Salgına yönelik kısıtlamalar nedeniyle iş yerlerini kapatmak durumunda kalan bakkallarde veresiyenin payı azalmaya başladı. Vatandaşın kredi kartına yönelmesi bunda etkili oldu.En çok iş yaptıkları saatlerde kapanmak durumunda kalan bakkallar umudunu baharın gelişine ve bayramın yaklaşmasına bağlarken kendilerine finansal destekte bulunulmasını da talep etmekteler.
Türkiye'de geleneksel esnafın nabzını tutan REM Esnaf Barometresi Raporu, Mart 2021 döneminde yenilenen yapısı ile açıklandı. Rapora göre küçük esnaf artık tüketicileri veresiye yerine kredi kartına yönlendiriyor. ‘Aşı olurum' diyen esnafın oranı 20 puanlık artışla yüzde 58'e yükselirken bayram ve bahar da umutları artırıyor.
1.4 trilyon liralık esnaf pazarı
REM People'ın CEO'su Bülent Peker, “Geçen yıl Esnaf Barometresi'ne başladığımızda salgın da patlak vermişti. Toplamda 1.4 trilyon liralık büyüklüğe sahip Türkiye perakende pazarı her şeyden habersiz yılı yüzde 10'luk büyüle ile kapatmayı planlıyordu. Ancak yılın ilk çeyreği umutlu başlasa da kısa süre sonra salgına teslim olduk. İlk kapanmalarla tüketiciler marketlere ve küçük esnafa koştu. Stoklar kısa süre tükense de hızla toparlandı. Geçen yıl AVM ve mağazaların kapanmasıyla tüketiciler online ticarete ve küçük esnafa doğru yöneldi. İlk dalga küçük esnafı da büyüttü" değerlendirmesini yapıyor.
Yeni trend oluştu artık
Bu süreçte ayrıca veresiye defterinin yerini kredi kartının almasına da neden oldu ve alışkanlıklar değişti. Yemek kartlarının alışverişte kullanıldığı ve geri dönülemeyecek trendlerin başladığı bir yıl oldu 2020. Bu yılın ise aşıyla beraber temkinli bir açılma yılı olması bekleniyor. 1.500 noktada yapılan ziyaretlerle hazırlanan raporda öne çıkan başlıklar şöyle:
Veresiye payı düştü
Bakkallarda kredi kartı ile yapılan ödemelerin aylık ciro içindeki payı, 3 aylık artış trendiyle yüzde 29'dan yüzde 32'ye yükseldi. Buna karşın veresiyenin payı 3 aylık düşüş trendiyle birlikte yüzde 9'dan yüzde 7'ye düştü. Kendisi de finansal zorluk içinde olan bakkal esnafı, vatandaşın veresiye yazdırma talebini kredi kartına yönlendirdi.
Mart döneminde hafta sonu yasaklarının kaldırılması gibi kısıtlamaların kısmen de olsa gevşetilmesi esnafın iş yapma seviyesini artırmıştı. Bu durum Mali Durum alt endeksinin 3,2 puan yükselmesine katkı sağladı. Mart ayında Güven Endeksi 0,4 puanlık artışla 10,6 olarak gerçekleşti.
İş yapılarn saatlerde kapanıyorlar
Ticaret Endeksi 1 puan artarak 10,8'e çıktı. Mart döneminde kısıtlamaların gevşetilmesi iş yapma seviyesinin artmasında etkili oldu.Akşam erken kapanış zorluyor. Esnafın kısıtlamalar konusundaki diğer beklentisi en azından çalışma saatleri kısıtlamasının gözden geçirilmesi yönünde. En çok iş yaptıkları akşam saatlerinde erkenden kapatmak iş yapmalarının önünde ciddi engel olarak görülmeye devam ediyor. Her ne kadar önceki döneme göre iş yapma seviyesinde artış görülse de genel trend hala çok düşük seviyede seyrediyor.
Bayram ve bahar umutlandırıyor
Salgın ve ekonomik durum nedeniyle olumsuzluk yaşayan esnaf, bu dönemde ramazan ayı ve bahar aylarının gelmesiyle umudunu sürdürüyor.Mart döneminde görüşülen geleneksel kanal esnafının yüzde 68'i salgından endişe ediyor. Ancak bu grubun içindeki “kesinlikle endişe ediyorum” diyerek kaygısı yüksek olanlar yüzde 38 ile bir önceki döneme göre anlamlı derecede yükseldi.Buna bağlı olarak da “Aşı olurum” diyenlerin oranı ise bir önceki döneme göre 20 puan artarak yüzde 58'e yükseldi. Vakaların dramatik olarak artması ve bireylerin tedbirlere uyum göstermediğini düşünmeleri esnafın içinde bulunduğumuz süreçte kaygısının artmasına neden oldu.
Hibe talepleri var
Esnaf kesimi belirli bir süre için tam kapanmaya gidilmesinin en etkin yöntem olduğunu düşünüyor. Esnafın yüzde 20'si kurumsal ve bireysel etkinliklerin vaka sayısının artmasında etkili olduğunu söylüyor.Ekonomik yönden alınan tedbirlerde ise esnafın yüzde 32 gibi ciddi çoğunluğu sağlanan desteklerden yararlanamadığını belirtirken, yararlanan yüzde 25'lik kesim ise bu destekleri yetersiz görüyor. Esnafın asıl beklentisi karşılıksız hibe desteği, vergi affı gibi daha etkin maddi desteğinin sağlanması.