1991'de bağımsızlığını ilan eden Özbekistan'ın Rusya ile çok sıkı siyasi, ticari ve ekonomik ilişkileri bulunuyordu. Bağımsızlığın ilk yıllarından itibaren Özbekistan'ın dış ticaretinde en fazla paya sahip ülke Rusya'ydı.
Son yıllarda Ukrayna'ya savaş açması üzerine Batı'nın yaptırımlarıyla karşı karşıya kalan Rusya'nın bölgede etkisinin eskisi gibi hissedilmemesini fırsat bilen Çin, aralarında Özbekistan'ın da bulunduğu Orta Asya ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye başladı.
Çin'in Özbekistan ile her alanda giderek gelişen ilişkileri, iki ülke arasındaki ticaret hacmine de yansıdı. Son yıllarda Çin, Özbekistan'ın toplam dış ticaretinde en fazla paya sahip ülke olarak boy gösterdi.
Özbekistan'ın en fazla ticaret yaptığı ülkeler arasında 2015'te Rusya yüzde 24,5'lik payla ilk sırada yer alırken, o dönemde Çin yüzde 12'lik payla ikinci sırada bulunuyordu. Çin, geçen sene ülkenin en büyük ticari ortakları sıralamasında yüzde 15,8'lik paya sahip Rusya'yı geçerek yüzde 21,9'luk payla Özbekistan'ın en büyük ticari ortağı haline geldi.
Ocak-ağustos döneminde Özbekistan'ın dış ticaret hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6 artışla 42 milyar 703 milyon dolara çıktı. Ülkenin ihracatı yüzde 5,5 artışla 17 milyar 344 milyon dolar, ithalatı da yüzde 7,4 artışla 25 milyar 359 milyon dolar olarak hesaplandı.
Bu dönemde Çin, Özbekistan'ın toplam dış ticaretinde yüzde 18,8'lik payla Rusya'nın önünde yer aldı ve ülkenin en büyük ticari ortağı oldu.
"Çin, Özbekistan'ın en büyük ticari ortağı statüsünü Rusya'dan devraldı"
Özbek ekonomist Zafarbek Yakubov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Rusya'nın her zaman Özbekistan'ın en önemli ticari ortağı olduğuna dikkati çekerek, "Ancak son yıllarda Çin, Özbekistan'ın en büyük ticari ortağı statüsünü Rusya'dan devraldı." dedi.
Çin'in Özbekistan'ın dış ticaretindeki payının sürekli olarak arttığını, geçen sene ülkenin dış ticaretindeki payının ilk defa yüzde 20'nin üzerine çıktığını aktaran Yakubov, daha önce sadece Rusya'nın Özbekistan'ın toplam dış ticaretinde yüzde 20'lik paya sahip olduğunu anımsattı.
Yakubov, iki ülke arasındaki ticaret hacminin yılın ilk 8 ayında 8 milyar 18 milyon dolara ulaştığını belirterek, ikili ticaretin 1 milyar 370 milyon dolarını Özbekistan'ın ihracatının, 6 milyar 648 milyon dolarını ise ülkenin Çin'den ithalatının oluşturduğunu kaydetti.
Yakubov, Özbekistan'ın Çin ile ticaretindeki açığının da giderek arttığını vurguladı.
Çin, Özbekistan ile 10 milyar doların üzerinde ticaret yapan ilk ülke oldu
Çin'in Özbekistan'ın dış ticaretindeki payının 2021'de yüzde 17,7, 2022'de yüzde 17,8 olduğunu kaydeden Yakubov, geçen sene Çin'in Özbekistan'ın dış ticaretindeki payının 13 milyar 700 milyon dolarla ilk defa yüzde 21,9'a çıktığını söyledi.
Son dönemde Özbekistan'ın dış ticaretinde Çin'in payının giderek arttığına işaret eden Yakubov, "Daha önce ülkenin en büyük ticari ortakları sıralamasında Rusya'nın gerisinde yer alan Çin, 2023'ten itibaren Özbekistan'ın en büyük ticari ortağı oldu." diye konuştu.
Yakubov, son 5 yılda Özbekistan ile Çin arasındaki ikili ticaret hacminin yaklaşık 3 kat arttığını ifade ederek, "Çin, bu ülke ile 10 milyar doların üzerinde ticaret yapan ilk ülke oldu." dedi.
Çin'in Özbekistan'a ihracatının giderek arttığına dikkati çeken Yakubov, Özbekistan'ın Çin'e ihracatında en büyük payı yakıt ürünleri, sanayi ve gıda ürünlerinin oluşturduğunu, Özbekistan'ın ithalatında ise ağırlıklı olarak makine ve ekipman, sanayi ve kimyasal ürünler bulunduğunu aktardı.
Yakubov, gelecek yıllarda da Özbekistan ile Çin arasındaki ticaret hacminin giderek artacağını, bu artışta Çin'in bu ülkeye yaptığı yatırım ve verdiği kredilerin etkili olacağını sözlerine ekledi. AA
