Çin'in borcu dünyayı gerecek
**************************
Global büyük borsalarda Eylül zor geçmişti. Ama Ekim iyi gidiyor. MSCI Dünya endeksi aybaşından beri % 4.3, ABD'de S&P500 % 4.9, Gelişmekte Olan ülke borsa endeksleri % 3.3 yükseliş durumda. Türkiye'de de Sanayi Endeksi % 3.7 arttı. Ancak Banka Endeksi dünkü yükselişe rağmen halen % 0.7 aşağıda. Yarın ki TCMB faiz kararı sonrasında BIST farkı kapatabilir yada daha da terse gidebilir.
Alnus Yatırım'ın değerlendirmesine göre; eylül ortasında Çin'deki gayrimenkul geliştiricilerindeki patlama dikatleri buraya çekmişti. Önce gayrimenkul devi China Evergrande Group sonrasında Sinic ve Fantasia borçlarını ödeyemedi. “Dünya ve özelde Çinli şirketlerin borçluluk sorunu ne kadar büyük” diye dünyanın en büyük kredi derecelendirme şirketi S&P çalışma yaptı ve dün bunu paylaştı. Sonuç : Dünya neyse de Çin korkunç durumda. Son 1 yılda % 15 atarak 27 t$'a ulaşan Çinli şirketlerin borcu, dünyadaki şirket borçlarının % 31'i seviyesinde ve GSYH'ya oranları % 159. Üçü de rekor! GSYH oranda ABD'nin iki katı demek.
Dünyada borç toplamı 2019'da 250 t$ ı geçerken bugünlerde 300 trilyon dolara ulaştı. 2 yılda 50 t$ arttı! Dünyanın ekonomik dinamosu Çin'in borç seviyesi 55 trilyon doların üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.S&P, dünyada verisine ulaştığı 2021/6 sonuçlarını açıklayan 25210 şirketi borçluluk konusunda 4 farklı kategoriye ayırmış. Net Borç/FAVÖK 4'den büyükse çok borçlu, 2 den azsa düşük borçlu demiş. Sonuçlar şöyle:
Dünya ortalaması: Şirketlerin % 38'i Yüksek Borçlu, % 33'ü orta üst, % 19'u orta düşük, % 9'u düşük borçlu.
ABD'li Şirketlerin % 20'si Yüksek Borçlu, % 34'ü orta üst, % 28'i orta düşük, % 19'u düşük borçlu.
Avrupalı Şirketlerin % 23'ü Yüksek Borçlu, % 44'ü orta üst, % 22'si orta düşük, % 11'i düşük borçlu.
Çin dışındaki Asya-Pasifik Şirketlerin % 39'u Yüksek Borçlu, % 30'u orta üst, % 21'i orta düşük, % 9'u düşük borçlu.
Çin ise; 15 trilyon $ borca sahip 5773 büyük Çinli şirketin incelenmesi göstermiş ki şirketlerin çoğu yüksek borçlu. Şirketlerin % 58'i Yüksek Borçlu, % 27'si orta üst, % 12'si orta düşük, % 3'u düşük borçlu. Ancak eşeğin büyüğü ahırda olabilir: 12 trilyon dolar borçlu şirket incelenemedi. 100 bini aşkın kamu şirketi daha borçlu olabilir.
Çin'deki sektörlere göre borçluluk: Çin'in en borçlu olduğu sektör emlak sektörü mü? S&P çalışmasına göre EVET, inşaat-mühendislik ve Gayrimenkul Geliştirme sektörü örneklemdeki 15 trilyonluk borcun % 45ine sahip olduklarından en borçlu sektörler. (İnşaat 1007 şirkette 3.7 t$ borç, %91 yüksek borçlu- Gayrimenkul Geliştirme ise 589 şirkette 2.9 t$, %57 yüksek borçlu) Bu sonuç, borç krizinin genişleme potansiyelinin ne kadar yüksek olduğunu bizlere gösteriyor.
Diğer yüksek borçlu sektörler; Ulaşım (222 şirkette 1.7 t$ borç, %86 yüksek borçlu), Perakende (240 şirkette 0.6 t$ borç, %79 yüksek borçlu), eğlence/Medya (232 şirkette 0.3 t$ borç,% 67 yüksek borçlu)
S&P Türkiye'yi de inceledi: Borsada son halka arzları dışarda bırakarak 400 şirketi Net Borç/FAVÖK'e göre listelediğimde verisi olan 384 şirketin 131'inin yani % 34.1 in yüksek borçlu olduğu sonucuna ulaştım. Yani dünya ortalamasının biraz altında sayılır. Orta düzeyde borçlu sayısı 36 çıkarken düşük borçlu oranı % 56 olduğu orta çıkmıştır.