, mesken grubunda biliyorsunuz KDV'yi yüzde 18'den yüzde 8'e çektik. Aynı şekilde tarımsal sulamada, yani çiftçilerin kullandığı elektrik de bu uygulamaya gidilmiş oldu."
TRT PAYI SIFIRLANDI
"Bunun yanı sıra hala ödeme güçlüğü çeken hanelerimize de yaklaşık 3-4 yıldır uyguladığımız bir sistem var; elektrik tüketim desteği. Burada da destekten yararlanan hane sayısı 2,4 milyon haneye ulaştı. Bu yıl ocak-eylül döneminde, yani ilk 3 çeyrek dönemde 2,9 milyar liralık destek sağlandı. Yine bu yıl yeni bir uygulamaya daha geçtik. Daha önce hükümetimiz bazı ailelere ısınma yardımı kapsamında kömür dağıtımı yapıyordu. Ancak biz doğal gazı o kadar çok yaygınlaştırdık ki vatandaşlardan bize talep gelmeye başladı; 'Biz daha temiz yakıta geçmek istiyoruz, kömür yardımından doğal gaz yardımı olarak yararlanabilir miyiz?' diye. Ona da mart ayında geçilmişti. Şu anda 331 bin hane yararlanır vaziyette. Burada aslında 3-4 milyon haneye çıkabilecek bir imkan da söz konusu." ifadelerini kullandı.
10 KUYUDAN 9'UNDA İŞLEM BİTTİ
"15 bin varil civarında da özel sektörün üretimi var. 80 bin varillik bir üretimden bahsediyoruz. Önümüzdeki yıl hedefimiz; günlük 100 bin varile çıkmak. Doğal gazda çok daha büyük bir miktarda üretimi yapmış olacağız. Bu haliyle bu yıl itibarıyla Türkiye'nin kullanmış olduğu petrolün yüzde 10'unu yerli kaynaklardan üretebilir hale gelmiş olduk. İnşallah önümüzdeki yıl bu miktar arttıkça yüzde 10'un üzerinde bir yerlilik oranını yakalamış olacağız."
"Denizde boru hattı serim işleri tamamlandı. İlk fazla 10 kuyu hedeflemiştik. 9'unun işlemi bitti. 10'uncu da belki önümüzdeki birkaç haftada tamamlanmış olacak."
"DOĞALGAZIN TAMAMI KARADENİZ'DEN ÇIKARILACAK"
"Şu anda projemizde 8 bin kişi çalışıyor. 24 saat esasıyla çalışmalarımız devam ediyor. Deniz tarafında 51 gemiyle operasyon devam ediyor. Bu haliyle baktığımızda keşiften üretime dünyanın en hızlı devreye alınan deniz saha geliştirme projesi olacak, iddialıyız. İnşallah daha önce ifade ettiğim gibi bir aksaklık çıkmadığı takdirde mart ayında önümüzdeki yıl, Cumhuriyetimizin 100. yılında bu gazı sisteme vermeyi planlıyoruz. İlk etapta da günlük 10 milyon metreküplük bir üretim olacak. Yıllık 3,5 milyar metreküplük doğal gaz üretimine denk geliyor. 2026-2027'ye kadar da maksimum üretim seviyesine çıkaracağız. Bu durumda yaklaşık yıllık 15 milyar metreküplük bir doğal gaz üretimi söz konusu olacak ve ülkemizin ihtiyacının yüzde 25-30'luk kısmını buradan karşılıyor olacağız. Başka bir ifadeyle; hanelerde kullanılan doğal gazın tamamı artık Karadeniz'den çıkarılacak, üretilecek gazla karşılanmış olacak."
"YENİ KEŞİFLER GELEBİLİR"
"Geçtiğimiz hafta Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı Şırnak'ta Gabar bölgesinde Şehit Esma Çevik Sahası'ndan günlük 5 bin 350 varillik bir üretim yakaladık. Bu sahada yapılan bu keşif, 2022 yılında karada yapılan en büyük 10 keşiften birisi oldu, sanırım 7'nci sırada yer aldı. O sahada yine sismik çalışmalarımıza devam ediyoruz, arkadaşlar da ümitliler, belki yeni keşifler de o bölgeden gelebilir. O sahada kuyu başı üretimimiz 1000 varilin üzerinde. Türkiye'de kuyu başı üretimlerimiz ortalama 60 varil civarında. Körfez ülkelerindeki gibi yüksek miktarlarda değil, bunun çeşitli nedenleri var ama buradaki kuyularda kuyu başı üretimin 1000 varilin üzerinde seyrediyor olması bizim için son derece sevindirici. Orada oldukça kaliteli bir petrolden bahsedebiliriz."
BOR SATIŞLARINDA TÜRKİYE LİDER
"Pilot üretim tesisleri devreye girmek üzere. Ardından da endüstriyel ölçekte üretim yapacak çalışmaları da başlatacağız. Bu yıl Türkiye'nin ilk ferrobor üretim tesisinin temelini attık. Sanayinin ihtiyaç duyduğu hassas malzemelerden biri. Bunun da artık üretimini kendi tesislerimizde yapıyor olacağız. Bor satışlarında dünyada pazar payına baktığımızda liderlik bizde. İhracatta rekor geliyor, gelmek üzere. Son verilere göre 1,25 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Ancak daha önce de ifade ettiğimiz gibi ana hedefimiz; ham madde yerine katma değerli ürünleri dünyaya satmak."
"An itibarıyla 1000 megavata yaklaştı oradaki kurulu güç. İnşallah önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde açılışını yapacağız. O güneş elektrik santrali, Avrupa'nın en büyüğü olacak. Dünyanın da beşinci büyük santrali olacak."
"PETROL VE DOĞALGAZ SONDAJI ARTIRILACAK"
"Petrol ve doğal gaz arama amaçlı sondaj sayısını artırıyoruz. Bu sene 150-160 arasında bir sondajımız olacak. Önümüzdeki yıl 200'ün üzerinde, Türkiye Petrolleri sondaj faaliyetine girişecek. Bunun yarısından fazlası da arama amaçlı olacak çünkü bulmak için aramak gerekiyor, bulanlar da arayanlar. Böylece 100 bin varil petrol hedefine ulaşmış olacağız."
"İnşallah iki katına çıkacak. Önümüzdeki 3-4 yıl içerisinde bu çalışmalar tamamlandığında TANAP'ın taşıma kapasitesi 16 milyar metreküpten 32 milyar metreküpe çıkmış olacak. Bu ve diğer projelerle birlikte Türkiye sadece kendi enerji ihtiyacını değil, başta güneydoğu Avrupa ülkeleri olmak üzere Avrupa'ya bu konuda enerji ürünlerinin taşınması, iletilmesi konusunda destek olmaya devam edecek."
"Bu konuda ticaret yaptığımız kaynak ülkeler başta olmak üzere bizim üzerimizden doğal gaz ithal eden ülkelerle de istişari amaçlı görüşmelerimizi yapıyoruz. Kısa bir süre içerisinde yol haritamızı kamuoyuyla paylaşmış olacağız. Böylece bölgesinde ve dünyada referans gaz fiyatının belirlendiği gaz ticaret merkezine sahip olacağız. Önümüzdeki yıl hedefleri arasında İstanbul'da uluslararası gaz konferansı düzenlemek var. Şubat ayı gibi bize doğal gaz tedarik eden ülkelerle bizim sistemlerimizi, projelerimizi, altyapımızı kullanarak doğal gaz ithal eden ülkeleri İstanbul'da aynı masa etrafında bir araya getirmeyi amaçlıyoruz."
